قاعد? «الجمع مهما امکن اولی من الطرح» یکی از مشهورترین قواعد اصول فقه است که به وسیله آن، اختلاف و تعارض بین ادله شرعی لفظی، به ویژه احادیث صادر شده از پیامبر«ص» و معصومان «ع»، برطرف می شود. اجماع علما بر این امر استوار است که نظام فقهی اسلام، دارای وحدت و یکپارچگی است و سخنان صاحب شریعت از هرگونه تعارض حقیقی مبرّا است. بنابراین تعارض موجود در احادیث، ظاهری و غیر حقیقی است. به همین دلیل فقها و ا...

اتان کلبرگ، مستشرق و شیعه‌شناس یهودی، وقوع تحریف در متون مقدس، از جمله قرآن را امری ضروری می‌شمارد. از دیدگاه او برخی آیات خود قرآن نیز این نکته را تأیید می‌کنند. تاریخچه قرآن و زمان کتابت کامل متن آن دلیل دیگر اوست. به نظر وی جهت‌گیری روایات برای اثبات کتابت قرآن در عصر ابوبکر برای فرار از مسأله تحریف قرآن است. کلبرگ با استناد به روایات و ابهام معنایی برخی از واژه گان قرآن درصدد اثبات جمع دیره...

در قرآن آیاتی وجود دارد که مرگ را منحصر در «موتة الاولی» می‌داند(الدخان، 56، الصافات، 59). در مقابل، آیات دیگری از«دو بار مردن» سخن می‌گوید (غافر،11). در تفسیر آیات فوق، مفسران اسلامی نظرات گوناگونی ارائه کرده‌اند که نه تنها با آیات دیگر قرآن تأیید نمی‌شود، بلکه غالباً با دیگر نظرات تفسیری ایشان نیز قابل جمع نیست. از آنجا که بر اساس فرمایش خداوند، آیات قرآن مؤید و مصدق یکدیگرند و امکان وجود تعار...

یکی از واژگان پرکاربرد در متون دینی و عرف مردم، واژه «برکت» است. واژه برکت در قرآن نیامده؛ اما استعمال مشتقات این واژه در آیات قرآن به وفور یافت می­شود؛ این مقاله به بررسی مشتقات واژه برکت و جمع مؤنث آن یعنی واژه «برکات»، در قرآن می­پردازد. با بررسی آیات، ضمن آشنایی با مفهوم لغوی و همچنین بیان دیدگاه­های مفسران درباره معنای این آیات، موارد استعمال و مصادیق این واژه مشخص شده و مراد از برکت مورد...

از جمله مسائل مورد اختلاف فقهای مذاهب اسلامی، «قِران» در نماز واجب است. «قِران» به‌­معنای جمع نمودن میان دو سوره قرآن کریم بعد از حمد در یک رکعت از نماز است. مسئله‌­ای که باید پاسخ داده شود این است که با توجه به اینکه قرائت قرآن در کتاب و سنت بسیار سفارش شده و از دیگر سوی در روایات، قرائت دو سوره بعد از حمد مورد نهی قرار گرفته است، وظیفه چیست؟ فتوای برخی از فقها تحریم و حتی بعضاً مبطل بودن آن است....

خداوند بر اساس آیات قرآن، اولین معلم قرآن است. پیامبر (ص) با بهره گیری از روش های گوناگون به آموزش قرآن اقدام و آموزش قرآن به دیگران به ویژه فرزندان را توصیه کرده اند. مسئلۀ جواز اخذ اجرت یا عدم اخذ اجرت در ازای آموزش قرآن، سبب ایجاد اختلاف هایی میان عالمان اسلامی شده است، به گونه ای که هر گروه با توجه به برخی آیات قرآن سعی در اثبات نظر خویش داشته اند. در این نوشتار آیات دال بر نهی از اخذ اجرت ...

«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسوره های قرآن است. این روایات را می توان به دسته های مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دسته ای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیل هاو برتری هایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کرده اند. براساس این دسته از روایات، معلوم می شود که برخی از آیات قرآن از لحاظ مقصود یا مضمونی خاص، بر آیات د...

نظریۀ «وحیانی بودن الفاظ و ساختار کلامی قرآن» نظریه‌ای غالب در میان اندیشمندان اسلامی در مسئلۀ چیستی و چگونگی وحی قرآنی از آغاز نزول وحی و پدیدار شدن تفسیر و مباحث علوم قرآنی تا کنون بوده است. با این وجود برخی از نویسندگان معاصر در یک نگاه نادر بر این باورند که قرآن محصول نوعی مواجهۀ روحانی حضرت محمد (ص) در عالم رؤیا ست که طی آن حقایقی بر آن حضرت مکشوف و توسط ایشان به لباس الفاظ و ساختار عربی د...