پیدایش سکونتگاه­های بشری همواره بر پایه­ی عوامل طبیعی مانند آب و خاک مناسب استوار بوده است و روستاها به عنوان اولین شکل از حیات جمعی انسان در یک عرصه طبیعی از ویژگی­های متعدد طبیعی، اقتصادی و ... تأثیر می­پذیرند. عواملی همچون ارتفاع از سطح دریا، شیب، دما و بارش بسترهای طبیعی مؤثر در پراکنش و توزیع سکونتگاه­های روستایی می­باشند که برخی از آنها نقش موثرتری در این زمینه ایفا می­کنند. این پژوهش با ...

دسترسی به تأسیسات زیربنایی، تسهیلات و امکانات و خدمات گوناگون زمینه ساز امکان فعالیت و استقرار پایدار در عرصه های روستایی است. در ارتباط با خدمات می توان سلسله مراتب مشخصی را قائل شد که گویای آستانه های جمعیتی متفاوتی برای هر یک از آن ها باشد. در این ارتباط هر چه از پایین ترین سطح خدمات به بالا حرکت کنیم، بر میزان آستانه جمعیتی و اندازه تخصصی آن نوع خدمت افزوده می شود تا اینکه نهایتاً به خدمات ت...

گسترش شهرگرایی و خزش شهری در دهه های اخیر بسیاری از سکونتگاه های روستایی را که در پیرامون و حریم شهرها قرارگرفته اند با چالش مواجه ساخته است. یکی از این چالش ها تحولات ساختاری و به تبع آن تحول در کارکرد مسکن این تیپ از سکونتگاه های روستایی که در حاشیه شهرها به خصوص شهرهای متوسط و بزرگ هستند می باشد به دلیل اینکه در مباحث مربوط به برنامه ریزی فضایی و جغرافیایی  هر ساختاری کارکرد ویژه خود را می ط...

یکی از پیامدهای نامطلوب سیاستهای توسعه ای کشور در چند دهه اخیر گسیختگی در ساختار فضایی و ناموزنی در نظام سلسله سکونتگاهی است که آثار ناخوشایند آن علاوه بر خودنمایی در عرصه ملی، در سطوح پایین تر (منطقه) مشاهده می شود. بطوری که در منطقه مورد مطالعه (بخش داورزن)، گسیختگی در ساختار فضایی به شکل توزیع فضایی نامتناسب جمعیت، فعالیت و امکانات، فقدان حلقه های واسط و مکمل و وجود ارتباطهای غیر منطقی سکونت...

در دو دهه اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی به واسطه ارتباطش با مؤلفه­های بنیادین اجتماعی شامل آگاهی، مشارکت، اعتماد، انسجام و شبکه اجتماعی در راستای توسعه پایدار جوامع به­ویژه جوامع روستایی مورد تاکید قرار گرفته است. لذا برای رسیدن به توسعه پایدار روستایی، برخورداری از سرمایه اجتماعی از ضروریات می­باشد. بر این اساس هدف اصلی مطالعه حاضر بر پایه تبیین نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار سکونتگاه­های روست...

طبق شواهد و تجربیات، به حق و وظیفه توسعه فضاهای روستایی به تناسب سهم و جایگاه و کارکرد آن­ها در اقتصاد ملی کم توجهی شده و به دلیل بی مهری به نقش عوامل جغرافیایی (محیط طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و...) در شکل­پذیری و ترتیب فضایی و توسعه سکونتگاه­های روستایی، علیرغم تلاش­های انجام شده در کشور به ویژه پس از انقلاب، هنوز ناپایداری و توسعه نیافتگی در عرصه­های روستایی ایران نمایان است. از این رو پژوهش حا...

سکونتگاه های روستایی به صورت یکی از فضاهای جغرافیایی کشور، به ویژه در پنج دهه اخیر، شاهد تحولات فراوانی بوده است. این تحولات تحت تأثیر عوامل مختلفی بوده که در ابعاد گوناگون به خصوص در بعد کالبدی رخ داده است. در این میان، نفوذ تفکر مدرنیته (البته، وجهی از آن با عنوان مدرنیسم) در نظام سیاستگذاری و برنامه ریزی کشور اهمیت فراوانی دارد. این مقاله با لحاظ کردن تفاوت نظرها درباره توجه یا بی توجهی به ت...

طرح هادی روستایی بخشی از طرح کالبدی ناحیه­ای است که به منظور تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی اجرا می­شود. این طرح با هدف توزیع بهینه خدمات و نیز ایجاد کالبدی مناسب برای فراهم کردن بستر  بهبود جریان توسعه اقتصادی- اجتماعی در روستا انجام می­شود. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در تحولات اقتصادی- اجتماعی کیفیت زندگی سکونتگاه...

استقرار سکونتگاه های انسانی از گذشته های دور ناشی از دسترسی به دو عامل آب و زمین جهت بهره برداری بوده است. بنابراین در مناطق خشک و نیمه خشک و به ویژه کشور ایران شکل گیری سکونتگاه های انسانی به تبعیت از این دو عامل می باشد. و حتی پاره ای از اندیشمندان از تمدن های هیدرولیک در منطقه خاورمیانه یاد می کنند. گسل ها در مناطق خشک و نیمه خشک محل بالا آمدگی آب زیرزمینی و نقطه تلاقی توده سخت زیرین با سطح ...

چکیده: به طور کلی بنیان های جغرافیایی به دودسته بنیان های طبیعی وانسانی تقسیم می شوند.مطالعات انجام گرفته نشان می دهدکه ساختار نظام استقرار ضمن تاثیر پذیری از بنیان های انسانی درارتباط با بنیان های طبیعی شکل گرفته اند. مسأله سکونتگاه های روستایی بخشی ازمسائل گسترده تری است که درسطح ملی ومنطقه ای نمود پیدا می کند ولازم است درتمامی ابعاد ان پژوهش صورت گیرد.به تبع این ضرورت، این پژوهش برآن است تا...