چکیده مقالة حاضر با هدف ترسیم الگویِ ماهیت انقلاب‌های اجتماعی از نگاه امیرمؤمنان علی (ع) به تبیین سیر وقوع انقلاب‌های اجتماعی در دو ساحتِ عامل واقعی (ارادة الهی) و عوامل عَرَضی (اسباب) می‌پردازد. در ترسیم این الگو سعی بر آن است تا با بررسی جایگاه خداوند (عامل واقعی) و نخبگان و مردم (عوامل عَرَضی)، در شکل‌گیری انقلاب، به این پرسش‌ها پاسخ داده شود: نخست این‌که، علل وقوع انقلاب‌های اجتماعی چیست و دوم ای...

«اعتماد به نَفْس» از آن دسته واژگانی است که همواره در معنای لغوی و روان‌شناسی با دین در تضاد است. پژوهش حاضر، برای نزدیک شدن به سیمای آن از قرآن، به روش تحلیلی و با استفاده از شیوة معناشناسی هم‌زمانی، به تحلیل «اعتماد به نَفْس» در قرآن و حدیث پرداخته‌است و ارتباط مفهومی آن را با واژه‌های جانشین، همنشین و متضاد واکاوی کرده‌است تا حوزۀ معنایی و مفاهیم پیرامونی آن بازشناخته شود. از آنچه در متن مقاله ب...

نقش مؤثر نخبگان سیاسی در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها مقوله‌ای مورد توجه است و تحقق این نقش مثبت تا حدود زیادی در گرو انسجام فکری و اجماع‌نظر کلان آنها در عرصه‌های نظری و اجرایی می‌باشد. این انسجام و اجماع در کنار پرهیز از منازعات و تعارض‌های مخرب؛ عقلانیت و خردمندی در سیاست‌ورزی را نشان می‌دهد که آثار و برکات مثبتی به دنبال دارد. این امر در نظام جمهوری اسلامی ایران (مبتنی‌بر ...

به‌پاخاستن در مقابل افراد در آغاز ارتباط برای حرمت‌نهادن به آنان، یکی از گونه‌های ارتباط غیرکلامی است که در بسیاری از فرهنگ‌ها در دنیا به‌کار می‌رود. این رفتار غیرکلامی نوعی الگوی رفتاری در حوزۀ سبک زندگی نیز محسوب می‌شود. در فرهنگ مسلمانان، این رفتار در چنین مواردی صورت می‌گیرد: ادای احترام ملاقات‌شوندگان به ملاقات‌کنندگان، به‌احترام آموزگاران در کلاس درس و به‌حرمت عالمان دین به‌هنگام ورود به ...

صورت نمایی(برچسب زنی) پدیده‌ ی اجتماعی فراگیری است که در روابط انسان ها با یکدیگر تأثیر گذار بوده است. این پدیده در جهان اسلام نیز رواج داشت. برای شناسایی عوامل و شرایط زمینه ساز این پدیده و پیامدهای آن و دریافت رهنمود قرآن درباره این پدیده و آشنایی با راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن، آیات این کتاب مقدس بررسی شد. در این تحقیق با بهره گیری از روش پیشنهادی در نظریه زمینه ای(GT) داده های قر...

تعصب واکنش و رفتاری برخاسته از فهم سطحی و بدون عمق و دقت و همراه با جوشش و خروش احساس می باشد. کلمه «تعصب» در قرآن ذکر نشده، ولی مترادف آن یعنی «حمیّت» ذکر شده است. براساس محتوای آیات قرآن، حمیّت دو نوع است: یکی حمیّت نادرست و غیرمنطقی که همان تعصب است و دیگری حمیّت پسندیده و مورد تأیید که همان «غیرت» است. در این مقاله با بررسی برخی آیات مرتبط با مسئله تحقیق، مشخص شد که در قرآن کریم بر مفهوم «استقا...

نقش مؤثر نخبگان سیاسی در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها مقوله ای مورد توجه است و تحقق این نقش مثبت تا حدود زیادی در گرو انسجام فکری و اجماع نظر کلان آنها در عرصه های نظری و اجرایی می باشد. این انسجام و اجماع در کنار پرهیز از منازعات و تعارض های مخرب؛ عقلانیت و خردمندی در سیاست ورزی را نشان می دهد که آثار و برکات مثبتی به دنبال دارد. این امر در نظام جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر ...

قلب و دل حقیقی انسان که با قلب صنوبری متفاوت است، خاستگاه و منبع اصلی عرفان و سلامت معنوی می باشد. این دل، همانند دیگر اعضا و جوارح انسان بیمار می گردد، لذا باید برای سلامتی دل تلاش کرد تا گرفتار بیماری نشود. ضروری است تا عوامل آسیب رسان و بازدارنده سلامت معنوی شناسایی شود و قبل از این که بیماری وارد قلب شود و او را فرا گیرد، پیشگیری های لازم انجام و مراقبت های ویژه اعمال گردد. به همین دلیل در ...

اگرچه قدرت، مسئلة محوری سیاست است، اما وجوه مختلف برآمده از قدرت، حکایت از ماهیت و کاروی‍ژه های خاص آن دارد. «قدرت نرم» که بر وجهه «جذابیت» تأکید دارد، در واقع، تلاشی است که بازیگر از طریق به کارگیری آن درصدد «همانندسازی» جامعة رقیب و پیشبرد اهداف است. خط مشی قرآن کریم بیانگر حضور فعال دو جریان الهی و استکباری است. جریان هایی که با ماهیت متفاوت و غایت خاص، در مقابل هم صف آرایی می کنند و همواره ...