نوشته‌های پراکندۀ دورۀ قاجاریه دربارۀ دماوند، در مجموع، حکایت از رونق و اوضاع مساعد این شهر در آن دورۀ تاریخی دارند. انتخاب تهران به پایتختی سهم مهمی در رونق اقتصادی و توسعۀ اجتماعی دماوند داشت. با این حال، دماوند خود دارای توانمندی‌های اقتصادی و اجتماعی حاصل از موقعیت طبیعی، جغرافیایی و اقلیمی بود، که پایتختی تهران زمینۀ شکوفایی این توانمندی‎ها را فراهم‎آورد. این پژوهش بر آن است تا در یک پژوهش...

«لوطی» و «لوطی‌گری» در فرهنگ و مناسبات اجتماعی شهری ایران، تاریخی دیرپا و بنیاد و آبشخور این پدیده اجتماعی و فرهنگی عمری به درازای تاریخ «جوانمردی» دارد. لوطیان به عنوان میراث زوال یافته «عیاری» و «فتوت» عامل همیشه حاضر در بسیاری از آشوب‌ها و حوادث سیاسی دوره‌ی قاجار، به‌ویژه حوادث مشروطیت بودند. پژوهش حاضر ضمن بررسی پایگاه اجتماعی لوطیان، کارکردهای آنان در دوره‌ی قاجار را مورد بررسی قرار داده ...

تهران بود و باغ‌هایش؛ تهران در دوره قاجار عرصه باغ‌های بسیاری بود که در ادامه الگوهای اصیل باغ ایرانی ساخته شده‌ بودند. ارتفاعات شمال تهران مملو از این باغ‌ها بوده است که با رشد روزافزون شهر در زیر سلطه ساختمان‌ها از بین رفته‌اند. باغ مستوفی‌الممالک در منطقه سه تهران که بخشی از آن به نام «باغ ونک» با وضعیت نسبتاً مناسبی از لحاظ پوشش گیاهی در اختیار شهروندان قرار دارد، از جمله باغ‌های بزرگ دوره ق...

عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آن‌ها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرف‌نظر از کاستی‌های محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی به‌حساب می‌آیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت می‌کنند. سفرنامه‌ها از مهم‌ترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست ‌اول پژوهش‌ به‌شمار می‌روند. ...

بسیاری از شرح‌حال‌ها و سفرنامه‌های دورة قاجار، تغییراتی تدریجی را در فرهنگ زندگی خانواده‌های اعیانی تهران به ویژه از اواسط دورة ناصری گزارش داده‌اند. برخی از این تغییرات، تعریف نقش زن در خانواده را به تدریج تغییر داد. هدف این مقاله، بررسیِ چگونگیِ تغییرِ کالبد، تزییناتِ نقاشی و ساختارِ خانه بر‌اساس بازتعریفِ نقشِ زن در تهران دورة قاجار است. از آنجایی‌ که ملاحظة جایگاه زنان در بافت و زمینة دورة قاجار، ...

رویارویی با تمدن غرب و تاثیرش بر شهرسازی و معماری از مهم­ترین موضوعات برای طراحان در عرصه­های ملی  و بین المللی است. نخستین برخوردهای تاثیرگذار در فضاها و سیمای شهری و خیابان­کشی­ها در ایران به دوره قاجار باز می گردد. همزمانی تحولات در شهر قاجاری با تحولات صنعتی و تغیرات کالبدی شهرهای اروپایی و بازدید ایرانیان از آنجا موجب تغییر در آرمان ها و ذهنیت ایرانیان گردید. از میان مسیرهایی که محقق را در...

مطبوعات به عنوان رسانه ای عمومی و فراگیر ، همواره به عنوان یکی از ابزار انتقال پیام مطرح بوده اند. از زمان پیدایش مطبوعات در ایران، این رسانه در خط سیر خاص هر دوره به طی طریق پرداخته و به مقتضای شرایط سیاسی و اجتماعی روند خاصی را دنبال کرده است. گاه مانند دوره ی مشروطیت به یکباره تعداد نشریات افزایش یافته و بالنده می شوند . گاه با سختگیریها و توقیفها به حاشیه ی سیاست رانده شده و تا جایی که به آ...

چکیده انجمن اخوت، از انجمن­ها و نهادهای متعددی است، که در ایران عهد ناصری شکل گرفت و از نخستین جلوه­های تحرک مدنی و بازتاب آغاز جریان بیداری اجتماعی در لایه های مختلف جامعه ایران بود. انجمن اخوت به عنوان یکی از اولین نهادهای مدنی دوره قاجار، فعالیت رسمی خود را از سال 1317ق، آغاز کرد. این انجمن بوسیله ظهیرالدوله قاجار، نخست در تهران و سپس در دیگر مناطق ساماندهی شد. انجمن اخوت به دنبال ایجاد فضای...

به دلیل عدم شناسایی معیار های گردشگران در بازدید از بناهای قدیمی و نادیده گرفتن آنها، قابلیت ها و اطلاع رسانی نا مطلوب، عدم توانایی نیروی انسانی، عدم چیدمان مناسب جهت ارائه جاذبه های تاریخی و فرهنگی، نا چیز بودن بودجه اختصاصی به این بخش و ...گردشگری شهری تهران، با وجود داشتن ظرفیت های بالفعل و بالقوه با چالش های جدی روبه روست. از این رو این تحقیق به منظور بررسی معیار های گردشگران در بازدید از ف...

شهر قم، از دیرباز به دلیل جاذبۀ زیارتی، میعادگاه زائران شیعه مذهب بوده و از سوی دیگر به دلیل موقعیت جغرافیائی آن یعنی قرار گرفتن در مسیر شهرهای باستانی شیراز و اصفهان، گذرگاه سیاحان فرنگی نیز بوده است. شاهان قاجار بخصوص فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه، در افزایش شکوه و جلال و آبادانی آستانۀ حضرت معصومه اقدامات متعددی به عمل آوردند، از جمله ساخته شدن صحن جدید به دست میرزا علی اصغر امین السلطان در زما...