احکام فقهی بر پایه مصلحت و مفسده جعل شده است سوال مهم و اصلی این است آیا ممکن است حکم مساله ای مانند احکام حج بر اثر شرایط و موقعیتهایی تغییر نماید؟ چون اساس احکام الهی بر پایه دائمی بودن و تغییر ناپذیری استوار شده است. با مراجعه به روایات و قواعد مسلم فقهی می-توان به این نتیجه رسید که برخی احکام(مانند احکام موجود در حج به علت تغییر فیزیکی اماکن مقدسه) در شرایطی دچار تغییر می شوند. ما در این رس...

نوشتار پیش رو با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی و با هدف طرح روایتی جامع از پیشینه و روند به کارگیری مخالفت با عامّه به عنوان مرجّح باب تعارض اخبار نوشته شده است در این اثر تلاش شده تا با واکاویدن سیر تاریخی موضوع، در خلال بررسی نوشته های بر جای مانده از فقه امامیه، از زمان نخستین کاربردها تا عصر حاضر، موقعیت آن نشان داده شود. درنگ در رویکردهای متفاوت پدیدآمده در مرجّحیت مخالفت با عامّه، شرایط و چگونگی إعم...

عصر امام صادق (ع) از پر فراز و نشیب ترین دوران تاریخ اسلام و عصر تحولات سرنوشت ساز سیاسی ـ مذهبی است. اوج تبه کاری کارگزارانی چون حجاج، شکل گیری نهضت‏ها و قیام های شیعی به وسیله زید و فرزندان او و نوادگان امام حسن (ع)، شورشهای پی در پی خوارج، تنازعات درون حزبی امویان و تقابل با عباسیان و انتقال قدرت به ایشان، فعالیت فرقه‏ های شیعی غلات، کیسانیه، زیدیه و پیدایش مذاهب فقهی و کلامی اهل سنت از مهم‏...

اسلام به عنوان کامل ترین مکتب هدایت روحی و جسمانی انسان ها ، در جهان بیشترین پیروان را دارد. مسلمانان بعد از رحلت پیامبر (ص)، بر سر مسئله جانشینی، اختلاف پیدا کردند و به دو مذهب شیعه و سنی تقسیم شدند. شیعه به کسانی گفته می شود که امر خلافت و جانشینی علی (ع) را پذیرفته اند؛ و امامیه مهم ترین فرقه آن مذهب را تشکیل می دهد. اختلاف نظر شیعه و اهل سنت در اصول و فروع دین و تقیه به شرح زیر است: شیعه در...

چکیده امام رضا (ع) در حدیث جوامع الشرایع، مهم ترین مسائل شریعت اسلامی را بر اساس تفکر تشیع تبیین فرموده اند. این حدیث در کتاب عیون اخبار الرضا و تحف العقول آمده و دیگر آثار به نقل از این دو اثر، حدیث شریف فوق را نقل می کنند. این حدیث تا دوره صفویه مورد توجه نبوده است. اما از این دوران به بعد مورد استقبال اندیشمندانی همچون علاّمه مجلسی، شیخ حرّ عاملی و سپس مورد استفاده صاحب جواهر و شیخ انصاری قرا...

چکیده احادیث وارد شده از امام صادق(ع) دارای فضای صدور(ورود) هستند ، که این ویژگی سبب می شود تا بتوان احادیث صادر(وارد) شده از ایشان را در بستری از ویژگی های زمانی و مکانی مورد بررسی قرار داد و به نوعی می توان با آگاهی از فضای حاکم بر جملات ، مفهوم آنها را بهتر درک نمود. کاربرد چنین ویژگی این است که در مواجهه با عبارات به ظاهر متناقض و نا مفهوم در بعضی روایات تنها با آگاهی از فضای صدور (ورود)ح...

دروغ نزد اندیشمندان اسلامی از دو منظر اخلاقى و فقهى قابل بررسى است. در این میان، اخلاق‌پژوهان به توسعه در زمینه­ی اقسام دروغ قائلند. شاخص‌ترین پیامد تربیتی دروغ که نوعی خیانت محسوب می‌شود، «اغراء به جهل» یا کشاندن انسان به راهى خلاف واقع است. از این‌رو، ادیان الهی بر مبنای فطرت حقیقت­گرای بشر، در تمام ساحات زندگی انسان، با «دروغ» به مخالفت برخاسته‌اند. آنها ضمن بررسی ریشه‌های درونی و بیرونی درو...

نوشتار پیش رو با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی و با هدف طرح روایتی جامع از پیشینه و روند به‌کارگیری مخالفت با عامّه به عنوان مرجّح باب تعارض اخبار نوشته شده است در این اثر تلاش شده تا با واکاویدن سیر تاریخی موضوع، در خلال بررسی نوشته‌های بر جای مانده از فقه امامیه، از زمان نخستین کاربردها تا عصر حاضر، موقعیت آن نشان داده شود. درنگ در رویکردهای متفاوت پدیدآمده در مرجّحیت مخالفت با عامّه، شرایط و چگونگی إعم...

مذاهب فقهی اسلامی درباره شرط مذکر بودن وصی به عنوان یکی از ارکان وصیت عهدی اختلاف نظر دارند. اکثر ایشان وصی شدن زن را جایز دانسته‌اند. بررسی دلایل موافقان و مخالفان وصی شدن زن، از جمله عدم جواز وصی شدن زن به دلیل عدم جواز قاضی شدن وی، حائز اهمیت هستند، برخی از روایات امامیه از وصی شدن زن نهی نموده‌اند، این نوع روایات از فرضی سخن می‌گویند که زن واجد شرایط لازم وصی شدن، مانند بلوغ، عقل و غیره نبا...

بازتفسیر مفاهیم دینی و تأثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی ایران چکیده بدون تردید، انقلاب ایران در پایان دوران گذار از تجربه های پیشین جهانی و آغاز تجربه های جدید در مناسبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی انسان قرار دارد. بارزترین شاخص این تجربۀ جدید، بازگشت به باور های دینی و تأکید بر معنویت و معنابخشی روابط انسانی فارغ از پذیرة معمول جهانی است و این همان بنیان فکری انقلاب ایران به شمار می ...