یکی از ویژگی­های بارز نثر صوفیه و ادب تعلیمی استفاده از تقابل­های دوگانه است که به ساختار مسجع برخی از آثار آن نیز راه یافته است. در این پژوهش، نقش تقابل­های دوگانه و کارکردهای آن در قرینه­های نثر مسجع تعلیمی، با ذکر شواهدی از رسایل خواجه عبداله انصاری و گلستان سعدی بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد گرچه سجع بنا به دلایلی از عوامل تکلف­آمیز سخن به شمار می­رود، با تأثیرپذیری از ویژگی­ها...

ایران را تشکیل می دهند در جامعه ی ایرانی در گستره ای وسیع مصرف می شوند. هر چند که این فیلم ها در پژوهش های فرهنگی رایج در کشور، چندان مورد توجه قرار نمی گیرند، اما بر اساس نظریه های فرهنگی متأخر، آنها متون فرهن گیِ متشکل از رمزگان ایدئولو ژیکی هستند که در برساخته شدن ادراک اجتماعی جمعی، نقشی اساسی دارند . بنابراین، سؤالی که مطرح می شود این است که فیلم های عامه پسند ایرانی از چه نوع ساختارهای روا...

تقابل­ ها که در دو سطح واژگانی و معنایی نمود می ­یابند، این امکان را برای خالق اثر اندرزی فراهم می­آورند تا با ایجاد فضای مقایسه­ ای، زمینه­ های لازم را برای افزایش درک مخاطب فراهم آورد. در میان ادیبان فارسی­ زبان، مولانا با تکیه بر قابلیت­ های تقابل واژگانی و معنایی، مهم­ترین اندیشه­ های اندرزی و عرفانی مورد نظر خود را در مجالس سبعه و فیه­ مافیه تشریح کرده و موفق به ایجاد قاعدۀ دو­قطبیِ اخلاق/ ...

چکیده مقاله حاضر به بررسی تاثیرمفهوم تفاوط ژاک دریدا بر ترجمه متون ادبی می پردازد. تفاوط یکی از مفاهیم اساسی شالود ه شکنی است که رویکردی انتقادی نسبت به زبان معنا و بالطبع ترجمه تلقی می شود. یکی از اصول اساسی شالوده شکنی عدم تعین و عدم قطعیت معناست. شالوده شکنی تقابل های دوگانه و حضور به عنوان معنای هستی را به چالش کشیده و مخالف هر گونه معنای ثابت می باشد. بر خلاف کلام محوری که به شیوه ای سلس...

داستان شورانگیز رستم و اسفندیار با قابلیت های شگفت انگیزش در جذب مخاطبان متعدد‘ با علایق و سلایق گوناگون بی تردید از عالی ترین داستان های شاهنامه محسوب می شود. با این حال‘ این داستان و داستان های مشابه‘ با وجود ارزش والای ادبی شان‘ کمتر در چارچوبی نظری‘ برگرفته از علوم جدید‘ مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. با مطالعه عمیق و دقیق متن‘ ساختاری (Structure) منسجم به مانند تار و پودی در هم تنیده در ...

فرمالیسم و ساختارگرایی دو نظریه ی مهم در حوزه ی نظریه های ادبی برای بررسی، توصیف و تحلیل متون ادبی هستند که در قرن بیستم شکل گرفتند. خاستگاه اصلی فرمالیسم، اتحاد جماهیر شوروی بود. نظریه پردازان این مکتب برای نقد نگرش ایدئولوژیک و کارکردگرایانه ی نظریه پردازان مارکسیست به هنر و ادبیات، توجه به فرم و ظاهر متن را به دور از هر علّت برون متنی اعم از اجتماعی، روانی، تاریخی ، اخلاقی و...اساس توصیف و تح...

ساختار گرایی ادبی یکی از روشهای تحلیل است که در دهه 1960 به اوج شکوفایی رسید و ریشه آن را در زبان شناسی ساختارگرا باید جست. تقابل‌های دوگانه اساس تفکر ساختارگرا است. در این مقاله، شعر احمد رضا احمدی بر مبنای همین تقابل تحلیل شده است که ما را به شناخت متفاوت وتازه ای از شعر او رهنمون می گردد. احمدی، از شاعرانی است که با انتشار کتاب طرح در سال 1341 به عنوان بنیان‌گذار موج نو شناخته شد. تقابل‌هایی...

 توسعه تصویر و خیال پردازی در شعر منوط به استفاده از همه ظرفیت های زبان است ؛یکی از از ابزارهای تولید و توسعه تصاویر، توجه به روح تقابلی واژگان در فرهنگ و زبان است.براساس نظریه تقابلی زبان ، ذهن در مواجه با یک مدلول از تصور شهرت یکی به تصور شهرت دیگری منتقل می شود.بنابراین رابطه بین کلمات و اصطلاحات و نشانه ها در یک سیستم و ساختار زبانی آشکار می گردد.اشعار خاقانی در اغلب موارد با شبکه ای از تصا...

ساختارشناسی شعر از پایه‌های اولیه‌ی شناخت اصولی و عمیق در هر شعر ماندگاری است. تبیین و تحلیل یک شعر، مدیون تناسب‌ها و تقابل‌های بنیادینی است که پایه‌ریز ساختار نظام‌مند آن شعر می‌باشد. دقت در کشف و بررسی مجموعه‌یاین تقابل‌ها و تناسب‌های شعری است که ما را به تحلیل درستو نقادانه یک اثر ادبی رهنمون می‌گردد. به میزانی که شبکه‌ی تناسب‌ها و تقابل‌ها در یک شعر برجسته و مایۀ «انگیزش» همدیگر شوند، آن شع...

تحلیل زبان داستان، بررسی معانی ثانوی آن اعم از معنای ثانوی اصلی و معانی ثانوی جانبی داستان و کشف ارتباط پیچیدۀ آن ها با یکدیگر  است. از منظر این پژوهش، معنای ثانوی اصلی در داستان، همان درونمایۀ آن است که معانی برآمده از عناصر و شگردهای داستان بدان دلالت دارند و در ارتباط با هم، شبکۀ پیچیده­ای از معانی ثانوی داستان را تشکیل می­دهند. این جستار، در خوانش مجموعه داستان­ «جایی دیگر»، اثر گلی ترقی، ش...