مقایس? ترجمه های فارسی قرآن (معاصر و قبل از آن)، بیانگر ناهماهنگی و اختلاف در آن ها است که این اختلاف گاهی عمیق و گاهی جزئی است. اختلاف در ترجم? فارسی قرآن، به عوامل زبانی و فرازبانی متعددی برمی گردد. نقدهای متعدد و پراکنده ای که تاکنون بر ترجمه های قرآن کریم نوشته شده است، تأثیراتی در لغزش زدایی و تصحیح آن ها و افزایش دقت مترجمان بعدی و نزدیک تر شدن ترجمه به متن قرآن داشته است. در این رساله...

هر گاه ظاهر آیات قرآن با دلایل بیرون از قرآن تعارض داشته باشد، فهمندۀ قرآن‌باور به معنای تأویلی که معنایی دورتر است، منتقل می‌شود. دلیل مخالف ظهور آیه، غالباً از داده‌های علوم عقلی، تاریخی و تجربی فراهم می‌آید. مقالۀ حاضر ضمن تقریر چیستی و چرایی عبور از «معنای ظاهری» به «معنای تأویلی»، از روایی یا ناروایی چنین فرایندی سخن می‌گوید و نشان می‌دهد که اعتبار و کارآمدی برگزیدن «معنای تأویلی»، مُطلق و ه...

ساختار هندسی یا انسجام موجود در سوره های قرآن، یکی از مباحث پرنزاع در تفسیر قرآن است و مفسر می کوشد تا یکپارچگی میان آیات یک سوره را نشان دهد. بعضی قرآن پژوهان معاصر معتقدند که در سوره های قرآن یک غرض و موضوع واحدی نهفته است و رابطه ناگسستنی در بین همه آیات برقرار است که فقط با تدبر در آیات قرآن و تفکر در کلام نورانی اهل بیت(ع) می توان به غرض اصلی سوره ها و ساختار هندسی آنها دست یافت. در این پا...

در  این مقاله برآنیم که با بررسی زیباشناسانه مرگ یکی از شخصیت های حماسه فردوسی، گوشه ای از قابلیت پویایی و تأویل این اثر را تصویر کنیم. بنیاد اسطوره ای ـ تاریخی متون حماسی در ظاهر آنان را به سوی تفسیرناپذیری سوق می دهد، در حالی که بافت داستان های شاهنامه به گونه ای است که متن را به شدت تأویلی می نماید. حماسه فردوسی بافتی پارادوکسی دارد: از سویی در آن نشانه هایی است که به نحوی اساسی اصیل و واقعی...

عصمت پیامبر اکرم(ص) بارها در قرآن کریم مورد تصریح و تأکید قرار گرفته است. با این حال، برخی آیاتْ ایشان را مورد عتاب و توبیخ قرار داده اند. پر واضح است که این دو سلسله آیات عصمت و عتاب به پیامبر ناسازگار می نماید. در باب محدوده ی عصمت آن حضرت متکلمان، حکیمان و عارفان اسلامی نظرات متفاوتی ارائه کرده اند. ملاصدرا، به منزله ی حکیمی متأله، با تطبیق نظریه ی انسان کامل بر پیامبراکرم(ص)، گستره ی عصمت ای...

ادب فارسی و به‌ویژه نوع عرفانی آن با قرآنکریم و حدیث انسی دیرینه دارد. نویسندگان و شاعران عارف‌مسلک در رویارویی با قرآن و حدیث، افزون‌بر بهره‌برداری متعارف از آنها، نگاهی تأویلی به این منابع داشته و گاهی ساختارشکنی هم کرده‌اند؛ عطار نیشابوری از این زمره است. او علاوه‌بر تأویل‌هایی که خود از قرآن و احادیث در آثار گوناگون خود دارد، با تألیف تذکرةالاولیا نقشی بسیار مهم در انتقال ...

روایات تفسیری از نظر رویکرد دارای انواع گوناگونی می باشند. دسته ای از این روایات دارای رویکرد نقلی، دسته ای دیگر دارای رویکرد تفسیری و دسته ای دیگر دارای رویکرد تأویلی می باشند. هر یک از این دسته روایات دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می باشند: روایات با رویکرد نقلی شامل روایات لغوی و روایات فضای نزول و روایات اخبار غیبی می باشد که روایات لغوی خود شامل روایات بیان معانی واژگان و روایات بیان معا...