نقش‌زدودگی و همتابینی در زبان فارسی                               ویدا شقاقی[1] آزاده میرزایی[2]   تاریخ دریافت: 11/7/91                         تاریخ تصویب: 26/8/92 چکیده در رده‌شناسی سنتی، زبان‌ها بر اساس تصریفی و غیرتصریفی‌بودن طبقه‌بندی می‌شوند اما نه‌تنها بر این اساس نمی‌توان مرز دقیقی بین زبان‌ها قائل شد بلکه در الگوهای تصریفی نیز یکدستی مشاهده نمی‌شود. با طرح مفهوم «گونة متعارف ت...

هدف از این پژوهش ارایه توصیف و تحلیل همزمانی از ساختواژه بلوچی سرحدّی گرنچین در دو حوزه ساختواژه تصریفی و اشتقاقی است. پیکره زبانی این پژوهش به روش میدانی از گفتار گویشوران ساکن منطقه گرنچین شهرستان خاش گردآوری گردیده است. داده های زبانی از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 14 گویشور (7 مرد و 7 زن ) بومی ساکن در منطقه گرنچین با میانگین سنّی 80 - 15سال جمع آوری شده اند. نتایج بررسی ساختواژه تصریفی و...

این مقالة دو بخشی، کارکرد و هدفمندی تصریف در بیان را در سوره های ناظر به داستان قرآنی آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی بررسی و تحلیل می کند. در ابتدا، تصریف در بیان به منزلة گستره ای از علم المعانی است و همبستگی آن با زبان شناسی نقش گرای هلیدی مرور می شود. سپس، در اشاره به پیشینة نظری بحث، از الگوی آشنایی، میزان همدلی، زاویة دید و حفظ و تغییر موضوع نیز سخن به میان می آید. آنگاه ضمن اشاره به ...

وجه، مقوله ای بین حوزه ای در زبان شناسی محسوب می شود که از یک سو با معنی شناسی و کاربردشناسی و از سوی دیگر با حوزه نحو در ارتباط است. وجه، نیروی خارج گزاره است که با استفاده از ابزار زبانی مختلف، صورت بندی می شود. این رساله مقوله وجه را از جنبه نحوی بررسی می کند و بر اساس تأثیر آن در ساختار جمله، فرافکن نقشی وجه، مشخصه های هسته آن و جایگاه آن را در میان سایر فرافکن های نقشی جمله معرفی می کند. ...

چکیده این تحقیق به بررسی ساختار درونی واژه ها و چگونگی ترکیب تکواژ ها برای ساخت واژه در گویش فیلی می پردازد. این گویش، از زیر شاخه های کردی کلهری یا کردی جنوبی است. روش انجام این تحقیق توصیفی است و شیوه جمع آوری اطلاعات میدانی با استفاده از مصاحبه خواهد بود. هدف از انجام این تحقیق، استخراج وندهای تصریفی، اشتقاقی و الگوهای ترکیب در این گویش است. بنابراین براساس داده های جمع آوری شده از گویشوران...

  در این مقاله دو دیدگاه­ هگمن و گوئرون (1999) و کریمی (2005) در مورد انشقاق گروه متمم‌ساز (CP) و فرافکن‌های تحت تسلط آن را در ارتباط با جایگاه سازه مبتدا در زبان فارسی مورد بحث قرار می­­دهیم. درحالی‌که هر دو رویکرد قائل به وجود دو فرافکن بیشینه نقشی تأکید (FocP) و مبتدا (TopP) بین دو گروه متمم­ساز و گروه فعلی‌اند، اما از دو جهت نیز با ی ک دیگر متفاوت هستند. تفاوت نخست آن که کریمی جایگاه شاخص گ...

چکیده: بلوچی ساحلی که در ایران در منطقه ی ساحلی شهرستان چابهار و شهرستان کنارک واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان تکلّم می شود ویژگی های ساختواژ ی- نحوی خاص خود را دارد.این پژوهش که بر پایه ی کار میدانی نگارنده انجام شده است،توصیف و تحلیلی هم زمانی از ساختواژه ی تصریفی واشتقاقی گویش بلوچی ساحلی ارائه می دهد.داده های زبانی مورد نیاز این پژوهش از طریق ضبط گفتار آزادگویشوران ساکن در شهر چابهار...

خرده‌جمله سازه‌ای با ساختار [NP XP] است که متمم افعال خاصی همچون «پنداشتن» و دیگر افعال هم‌معنی آن واقع می‌شود. زنجیرۀ مذکور در برخی زبان‌ها همچون سوئدی، انگلیسی، عربی، فرانسوی و فارسی سازه‌ای تحت عنوان «بند کوچک» یا «خرده‌جمله» تشکیل می‌دهد. در توصیف این بندها، خرده‌جمله‌ها بندی فاقد فعل خودایستا، متمّم‌ساز و تصریف معرّفی می‌شوند که ساختار آنها به صورت [NP XP] است. (XP) در این بندها می‌تواند گرو...

زبان ها شیوه های گوناگونی از ارجاع را در نشان دادن مشارکین روایت ها بهکار می گیرند. این شیوه ها می توانند شامل حذف کامل مرجع، ارجاع تلویحی به صورت تصریف فعلی، بهکارگیری ضمایر منفصل و در نهایت بهکارگیری گروه اسمی کامل باشند. این ابزارهای گفتمانی با نیت نویسنده در نشان دادن موقعیت مشارکین و تأکید بر وقایعی خاص مرتبط اند. پژوهش حاضر براساس الگوی لوینسون، فراوانی بهکارگیری شیوه های گوناگون ارجاع مش...