کیومرث در تمامی متون پهلوی و روایت‌های بازمانده از سیرالملوک ها، نخستین انسان معرفی شده است. بر اساس این متون، نسل بشر پس از کشته شدن کیومرث در مواجهه با اهریمن و با همخوابگی مشی و مشیانه ادامه می‌یابد اما شاهنامه فردوسی تنها متنی است که بر اساس آن، کیومرث نخستین پادشاه است. در شاهنامه فردوسی نبرد کیومرث با اهریمن نیز به گونه‌ای دیگر روایت شده است. مقایسه داستان کیومرث در شاهنامه و متون متأثر ا...

نشانه شناسی رویکردی زبان شناسانه به متون است. رویکردی است که توجه به زبان متن را در اولویت دارد. اما آنچه مسلم است این است که برخورد خشک و صرفا زبانی، ممکن است بعضی از لایه های معنایی متن مانند زیرساخت های اصیل اساطیری، آیین ها و سنن فرهنگی نهفته در متن را نادیده بگیرد. به این دلیل در این پژوهش سعی بر این است تا با تکیه بر سطوح مختلف دلالت و توجه به معانی ضمنی و ناخودآگاه متن گوشه هایی از طرح ا...

این رساله تصحیح و تحقیق متنی کلامی ، در اثبات ذات و صفات واجب است . این کتاب از بزرگترین آثار مرحوم ملا مهدی نراقی به شمار می آید. مقدمه و متن نسخه تصحیح شده ارکان اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. در مقدمه به شرح حال و زندگی مؤلف و بیان روش تصحیح پرداخته شده است. مقابله و مقایسه این کتاب با چهار نسخه دیگر از این متن انجام گرفته است.

مقاله پیش رو تلاش دارد تا با در نظر گرفتن اصل ِ«ضبط دشوارتر، برتر است» (lectiodifficlilior)1 و نیز با در نظر گرفتن «ضبط اقدم نسخ» و بررسی «اختلاف نسخه ها» به توضیح و تشریح واژه «مری» که از واژگان مهجور شاهنامه است، بپردازد. به همین منظور، به بررسی ضبط های گوناگون بیتی که این واژه در آن به کار رفته است، پرداخته ایم، سپس از بین صورت های مختلف آن، با توجّه به مسائل نسخه شناسی و رویکردهای تحلیلی، واژ...

دگردیسی یکی از جلوه های شگفت انگیز اسطوره و از عناصر لاینفک اسطوره متن شاهنامه است و نگاره های برگرفته از آن، از خلاقانه ترین متونِ تصویری شاهنامه است. علیرغم اهمیت این خصیصه وکاربرد نظاممندش در شاهنامه و انتقال به نظامِ تصویر، تاکنون پژوهشی منحصر به این موضوع با رویکرد ترا نشانه ای(انتقال از نظام کلامی و نوشتاری به نظام تصویری) صورت نگرفته است. با تکیه بر متن نوشتاری شاهنامه و متون تصویری برگرفت...

کتاب شرح شطحیات اثر شیخ روزبهان بقلی شیرازی، از عارفان بزرگ قرن ششم هجری، است. از عنوان کتاب برمی آید که موضوع آن درباره شطحیات، سخنان شگفت و غریب عارفان است. هانری کربن، شرق شناس مشهور فرانسوی در سال 1344 هجری برای نخستین بار این کتاب را تصحیح کرد. نسخههایی که وی برای تصحیح متن از آنها استفاده کرده عبارتند از: 1ـ نسخه کتابخانه شهید علی (استانبول) 2ـ نسخه کتابخانه ملا مراد (استانبول) 3ـ نسخه من...

در این مقاله ابتداکلیاتی درباره روش تصحیح متون در دوره قاجار ذکر شده، سپس تعدادی از مهمترین متون چاپ شده در این دوران معرفی و بررسی شده اند. هدف این مقاله نشان دادن اولین نمونه های تصحیح متون در ایران است.

در تحقیقات پژوهشگران، بخش کهن برزونامه، ابتدا به عطایی رازی و سپس به شاعری به نام شمس‌الدین محمد کوسج که نامش فقط در یک نسخه که اقدم نسخ متن است، باقی مانده است، نسبت یافته است. عدم وجود اسناد دیگر دربارة نام اخیر باعث شده برخی محققان نیز سرایندة اثر را گمنام فرض کنند. در این جستار با پیدا کردن شواهد دیگری در نسخ متن اولاً سرودن متن به دست شاعر با نام کوسه یا کوسج ثابت شده است؛ ثانیاً این نکته رو...

این رساله ، تصحیح و تحقیق متن رساله فی الحدوث نوشته صدر المتألهین شیرازی است که موضوع آن حدوث یا پیدایش جهان است. ارکان این رساله شامل متن تصحیح شده و مقدمه است. گذری تحلیلی بر نظریه ملاصدرا درباره حدوث جهان، تجزیه و تحلیل مطالب رساله حدوث، چگونگی تصحیح متن رساله و ارزشیابی نسخه ها ، مباحثی است که در مقدمه به آن پرداخته شده است. مصحح متن مذکور را با هفت نسخه خطی دیگر از این متن مقایسه انتقادی ک...

تصحیح و تحقیق متون اسلامی بجا مانده از گذشتگان ، به منظور غنی سازی هر چه بیشتر کتابخانه های اسلامی ضرورتی شایان توجه است. پژوهش نگارنده بر اساس تصحیح به شیوه ی قیاسی و بر مبنای یگانه نسخه باقیمانده از صفوه التفاسیر است ولی با دو تفسیر دیگر وی ( الجوهر الثمین و تفسیر وجیز) نیز مقابله شده است . این پایان نامه تصحیح و تحقیق بخش نخست نسخه خطی صفوه التفاسیر ( ج1، صص 1تا30 ) است که شامل فوائد شانزده...