سپهرگفتمان به مجموعه­ای از هنجارها، دانش، آداب و رسوم، مفاهیم و ایدئولوژیِ مورد پذیرش شاعر یا نویسنده اطلاق می‌شود که در آثارش نمود می­یابد. در ترجمة اثر ادبی، بررسی کیفیت بازنماییِ سپهر گفتمان در زبان مقصد علاوه بر درنوردیدن مرزهای زبانی و ادبی بر اهمیت چگونگی این بازنمایی نیز تأکید دارد؛ زیرا رویکرد مترجم به عناصر سپهر گفتمانِ متن مبدأ و چگونگی ترجمة آن به زبان مقصد، نیازمند دقت و توجه­ای بایسته...

استعاره به عنوان یکی از وجوه زیباشناختی کلام، به‌ویژه در اثر ادبی مانند قرآن‌کریم، همواره مورد توجه اهل فن و ادب واقع شده‌است و یکی از پرکاربردترین وجوه بلاغی به حساب می‌آید. برگردان استعاره، در نگاه برخی افراد چنان ناممکن می‌نماید که گویی امری ناشدنی است. البته نظریه‌پردازان بزرگی چون نیومارک، تعریف دقیقی برای ترجمة استعاره پیشنهاد کرده‌اند که امروزه کاربست آن را از سوی مترجمان مختلف،...

ترجمة نمایشنامه همواره کاری دشوار قلمداد شده است. این واقعیت که نمایشنامه به منظور اجرای بر صحنه نگاشته می‏شود، موجب خواهد شد مترجم علاوه بر وفاداری و صحت ترجمة متن اصلی، نکات مهم دیگری را نیز در نظر داشته باشد. مهمترین این نکات، کنش دراماتیک است که اگر مترجم تنها درصدد ترجمة ادبی متن باشد، به کلی از میان می‏رود. در پژوهش حاضر دو ترجمة متفاوت از نمایشنامة غرب حقیقی نوشتة سم شپرد مورد بررسی قرار...

در جریان ترجمة داستان، ضرب‌المثل‎ها و کنایه‎ها از عناصر فرهنگی مهم و کلیدی هستند که مفاهیم و پیام‎های متن اصلی را به خواننده انتقال می‎دهند.مشکل عمدة مترجم در این مسیر، روش برخورد صحیح با این عناصر است. در این چالش، معادل‎ها یکی از عوامل مهمی هستند که کمک شایانی به مترجم می‎کنند. معادل خوب باید نه تنها معنا، بلکه روح، حس و تجربة نویسندة ادبی را به مخاطب منتقل کند. این پژوهش، در نظر دارد شیوة تر...

                                        بسیاری از متون بنیان‌گذار اندیشة سیاسی جدید پر از الفاظ و مفاهیم حقوقی­اند. زبان حقوق یکی از مهم‌ترین ابزارها و بستر بحث دربارة اندیشة سیاسی بوده است. بنابراین، در انتقال و ترجمة این آثار باید به معنا و محتوای حقوقی الفاظ و مفاهیم توجه کرد، آن را بازشناخت. فقط در چنین شرایطی است که می­توان به ترجمة این آثار اعتماد کرد و به آن ارجاع داد. شایسته است ترجمة ا...

در پژوهش حاضر، پس از برشمردن مشخصه‌های استاندارد ترجمة فیلم و مقایسة مراحل عملی این نوع ترجمه در ایران با مشخصه­های ذکرشده، معیارهایی برای ارزیابی کیفیت ترجمة فیلم معرفی می­شود. بدین­منظور، مدل ارزیابی آندره دوسار- که برای ترجمة ادبی و براساس «حذفیات، اضافات و انتقال معنا» طرح‌ریزی شده است- مدنظر قرار می­گیرد و کارکرد و اعتبار آن برای ارزیابی ترجمة فیلم بررسی می­شود. انتقال معنای کامل، انسجام م...

تفاوت ساختار زبان متن با زبان ترجمه یکی از مشکلات مترجم به شمار می رود. تفاوت ساختاری در ضمایر جنسیّتی gender-specific pronoun)) در زبان فارسی و عربی چنان مایة ابهام است که مترجم ناچار می شود توضیح اضافی دهد. این رفتار مترجم «تصریح» (explication) نام دارد. در واقع، مترجم اطّلاعاتی را که در متن اصلی نیست، در ترجمة خود می آورد تا معنای متن را روشن تر سازد. این پژوهش در پی آن است که با روش تحلیل کمّی...

این مقاله، ترجمة گفتمان غیرمستقیم آزاد را در سه ترجمة فارسی رمان به سوی فانوس دریایی بررسی می کند. ابتدا از گفتمان روایی و انواع آن و بعد از گفتمان غیرمستقیم آزاد و مباحث نظری مربوط به آن از جمله ویژگی های زبان شناختی و تأثیرات و کارکردهای آن موجزوار سخن به میان می آید. سپس، به ترجمة گفتمان غیرمستقیم آزاد در سه ترجمة رمان به سوی فانوس دریایی اشاره شده و شاخص های زبان شناختی مهم آن از قبیل ضمایر...

مقالة حاضر با به‌کارگیری نظریة «بینامتنی» کریستوا (1969) و مدل لپیهالم (1997) برای دسته‌بندی انواع تلمیح و راهکارهای ترجمة آنها، بررسی موردی 4 شعر پرتلمیح تی اس الیوت «ترانة عاشقانة جی آلفرد پروفراک»، «سرزمین بی‌حاصل»، «مردان پوچ» و «چهارشنبة خاکستر» به همراه 16 ترجمة فارسی از آنها از دهة 1340 مطمح نظر دارد. هدف این بررسی، راهکارهای مترجمان ایرانی برای انتقال تلمیحات بینامتنی در اشعار الیوت به ...

معادل یابی مفاهیم و مشخصه های زبانی خاص در ترجمه، یکی از عمومی ترین مشکلات ترجمه است، بخصوص وقتی که این «مفاهیم و مشخصه های خاص» بار معنایی دینی و اعتقادی داشته باشند. در ترجمة متون اسلامی (به زبان انگلیسی) یکی از زمینه هایی که این مشکلات خود را روشن تر نشان می دهند تفاوت تقسیم بندی اوقات شبانه روزی در زبان و فرهنگ انگلیسی و فرهنگ اسلامی در رابطه با نام نمازهای پنجگانه است. در مقالة حاضر پس از ...