عربستان سعودی، جمهوری اسلامی ایران را منبع اصلی بی ثباتی در منطقه می داند و بر این باور است ایران در پی ایجاد هلال شیعه برای تسلط بر اعراب سنی منطقه است. این دو کشور به ویژه پس از انقلاب اسلامی همواره به عنوان دو رقیب در منطقه خلیج فارس نقش آفرینی کرده اند که رقابت ایدئولوژیک محور اصلی رقابت آنها در حوزه های ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک به شمار می رود. روابط عربستان و ایران به دلیل تح...

از اواخر سال 2010 در خاورمیانه و شمال آفریقا و در جهان عرب جریانهایی آغاز شده، که برخی از آنها به وقوع انقلاب در کشورهایی مانند تونس، مصر و لیبی انجامید و در برخی کشورها مانند یمن و بحرین، در حال وقوع و شکلگیری است. این موضوع توجه بسیاری از صاحبنظران و تحلیلگران در داخل و خارج منطقه را به خود معطوف داشته است؛ این تحولات دومینووار که از آن تحت عنوان «بهار عرب» یاد میشود، برای منطقه خاورمیانه و ش...

با وقوع تحولات در برخی کشورهای اسلامی واقع در جغرافیای جهان عرب در سال 2011م و تغییر نظام‏های سیاسی پیشین آنها که سه ویژگی بارز اقتدارگرایی، اسلام‌ستیزی و همراهی با غرب و اسرائیل در سیاست‏های داخلی، منطقه‏ای و بین‏المللی را دارا بودند، شاهد انتشار ادبیات تحلیلی متعددی پیرامون این وقایع هستیم که یکی از آنها اعتقاد به «بیداری اسلامی» در «بهار عربی» است. در این نوشتار ضمن مفروض دانستن این ایده در ...

دهه 1990 و پس از آن مصادف با انقلاب اطلاعات و تفوق یافتن فناوری اطلاعات در زندگی انسان­ها بوده است. در این دوره که شاهد استفاده گسترده از ابزار اینترنت و شبکه­های مجازی و اجتماعی هستیم، به تدریج گردش اطلاعات در میان گروه­های اجتماعی افزایش می­یابد، تبادل افکار صورت می­گیرد و همسویی و هم نظری بین آنان به ویژه اقشار جوان رشد بی­سابقه ای می­یابد. همین امر به گسترش مطالبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ...

این مقاله در چارچوب الگوی نظریة انتقادی به تبیین تحولات انقلابی کشورهای عربی خاورمیانه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که این تحولات صبغة اسلامی دارد. پس می‌توان آن را بیداری اسلامی نامید. از این‌روی، جهان عرب با ابتنا به عقلانیت فرهنگی نهفته در دین اسلام به سنت اسلامی جاری و دستاوردهای غرب به دیدة انتقاد نگریسته و با استفاده از ظرفیت رهایی‌بخش اسلام علیه نظام حاکم شوریده است. هر چند امکان داش...

نفوذ گسترده اندیشه‌های سکولار و الحادی به جهان اسلام در قالب ایدئولوژی‌های مختلف، در فهم اندیشه‌های سنتی و دینی تأثیر بسزایی داشته و چالش‌های بزرگی را در برابر آنها ایجاد کرده است. تکثر جریان‌های فکری نیز نشان می‌دهد که مناسبات دو مقوله اسلام و توسعه، تأثیر بسزایی در نوع صورت‌بندی آنها داشته است. جریان‌های تمدن‌گرای سکولار و غرب‌گرای عرب، سلفیت تکفیری، تمدن‌گرای اسلامی و اصول‌گرای اسلامی، از جر...

کتاب قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام یکی از آثار ارزنده‏ای است که در سالیان اخیر به حوزه مطالعات اندیشه سیاسی اسلامی کشورمان عرضه شده است. پیش از ورود به بحث، اشاره‏ای کوتاه به تحولات و دیدگاه‏های مطالعات سیاسی و اسلامی معاصر در جهان اسلام و عرب می‏تواند راهنمای خوبی باشد برای شناخت موقعیتی که کتاب قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام در آن نوشته شده است. توضیح این بافت موقعیتی از آن جهت مفید خواهد بود ...

تحولات نوین جهان عرب، باعث تحول در قدرت و نفوذ کشورهای منطقه­ای از جمله ایران و عربستان شده است. مجموعه اقدامات دولت آل سعود دارای ابعاد مختلفی مثل: تحت شعاع قراردادن روند مذاکرات هسته­ای ایران با غرب، تغییر جبهه­بندی منطقه­ای(ادعای هلال شیعی)، انسداد نفوذ جمهوری اسلامی ایران(گسترش دامنه ناآرامی در سطح منطقه-داعش)، جبران شکست درعراق و سوریه، نگرانی از قدرت­یابی بیشتر شیعه و هراس از دست دادن بحر...

با گسترش موج بیداری اسلامی در سرتاسر منطقه خاورمیانه که با بهره گیری از توان گفتمان سازی انقلاب اسلامی ایران صورت گرفته است،معادلات سیاسی و استراتژیک خاورمیانه دچار دگرگونی اساسی شده است و هندسه جدید قدرت در این منطقه در حال شکل گرفتن است.به موازات نقش بازیگران دولتی در چشم انداز جدید خاورمیانه،رشد نفوذ گروههای غیردولتی که با بهره گیری از توان عملیاتی و ظرفیت بازیگری خودشان  معادلات قدرت را  در...