مجموعهٔ حدیثیکافی نوشتهٔ محمد بن یعقوب کلینی از مهم ترین مجموعه های حدیثی شیعیان دوازده امامی است. برخی از مستشرقان به بررسی تفاوت های میان این اثر با دو مجموعهٔ حدیثی دیگرِ شیعی،یعنیمحاسن و بصائر الدرجات پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که کتاب کافی هرچند از نظر محتوایی همانند دو اثر دیگر نمایندهٔ فضای آکنده از غلو قم است، اما چون شیعیان عقل گرای بغداد را مخاطب قرار داده در انتخاب احادیث و چینش آن ...

   ابوعلی مسکویه از مورخان معروف عصر آل بویه بوده که ضمن اثرپذیری ازپیشینیان خود نگاه متفاوتی نیز به تاریخ نگاری داشته است.چرا که وی با تألیف آثار خویش نگرش خاصی را در تاریخ نگاری اعمال کرده است.شیوه ای که او در تاریخ نگاری خود اتخاذ می­کند در روند تکوین افق های تاریخ نگاری ایرانی تاثیر بسزائی برجای گذاشته است.وجود انگیزه های خاص و همچنین گزارش های ارزشمند در ابعاد سیاسی،اجتماعی و اقتصادی جامعه...

فرهنگ در پیدایش، جهت دهی و گسترش اندوخته های مادی و معنوی بشر تاثیر قابل توجه دارد. فرهنگ و تمدن اسلامی حاصل دستمایه‎های دینی و تأکید موثر دین اسلام بر مولفه های آن است. شکل گیری و تکوین فرهنگ و تمدن اسلامی از عصر رسول خدا (ص) صورت پذیرفته و سپس امامان شیعه علیهم السلام و پیروان آنان در گسترش آن تاثیر به سزایی داشتند. پس از غیبت صغری(260ق) شیعیان امامیه در دگرگونی فرهنگی جهان اسلام نقش مهمی ایف...

اخبار راویان و محدثان غیرامامی از امامان، بخشی از منابع حدیث امامیه را به خود اختصاص داده است که گاه آموزه ها و مفاهیمی را به ارمغان آورده اند. راویان زیدیه به عنوان یکی از فرق شیعه غیر امامی تاثیر قابل ملاحظه ای در حدیث امامیه دارند. از این رو، این امکان وجود دارد که در یک نگاه کلی با بازشناسی موضوع روایات اینان، میزان راهیابی اخبار و نظرات آنها را در منابع حدیث امامیه شناسایی کرد. اهمیت انجام...

تاریخ اجتماعی به عنوان شاخه ای نو از مطالعات تاریخی و نوعی فهم از تاریخ در مقام تحلیل و تبیین حوادث به گرایش های فکری، ویژگیهای اخلاقی، سبک و سیاق زندگی عامه، شهرنشینی، تمدن، خانواده، اقشار مختلف اجتماعی، مشاغل و حرف، ارتباطات و تعاملات فرهنگی- اجتماعی -اقتصادی، سیاحت و بازرگانی، کشاورزی، کوچ نشینی و ... به عنوان عوامل اثر گذار بر روند حوادث تکیه می کند. این پایان نامه با تکیه بر سه محور آداب ...

با گسترش اسلام و وسعت قلمرو آن، تفکر شیعی به وسیله شیعیان در میان مردم در مناطق مختلف نفوذ کرد. می توان گفت یکی از عوامل اصلی گرایش مردم به تشیع، رفتار و گفتار اهل بیت و یاران صادق و عدالت محور آنها بود. از جمله نقاطی که مذهب و تفکر شیعه در آن رسوخ کرد و در ضمیر و اندیشه مردم جای گرفت سرزمین شام است. تشیع درمنطقه ی شامات از نخستین سالهای ورود اسلام دیده می شود. در دوره ی خلافت عثمان ابوذر به من...

دوره حکومت طولانی ناصرالدین شاه قاجار(1264- 1313ق) در تاریخ ایران دوره ای مهم به شمار می آید، تحوّلاتی که در این دوره درجهان و ایران رخ داد، زمینه های حرکت جامعه ایران به سوی مظاهر جدید تمدنی را فراهم آورد. در این دوره تاریخ نگاری نیز مانند دیگر بخش های فعّالیت علمی در ایران تحت تأثیر تحوّلات جهانی قرار گرفت. مسئله اصلی این پژوهش بررسی چگونگی تاریخ نویسی دوره ناصری در شکل سنّتی خود و روند تأثیر پذی...

حج از مهمترین عرصه های دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مسلمانان در طول تاریخ اسلام بوده است. حج ایرانیان پیش از روی کار آمدن سلجوقیان بزرگ در سده پنجم هجری، به علّت ضعف آل بویه و خلافت عبّاسی و تسلّط فاطمیان مصر بر حرمین شریفین با مشکلات زیادی روبرو بود تا آنجا که حج از اوایل سده پنجم هجری تقریباً مختل شده بود.سلجوقیان با پیروی از مذهب سنّت، هدف خود را حمایت از حرمین شریفین و بازکردن راه حج اِعلام کردن...

تاریخ اجتماعی به عنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش می کند تا به زندگی روزانه مردم عادی توج‍‍‍‍‍ه کند. در این مطالعات مؤلّفه «مشاغل» به عنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است.      این نوشتار ضمن بررسی این مقوله از تاریخ اجتماعی شیعیان، به عنوان بخش مهمی از جامعه اسلامی ایران و عراق در قرن های سوم تا ششم هجری، به دنبال نشان دادن همسانی این گروه با سایر م...

چکیده تاریخ نگاری محلی، سومین گونه مشهور تاریخ نگاری پس از تواریخ سلسله ای و عمومی است این شکل از تاریخ نگاری در نیمه اول قرن سوم هجری قمری و بیشتر برای تعیین نوع تسخیر ممالک توسط مسلمانان و تعیین وضع خراج این مناطق آغاز گشت. از این زمان به بعد به تناسب، هر ایالت و شهری به فراخور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کم و بیش دارای یک یا دو یا بیشتر تاریخ محلی است. در عهد ایلخانان این شکل از تاریخ نگ...