اندیشه تاریخ نگاری علی بن حسین مسعودی به خاطر نقادی از سنت تاریخ نگاری پیش از خود و طرح مباحث نوینی در تاریخ نگاری اسلامی از زوایا و ابعاد مختلف قابل طرح و بررسی است. در این مقاله کوشش شده که اهتمام این مورخ بزرگ اسلامی در ایجاد پیوند میان تاریخ نگاری و نجوم و تقویم به عنوان یکی از شاخه های متعدد علوم عقلی مورد بررسی قرار گیرد, لذا ضمن اشاره به ویژگی اندیشه تاریخ نگاری مسعودی, به جایگاه نجوم, ت...

سفینه تبریز مجموعه ای است خطّی مشتمل بر 209 عنوان کتاب، رساله، گزیدۀ کتاب،قصیده، منظومه، جدول و نامه که ابوالمجد محمّد بن مسعود تبریزی در سال های723-721 ه آن ها را گزینش، تلخیص یا تألیف و به خطّ خویش کتابت کرده است . 12اثر از این مجموعه را کتاب ها، رساله ها، خلاصه ها، نامه ها و جدول هایی در برمی گیردکه می توان آن ها را در زمرۀ تاریخ یا حاوی موادّ تاریخی به شمار آورد . در این مقالهضمن بررسی این آثار...

چکیده: پژوهش پیش رو با تکیه بر منابع دسته اول تاریخی و تحلیل روایت های باقی مانده از هشام بن محمد کلبی در بین منابع مکتوب، بر آن است تا ضمن معرفی خاندان کلبی و از میان این خاندان، هشام، به تبیین نقش او در تمدن اسلامی بپردازد. بررسی نقش و جایگاه هشام کلبی در زمینه های مختلف علمی که در آن فعالیت نموده است هدف دیگر این پژوهش است که در چند فصل بدان پرداخته می شود.شخصیت علمی هشام به خاطر گرایش شیعی...

رشد و تکامل تاریخ نگاری در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی مرهون کوشش مورخان بسیاری است; یکی از این مورخان خلیفه بن خیاط عصفری صاحب دو کتاب تاریخ و طبقات است که در میان پژوهشگران و دانشجویان تاریخ اسلام چندان شناخته شده نیست. وی در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم قمری در بصره می زیسته و یکی از پیشگامان تاریخ نگاری به شیوه سالشمار و نیز طبقات نگاری می باشد. در نوشتار حاضر زندگی و کتاب تاریخ وی به اختصار...

نظر به اهمیت فعالیت های گسترده ی استاد علی مظاهری در زمینه ی تلفیق علوم همسایه ی تاریخ و تحقیق در تاریخ اقتصادی ایران به شیوه ای آنالیستی، معرفی وی به عنوان الگوی مطالعه ی میان رشته­ای با مرکزیت تاریخ برای رسیدن به گونه ای تاریخ نگاری آنال ایرانی- که امروزه در محافل تاریخ نگاری ایران از جذابیتی برخوردار است- ضروری می نماید. وی که در محافل تاریخ نگاری آنال فرانسه رشد کرده بود، انتقادهای جالبی در...

قاضی صاعد اندلسی دانشمند و مورخ قرن پنجم هجری در کتاب نامدار خود، التعریف بطبقات الامم، رویکردی خاص به مقولة علم دارد که بر پایة آن می توان این کتاب را در ردة کتب تاریخ علم قرار داد. در این مقاله با معیارهای امروزینِ تاریخ نگاری جایگاه این کتاب در دو حوزة تاریخی و علمی به طور مستقل و با هم بررسی می شود.

شهر یزد از زمان تیموریان شاهد ظهور مورخان بزرگی در عرصه تاریخ‌نگاری محلی بوده‌است. تاریخ‌‎نگاری محلی یزد با حاشیه گرفتن از تاریخ نگاری محلی فارس رشد کرد و هم‌زمان با توسعه یک قدرت سیاسی، که تقریباً برای اولین بار در تاریخ آن بروز کرد، نخستین کتاب در تاریخ محلی یزد نیز تدوین شد . در آغاز سده نهم سنت تاریخ نویسی در یزد رشد بیشتری کرد و آثار ارزنده ای در تاریخ نگاری محلی آن پدید آمد. این آثار تمام ...

این مقاله مکتب تاریخ نگاری آنال را که در اوایل قرن بیستم در فرانسه شکل گرفت بررسی می کند. این مکتب یکی از تاثیرگذار ترین مکاتب تاریخ نگاری و جنبش های روشنفکری در قرن بیستم بوده است. رویکرد نویسنده در این مقاله رویکردی توصیفی-تحلیلی است و می کوشد با مطالعه زمینه تاریخی ظهور مکتب آنال، روند شکل گیری و تحولات آن را در سطح نسل اول این جریان تاریخ نگارانه-روشنفکرانه دنبال نماید. این مقاله نشان خواهد...