نوشتار حاضر به طرح این مساله می پردازد که با کاربست رویکرد تاریخ فرهنگی چه حوزه های موضوعی و معرفتی در بررسی منابع سفرنامه نویسی دوره قاجاریه، امکانِ طرح می یابد؟ آثار این خوانش بر خلق معانی جدید در پژوهش تاریخی چیست؟ در ارزیابی نقّادانه ی متون سفرنامه خارجی مشخص است که علی رغم برخی خلاء ها، دربردارنده ی رویکرد مردم شناختی، انسان شناسی فرهنگی به جامعه، فرهنگ و تاریخ ایران از یک سو، و طرح این مسائ...

مباحث تاریخی، در سطوح مختلف و گرایش های مختلف رشته ی علوم سیاسی، جایگاه برجسته ای دارد و محور شمار قابل توجهی از واحد های درسی این رشته ی به حساب می آید. چنین جایگاه و اهمیتی از آن روست که تصور می شود به دلیل تاریخمندی نسبی هستی ها و پدیده های سیاسی، آموزش تاریخ می تواند به فهم هستی های سیاسی کمک کند. با این حال، یک مطالعه ی موردی که گزارش آن در این نوشتار می آید، نشان می دهد که با وجود نوآوری ...

در پژوهش حاضر با عنوان "بررسی تاریخی تدوین قواعد فقه امامیه از غیبت صغری تا پایان دوره متأخرین با تأکید بر روش شناسی" سعی بر آن شده، سیر تحول تدوین قواعد فقه، که بخشی از منابع مهم استدلال های فقهی در حوزه ی استنباط احکام می باشد را مورد بررسی قرار داده؛ تا راه گشای تحقیقات فقهی و اصولی بوده و مورد استفاده دانش پژوهان قرار بگیرد. بدین منظور تألیفاتی در زمینه قواعد فقهی که توسط فقها - از غیبت صغر...

نسب و نسب سازی و داشتن تبار عالی ، ریشه در فرهنگ و نظام پادشاهی ایران باستان دارد . این امر بعد از اسلام نیز مورد استفاده حکومت های ایرانی قرار گرفته است . سده های (ششم تا نهم) هجری ؛ به دلیل حضور مغولان و فروپاشی حکومت های بزرگ و تشکیل حکومت های کوچک در نواحی مختلف ایران ، به لحاظ سیاسی از مهم ترین دوره های تاریخی به شمار می رود . از این رو حفظ و تحکیم سلطنت، مقابله با بحران های مشروعیتی ، مشک...

نگارنده این سطور در این مقاله قصد دارد پس از بیان مقدمه ای در آهنگ شناسی شعر فارسی و ذکر نکاتی چند در تاریخ علم عروض، به اصل و معیار وزن در شعر فارسی بپردازد. به همین منظور به کمک نت نگاری ابیات به این نتیجه رسیده است که علت آهنگین بودن مصراع و بیت، تکرار میزان های موسیقایی است. در ادامۀ مقاله به ذکر برخی انحرافات وزنی در شعر فارسی پرداخته شده است.

با تحولات فرهنگی و سیاسی عصر مشروطه ادبیات نیز به عنوان یک پدیده ی اجتماعی در ساختار و محتوا دچار تحول و دگرگونی گردید. شاعران مبارز مشروطه خواه نظرات و دیدگاه های فلسفی، سیاسی و اجتماعی خود را در قالب های متنوع شعری ریخته و با زبانی ساده و همه فهم، مفاهیم متناسب با دیدگاه هایشان را به شعر و ادب وارد کردند. یکی از این شاعران مبارز و متعهد، ابوالقاسم لاهوتی کرمانشاهی است که با عقاید حزبی خاص به ...

ظهور مزدک در تاریخ عصر ساسانی، یکی از مهم­ترین حوادث تاریخ ایران در عهد پادشاهی ساسانی است که به جهت وجود اختلافات فراوان درگزارشهای مورّخان از این رویداد، همچنان موضوعی غامض و در خورتوجه و بازکاوی است. یکی از روایات اصیل و در عین حال متفاوت در این باره،گزارش شاهنامه فردوسی است که محتوای آن با دیگر منابع تاریخی؛ از جمله تاریخ طبری وکامل ابن اثیر دارای اختلافات ساختاری است. فردوسی در نقل حوادث مر...

تاریخ ایران در سه قرن اخیر خصوصاً در عصر قاجاروپهلوی دارای نوسان، افت و خیز وپیچیدگی پر شتابی بوده است.دراین پژوهش، پژوهشگر در نظر دارد با استفاده از کتب درسی تاریخ و منابع تحقیقاتی با روش تحلیلی و تطبیقی کتابهای درسی تاریخ را از دارالفنون تا پهلوی دوم آسیب شناسی کند. با طرح این فرضیه ها یعنی کتب درسی تاریخ در ناکارآمدی و تحلیل هویت جامعه وهمچنین اهداف و مطالبات در بحرانهاوهرج و مرجها، به بررسی ...

جامعه شناسی تاریخی در روابط بین الملل به عنوان یک دیدگاه کلان در قلمرو روش شناختی خصلتی کثرت گرایانه دارد. این مقاله با طرح روایت گری بر مبنای تبیین روایی (تبیین مبتنی بر روایت) به مثابۀ یک تکنیک روش شناختی در صدد است بخشی از ملاحظات روش شناختی دیدگاه جامعه شناسی تاریخی را پوشش دهد. تبیین روایی مورد نظر بر خلاف روش شناسی اثبات گرایانه متضمن توجه به قوانین عام نبوده، بلکه در صدد است علاوه بر سام...