در نگاه دینی، هدف سیاست، رهنمون شدن انسان به سوی هدایت و تکامل است که نشانه این تکامل، سعادت در دنیا و آخرت است. الگوی دینی سیاست و حکومت برای تکامل انسانی، حکومت پیامبر (ص) در مدینه است که این حکومت و کار ویژه های آن همواره برای مسلمانان الگو بوده است. امام علی (ع) نیز به دلیل ارتباط مستقیم با پیامبر (ص) و آشنایی اش با منبع وحی و برخورداری از فضیلت در عرصه سیاست دارای اندیشه و نظریات و سیره ای...

اندیشۀ اتحاد اسلام در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در سرتاسر سرزمین‏های اسلامی به‌ویژه ایران، عثمانی و قفقاز ترویج یافت و طرفداران زیادی پیدا کرد. مسلمانان قفقاز جنوبی به‌دلیل تابعیت یک دولت استعمارگر مسیحی (روسیه تزاری) و نزاع با یک قومیت همسایۀ مسیحی (ارامنه) بیش از سایر مسلمانان بر هویت اسلامی خود و لزوم اتحاد اسلامی آگاه شدند. به این ترتیب، بخش شایان توجهی از نخبگانشان از جمله شخصیت ب...

فتوت به عنوان پدیده ای تاثیرگذار در تاریخ اسلام، بی شک متعلق به تاریخ است و بررسی کارکرد آن در میان مسلمانان به عنوان یک خطمشی و مسلک برگزیده، بخشی از تاریخ زندگی اجتماعی جوامع مسلمانان را شامل می شود. این پدیده که تجلی اخلاق پسندیده فردی و رهیافت آن به دخالت در تغییر یا حداقل تاثیرگذاری بر احوال جوامع مسلمان است ، بر اثر همسویی و همنوایی اصحاب آن در تلاش برای گسترش آن در اجتماع از حالت فردی جد...

سرزمین‌های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگ‌ها، غارتگری‌ها و رقابت‌های شوالیه‌ها و طبقه اشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت‌هایی مستقل و جنبش‌های دهقانی به دنبال ایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت» یاد می‌کنند. در این قرون اروپا به لح...

چکیده ندارد.

بررسی تأثیر گفتمان یهودی در برخی از مقالات دایره المعارف اسلام[1] داوود رنجبران* چکیده اسلام دین صلح و دوستی است و همواره از تنش و مجادله می‌پرهیزد، اما رابطه مسلمانان و یهودیان در زمان‌های گوناگون تاریخی، چالش‌برانگیز و پرتنش بوده است. این تنش از صدر تاریخ اسلام آغاز شد و همواره برخی از یهودیان در پی تحریف آموزه‌های اسلام و دشمنی‌ورزی با آنها بودند. این ماجرا با پشتیبانی از یهود در نقل روی‌داد...

انقلاب مشروطیت ایران به عنوان نقطه ی عطف بنیادینی در تاریخ سیاسی ایران مطرح است به طوری که برای نخستین بار شیوه ی حکومت بر مردم به چالش کشیده می شود و سرانجام "دولت ملی" جایگزین سلطنت خودکامه می شود.برای به ثمر رسیدن چنین انقلابی طبقات مختلف شهرهای متعدد ایران نقش فعالی داشتند .از میان این شهرها،شهر تبریز بدلیل خاستگاه ولیعهدنشینی و نیز موقعیت سیاسی و اقتصادی و تجاری خاصی که داشت ،بیش از دیگر ش...

پرداختن به جایگاه و منزلت علم تاریخ در طبقه‌بندی‌های رایج علوم در نزد مسلمانان و معضلات و مسائل فراروی آن، مسئله پژوهش حاضر را شکل می‌دهد. حکما و فلاسفه که قائل به اصالت علوم و دانش‌های عقلی بودند، تاریخ را به عنوان علم نپذیرفتند. فقها و علمای دینی هم درباره جایگاه علمی تاریخ، دو موضع متفاوت اتخاذ کردند؛ غالب فقیه‌مورخان تاریخ را به لحاظ برخی ویژگی‌های موضوعی، روشی، فایده‌مندی و غایت در زمره عل...

موسی از شخصیت های کتاب مقدّس، قرآن و کتاب های تاریخی، بویژه تاریخ طبری است. در نظر پیروان ادیان سامی (شامل یهودیّت و مسیحیت و اسلام) وی از پیامبران بزرگ است و مطابق روایات سنّتی این دین ها، قوم بنی اسرائیل را از مصر بیرون برد. در روایات سنّتی، تبار وی چنین است: موسی پسر عمران پسر یصهر پسر قاهت پسر لاوی پسر یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم. مادرش یوکابد دختر لاوی و خواهرش مریم یاغی بود. برادر بزرگ او هار...

اهل کتاب به پیروان یکی از ادیان آسمانی گفته می شود که یا خارج از سرزمین های اسلامی به سر می برند و یا براساس ضوابط مشخصی در جامعه اسلامی زندگی می کنند. با توجه به روابط گستردة فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مسلمانان با اهل کتاب در طول تاریخ و ادامة گریزناپذیر این روابط در دوران کنونی، کوشش برای به دست آوردن مبانی این روابط، اهمیت فراوانی دارد. گزارش های تاریخی نشان دهندة تعامل گستردة معصومان ...