مسئله ی ولایت و خلافت انسان کامل، یکی از مهم ترین مسائل حکمت و عرفان اسلامی بوده که از دیرباز تاکنون با رویکردهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این نحقیق ما به بررسی تطبیقی نظرات و آراء امام خمینی (ره) و ملاصدرا پیرامون مسئله ی ولایت و خلافت پرداخته ایم. از دیدگاه این دو اندیشمند، مقام غیب محض و وجود حضرت حق، برای ظهور و بسط فیض از طریق خلافت و ولایت، بر اساس مراتب خاصّی در عوالم وجو...

0

گفت وگو که به عنوان ضرورتی گریز ناپذیر برای ایجاد تفاهم و رفع اختلافات و رشد اندیشه در زندگی بشری است، موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی و گرایش های مختلف فکری قرار گرفته است. در سنت اسلامی هم همواره گفت وگو به عنوان راهبردی کلیدی در حل منازعات و گسترش همدلی و همزبانی مورد توجه واقع شده است. این پژوهش به منظور شناخت هر چه بیشتر سنت اسلامی در زمینه گفت وگو با مطالعه سیره نبوی در گسترۀ گفت وگوی میان...

قاضی نعمان، از فقیهان معروف اسماعیلی، در آثار خود به مسئله تأویل به‌گونه‌ای خاص و متفاوت از دیگر اسماعیلیان پرداخته است. به‌رغم دیدگاه اسماعیلیان که به باطن و تأویل نگاه حداکثری دارند و در مواردی نیز دچار خطا می‌شوند، قاضی نعمان اعتقاد به تأویل را در کنار نص تبیین می‌کند و با ترسیم خط اعتدال می‌کوشد از خطا‌های دیگر اسماعیلیان در امان ماند. وی ظاهر قرآن را صامت و معجزه پیامبر(ص) و تأویل و باطن ر...

مفسران مسلمان بر اساس میزان پایبندی به ظواهر آیات و روایات گوناگون و یا رهیافت اصول‌گرایان در تفسیر کلام خداوند، در تفسیر عرفانی و تأویل آیات، مواضع مختلفی را برگزیده‌اند. وجود نسخ، تشابه و صعوبت، در برخی از آیات قرآن، نمایانگر نقش بسزای تأویل در فهم باطن آیات است. در میان تفاسیر قرآنی، محور تفاسیر عرفانی بر تأویل استوار است.     این نوشتار ضمن اشاره به تاریخ تطوّر معنای لغوی تأویل، به بررسی مف...

تأویل، واژه‌ای پرکاربرد و تأثیرگذار در حوزه دینی است که کارکرد اصلی آن، راهیابی به حقیقت متون است. ملاصدرا در آثار متعدد خود، در مواجهه با متون دینی، ضمن تأکید بر منبع وحی، بحث تأویل را مطرح می‌نماید. مقاله حاضر، به روش اسنادی، توصیفی و تحلیل محتوا، به مفهوم شناسی تأویل در اندیشه ملاصدرا و بررسی جایگاه احادیث و چگونگی تأویل آن در مکتب عقلی این دانشمند می‌پردازد. نتیجه پژوهش مشخص می‌سازد که صدرا...

 بررسى حقیقت تأویل از نگاه آیات قرآن و تبیین دیدگاه علامه طباطبایى در این باره است. نویسنده پس از بیان تفاوت دیدگاه‌ها، راجع به مفهوم تأویل، به بررسى معناى آن از دیدگاه قرآن پرداخته در این راستا آیاتى را که واژه تأویل در آن به کار رفته یک به یک مورد بحث قرار داده است و از مجموع بررسى‌ها به این نتیجه مى‌رسد که دیدگاه علامه طباطبایى درباره‌ى تأویل با مدلول آیات قرآن سازگارتر از سایر نظریات است. ا...

ماهیت فهم، داوری میان دریافت های گوناگون از پدیده ها و میزانِ اعتبارِ آن دریافت ها، اکنون به یکی از مباحث مرکزی در فلسفۀ معاصر تبدیل شده است. بررسی رویکردها و اندیشه های هرمنوتیکیِ مدرن، تنوع بی سابقه ای را در زمینۀ مسائل مربوط به تأویل متن نشان می دهد. در این پژوهش سعی شده است با نگاهی کوتاه به رویکردهای هرمنوتیکی جدید، نیک و بد اندیشه های تأویلی تازه در تأویل شعر معاصر به محک نقد آزموده و معیاره...

نظریه علامه طباطبایی در باب تأویل بر آیات قرآن استوار است. به عقیده وی تأویل از سنخ مفاهیم نیست، بلکه از امور عینی است. منظور وی از عینیت، عینیت مصداقی نیست، بلکه مراد وی، خارج از ذهن بودن است. به اعتقاد وی همه، آیات قرآن اعم از متشابه و محکم تأویل دارد. در دیدگاه غزالی تأویل دو جنبه دارد: جنبه­ای که به معنای اصولی آن؛ یعنی، عبور از معنای ظاهری قرآن به شرط وجود قرینه مرتبط است و دیگری تأویلی که...

چکیده تأویل به عنوان روشی برای بیان مقاصد ومفاهیم قرآنی در ساختار تفاسیر روایی وعرفانی قابل بحث وبررسی است. هریک از تفاسیر یاد شده با استفاده از روایت ظهر وبطن، ظهر تفسیر وبطن تأویل را دانسته و دست به تأویل زده است که بر اساس مبانی، پیش فرض هاوگرایش های فکری مفسران نگاه های متفاوتی در رابطه به تأویل دارند. تأویل های انجام شده در تفسیر صافی از نگاه تعداد محدود، از نظر ساختار، به تک تک واژه ها ب...