روان ناخودآگاه جمعی انسان‌ها متشکل از کهن‌الگوهایی است که از طریق انتخاب‌ها، آئین‌ها و رفتار آنها در قالبی نمادین بازتاب می‌شود. یکی از رسانه‌هایی که می‌تواند با بازتاب این نمادها عرصۀ تبلور کهن‌الگوهای روان ناخودآگاه باشد، معماری و از مهم‌ترین کهن‌الگوها، کهن‌الگوی مادر است. بیانمسئله: مادر برای جنس مذکر بار نمادین بیشتری دارد. براساس آرای یونگ، مادر برا...

هدف مطالعه ی حاضر بررسی ماهیت روان زخم و آسیب های روانی ناشی ازآن در دو اثر هاروکی موراکامی به نام های ایستگاه زیرزمینی و پس از زلزله می باشد. برای دستیابی به این مهم دیدگاه ها ی روانکاوانه ی ژیژکی مورد استفاده قرار گرفته اند. بدین ترتیب می توان با در نظر گرفتن مولفه های روان زخم از جمله حقیقت و ساختار بازنگری تجربه ها و هم چنین نشانه های روان زخم در دو اثر نامبرده، شخصیت هایی را که از آسیب های...

ویژگی­های خاصِّ ادبیّات و زمینه­های بسیار گستردۀ آن، موجب شده که این رشته با سایرِ رشته­های علوم انسانی در ارتباطِ تنگاتنگ قرار گیرد. در این میان، روان­شناسی به عنوانِ یکی از شاخه­های علوم انسانی در بسیاری از زمینه­ها با ادبیات تناسبِ موضوعی دارد، و ضرورتِ انجامِ پژوهش­های مشترک، میانِ این دو مقوله، احساس می­گردد. در این رابطه، هجا یکی از فنون شعری است که شاعر برای تسلّی دادن به آشفتگی­های درونیِ خود می­سُر...

علم النفس هو العلم الذی یدرس جوانب نشاط الإنسان وهو دراسه سلوک الإنسان علمیاً، وتفسیر أسباب السلوک. والأدب هو مرآه المجتمع، حیث إنّه تعبیرٌ عن النزعات والظروف السائده علی بیئه الأدیب، فدراستنا التی تحمل عنوان: «دراسه نفسیه لتأثیر عقده النقص علی الهجاء لدی بشّار بن برد» توضّح الارتباط بین علم النفس والأدب. الإهانات وسوء معامله الناس لبشّار، وحیاتُه بما فیها من الفقر، ودناءهُ أسرته وکونه من الموالی، وا...

آثار ادب فارسی گستره‌ای پهناور از مفاهیم معنوی، ادبی و اخلاقی است. هر پویندۀ صاحب‌نظری می‌تواند جلوه‌ای از اندیشۀ خویش را در آثار ادبی پربار ایران بازیابد و این نشانگر آنست که ادیبان ایران بیشتر عارف، دانشمند، فیلسوف، منجّم، روانشناس، جامعه‌شناس و امثال آن بوده‌اند. در این مقاله قسمت‌هایی از قرآن و ادبیّات عرفانی ایران به پژوهش گرفته شده است تا بار دیگر پیوستگی غیرقابل انکار روانشناسی با علوم قرآ...

بحث زنان و محوریت آن‌ها در آثار ادبی از مسائل مهمی است که طی دو قرن اخیر، توجه عدة زیادی از پژوهشگران را در عرصه‌های مختلف اجتماع، فرهنگ، سیاست و حتی ادبیات به خود معطوف کرده‌است منظور از نقد فمینیست یا نقد زن‌محور، صرفاً پرداختن به شورش زنان علیه مردان و یا مردانه عمل کردن آن‌ها در آثار نیست، بلکه گاه به تصویر درآوردن خشونتهای یک مرد را علیه زن به تصویر می‌کشد. در این جستار کوشیده‌ایم تا به برر...

کنش‌ها و واکنش‌های دفاعی در برابر فشارهای روانی همواره از موضوعات مشترک روان‌شناسی و ادبیات بوده است. در این زمینه، داستان یکی از بهترین جایگاه‌ها برای شناخت و ارائة این کنش‌ها و واکنش‌هاست و می‌تواند جلوه‌گاه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای از جمله در حوزه‌های روان‌شناسی و داستان‌پردازی باشد. در شاهنامة فردوسی، به دلیل تعدد و تعامل شخصیت‌ها و گوناگونی حوادث، می‌توان شاهد بسیاری از رفتارها و مکانیسم‌های...