حمله ایالات متحده به عراق و سقوط نظام بعثی موجب ورود عراق به مرحله‌ای جدید، بی‌ثبات و به‌ویژه وضعیت خلأ قدرت در مرکز شد. همین امر سبب شد که دیگر کشورهای منطقه به فراخور اهداف منطقه‌ای و امنیت ملی خود سعی کنند از یک ‌‌سو به بسط نفوذ در این کشور دست بزنند و از سوی دیگر مانع افزایش نفوذ رقبای خود در عراق شوند. در همین راستا این مقاله از میان بازیگران منطقه‌ای مؤثر در سپهر سیاسی عراق، سیاست خارجی س...

بحران سیاسی کشور سوریه، یکی از پیجیده‌ترین بحران‌های منطقه‌ای چند دهه اخیر است که در جریان آن، علاوه‌بر عوامل داخلی، عوامل و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز براساس راهبردها و منافع ملی خود نقش‌هایی گوناگون را در فرایند این بحران اعمال‌می‌کنند؛ این  در حالی است که شناخت عوامل و بازیگران مؤثر در هر بحرانی، مهم‌ترین نقش را در تبیین آن بحران و کشف راه‌های پایان‌دادن به آن برعهده‌دارند؛ براساس ا...

ردیف کشورهایی قرار دارد که جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی عراق به خود اختصاص داده است به طوری که از آن به عنوان کشور دوست و برادر یاد می شود . پس از اشغال عراق، سوریه هیچ گاه به عنوان بازیگری اصلی و بنیادی در روند تحولات عراق دیده نشده است؛ اما با بررسی نوع نگاه دمشق به موضوع اشغال عراق و سیاست های بعضاً متفاوت و همراه با نوسان سوریه در مورد عراق، ضرورت بررسی بیشتر اهداف سوریه در عراق بیش از پ...

اتحاد ایران سوریه یکی از مولفه های شکل دهنده نظم منطقه ای خاورمیانه است. دو کشور با وجود عدم تشابه در زبان، نژاد، مذهب و در ساختار سیاسی، اتحاد مستحکمی را در منطقه خاورمیانه تشکیل داده و تاثیرات ژرفی را در این منطقه برجای گذاشته اند. این مقاله دو پرسش را در دستور کار خود قرار داده است: نخست علل شکل گیری و تداوم اتحاد ایران سوریه طی سالهای 20001979 چه بوده است؟ دوم: تاثیرات این اتحاد در موازنه ت...

چکیده شروع هر بحرانی بستر و ریشه های مختلفی از جمله عوامل تاریخی، ژئوپلتیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. گاهی دولتها در مناسبات بین المللی، در راستای دست یابی به منافع خود و یا جلوگیری از به خطر افتادن امنیت و ثبات کشور خود، اقدام به محدود کردن اثرپذیری خود از گروههای تروریستی می کنند. داعش خشن ترین تشکیلات تروریستی در بین همه گروههای مسلح برجسته در منطقه خاورمیانه است. پس از حمله آمریکا به...

بروز جنگ بین دو کشور، منافع دیگر کشورهای منطقه ای و بین المللی را دستخوش تغییر می کند و به همین دلیل فرصت ها و تهدیداتی را پدید می آورد که کشورهای منطقه و قدرت های بین المللی به ناچار می بایست موضع خود را نسبت به آن جنگ مشخص کنند. اینکه چه عوامل و زمینه هایی سبب می شود در شرایط بحرانی، یک دولت رویکردی جانبدارانه در حمایت از یکی از طرف های درگیر اتخاذ کند و یا اینکه در طول سال های درگیری بر حسب ...

مسئلۀ پراکندگی اقوام کُرد، مرکز ثقل سیاست خارجی خاورمیانه­ای ترکیه از دهۀ 1920 به بعد بوده و دولت ترکیه با برخورد چندگانه با مسئلۀ کردهای ترکیه، عراق و سوریه، راهبردهای متعددی را تجربه کرده است. تا پیش از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، سیاست دولت ترکیه در قبال کردهای داخل مرزهایش، مبتنی بر انکار و امحا بود و نسبت به کردهای عراق و سوریه، نگرشی امنیتی داشت. از این زمان، شاهد چرخشی در راهبرد و شیو...

منطق? خاورمیانه به عنوان یک محیط منطقه ای که در آن امنیت اعضا به همدیگر گره خورده است، در دو سال گذشته دچار تحولاتی شده است که تأثیرات این تحولات صرفاً محدود به جهان عرب نمانده است و توانسته است بخش دیگری از جهان غیر عرب در خاورمیانه را نیز تحت تأثیر قرار دهد و در آینده نیز قطعاً این تأثیرات ادامه یابد. دامنه ی انقلاب های غربی که از تونس،مصر، لیبی و یمن شروع شد به کشور سوریه نیز کشیده شد. در جر...

ظرفیت های ژئوپولیتیکی ایران، امنیت ملی آن را به شدت تحت تاثیر محیط منطقه ای خاورمیانه قرارداده است. پس از انقلاب اسلامی، شکل گیری ائتلافی از کشورهای سنی نشین حاشیه ی خلیج فارس به زعامت عربستان، ناچارا ایران را وادار به تقابل جویی در چارچوب محور مقاومت نمود. محوری که با روی کار آمدن دولت شیعی عراق،اقتداری مضاعف یافت. عملکرد امنیتی ایران در تحولات ناشی از بیداری اسلامی، حمایت از گروه های شیعی در ...

به‌دلیل رویکرد هسته‌‌ای عراق و تهدید رژیم صهیونیستی، این رژیم در سال 1361ش تأسیسات اتمی ‌عراق را نابود کرد. در دهۀ 1370 رژیم صهیونیستی و طرف‌دارانش از امریکا خواستند کار عراق را یکسره و تهدید حملۀ عراق به سرزمین‌های اشغالی را برطرف کند. در سال 1383ش با اشغال عراق، رژیم صهیونیستی کوشید از نزدیک فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تحت‌نظر بگیرد و به سوریه و ترکیه نزدیک‌تر شود تا با استفاده از اهرم کردها ...