اسب این حیوان باشکوه و نجیب، گذشته ای بس شگفت آور دارد. این جاندار در ابتدا شکار، و خورده می شد، سپس انسان او را اهلی کرد و به خدمت خود در آورد و بر پشت او به جهانگشایی پرداخت و گیتی را در نوردید و سرانجام در اوج ترقی و شکوه خود بود که اسب، مرکب ایزدان گردید و در فراخنای آسمانها به پرواز در آمد؛ فراگشتی پرشکوه که حتی امروزه نیز ردپای پر رنگی در زندگی و تمدن انسانی دارد. بررسی این تحول شگفت انگی...

جستار حاضر بر آن است تا ضمن توضیح مختصر جنبش های دینی اولیه در ایران بعد از اسلام، به بیان آن بخش از اندیشه های موجود در این نهضت ها بپردازد که می توان آنها را انعکاسی از افکار ایرانیان باستان محسوب داشت.

بررسی و تحلیل سیر کیفی و کمّی محتوای آموزشی دروس باستان شناسی در ایران با گذشت یکصد و پنجاه سال از آغاز فعالیتهای باستان شناسی در ایران و نیز قریب هشت دهه از آغاز آموزش رشته باستان شناسی هنوز محتوای آموزشی دروس این رشته ماهیت کاربردی مطلوبی ندارد؛ به نحوی که دانش آموختگان این رشته برای فعالیتهای عملی و کسب تجربه و مهارتهای فنی و حرفه ای لازم نیازمند گذراندن دوره های کار عملی و میدانی در هیئتهای ...

فردوسی براساس منابع مکتوب و شفاهی موجود، شاهنامه را سرود تا عقاید و فرهنگ ایرانیان باستان را برای آیندگان گزارش کند. گرچه منابع مذکور کمابیش بازگوکنندۀ فرهنگ ایران باستان و باورهای مزداپرستی بوده اند، اما اثبات گزارش بی طرفانه مواضع دینی ایرانیان باستان توسط فردوسی نیاز به بررسی دارد. در این مقاله گزارش فردوسی از نظرگاه مزداپرستان دربارة هفت دین (بت پرستی، دین مانی، دین مزدک، دین زرتشتی، یهودیت...

این طرح به منظور بررسی اثر کود نیتروکسین تحت شرایط قطع آبیاری بر روی صفات فیزیولوژیک ارقام ارزن علوفه‌ای Pearl millet در منطقه دامغان در سال زراعی 1392_1391 به صورت طرح کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی اجراء شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری {شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله ابتدای گلدهی و قطع آب در مرحله انتهای گلدهی} در کرت های اصلی و استفاده (+) و عدم استفاده (-) از ...

در زمینه باستان شناسی میدانی کتاب های بسیاری در سطح جهان نگاشته شده است، ولی تعداد کتاب های منتشرشده در این باره در ایران چندان زیاد نیست. یکی از کتاب هایی که در این حوزه در ایران منتشر شده، "درآمدی بر باستان شناسی میدانی" نوشتۀ پیتر ال. دروت و ترجمۀ حجت دارابی است. این کتاب به عنوان یک کتاب درسی دانشگاهی برای درس "روش کاوش و بررسی آثار باستانی" در رشته باستان شناسی منتشر شده است، ولی تمامی مبا...

ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و ایرانی به بررسی تأثیر پذیری ناصرخسرو از فرهنگ و حکمت ایران باستان بپردازد. اهداف و محورهای اصلی این نوشتار عبارتند از: الف. پیشگف...

کتاب باستان شناسی جوامع ایران باستان در هزاره سوم پ.م.  از کتب تخصصی مربوط به باستان شناسی هزاره سوم فلات ایران با نگاهی ویژه به حوزه جنوب شرقی ایران است.  آن توسط "انریکه اسکالونه" تالیف، " سید منصور سیدسجادی" ترجمه و در انتشارات سمت با هدف تدریس و یا مکملی برای درس باستان شناسی ایران در آغاز شهرنشینی به چاپ رسیده است. آنچه در مقدمه کتاب توسط نویسنده بدان اشاره شده شامل: شناسایی قطب های فرهنگی...

یکی از دشواری هایی که همواره پژوهشگران در مطالعه و بررسی آئین و سنت های بازمانده از ایران باستان با آن مواجه اند، آمیختگی آموزه های این سنن با عناصری نمادین و یا اصطلاحاتی رمزگونه است. این مسئله که از آن به عنوان ویژگی دین های ایران باستان یاد می شود، در آئین عیاران و جوانمردان نیز نمود یافته است. در این پژوهش، تلاش شده است که تأثیرات رمزگونه سنت ایران باستان بر آئین های عیاری بررسی شود. بدین م...

شکاف موضوعی (dichotomy) از جمله معضلات جدّی در مطالعات باستان شناختی است؛ معضلی که بیش و کم، همة رشته ها و دانشهای انسانی و اجتماعی و تاریخی و حتّی برخی از دانشهای طبیعی نیز با آن رویارویند. لیکن این معضل در باستان شناسی، به ویژه باستان شناسی پیش از تاریخ، دشواریهای عملی و ناکامیهای معرفتیِ دیگری را نیز در پی داشته است. آنچه اصطلاحاً شواهد باستان شناختی اطلاق شده، یکسر صامت اند و مخدوش و شقه شده که...