طی فصل اول کاوش­های باستانشناختی تپه زرنق آذربایجان شرقی در سال 1391، تعداد زیادی پیکرک گلی در اشکال انسانی و حیوانی مربوط به دوره مفرغ قدیم به دست آمد. در حالی که اکثر پیکرک های به دست آمده از کاوش های باستانشناسی در دنیا پیکرک های مونث الهه های باروری هستند؛ مطلب قابل توجه در اینجا پیکرک های انسانی از نوع مذکر است که مسلما وجود تعداد قابل توجهی از این نوع پیکرک، بیانگر نشانه هایی از ساختار اج...

شهرستان ملایر از لحاظ تقسیمات سیاسی جز استان همدان است که از دوره قاجار با نام دولت آباد به عنوان شهر شناخته شده است که به طبع آثار فراوانی از این دوره در شهرستان ملایر باقیمانده است که بیشترین تمرکز آثار باقیمانده را می توان در قسمت مرکزی شهر فعلی دید. بنیانگذار این شهر محمدعلی میرزا دولتشاه فرزند فتحعلیشاه و والی کرمانشاه است که به دستور پدر در کنار قلعه چوبین ملایر شهری در این منطقه بنیان گذ...

استان خوزستان با موقعیت ویژه و اقلیم مناسب، از دیدگاه مطالعات باستانشناسی یکی از استان های غنی کشور محسوب می گردد. عمده مطالعات صورت گرفته در این ناحیه را پژوهشهای دوره های پیش از تاریخ و تاریخی در بر می گیرد، در صورتی که به مطالعه باستانشناسی دوره اسلامی آن چندان پرداخته نشده و این حوزه تا حد زیادی مغفول واقع شده است. به همین لحاظ در این رساله سعی شده است تا با مطالعه ی بناهای آرامگاهی در دوره...

محوطة وسیع باستانی ویگل که در شمال شهرستان آران و بیدگل واقع شده است، در پاییز سال 1385 توسط نگارندگان، شناسایی و تحت بررسی روشمند باستانشناختی قرار گرفت که در نتیجه، بقایای دو شهر مستقل از هم با دو قلعه حکومتی مجزا شناسایی گردید. از آنجایی‌که به غیر از قلعه‌های مذکور، سایر فضاهای شهری، آثار معماری و قطعات مواد فرهنگی در زیر شنهای روان مدفون شده بودند، بررسی‌های باستانشناختی به دشواری انجام گرف...

اشکانیان به عنوان احیاگران حکومت ایرانیان، پس از دفع سلطة بیگانگان، خوی و خصیصة ایرانی خود را نمایان ساخته و با سیاست‌هایی که در راستای کشورداری پیش گرفتند، بر پیوند خود با فرهنگ و جامعة متمدن ایرانی وضوح بخشیدند. بدین‌سان محوریت این پژوهش بر آن مبناست که: این دولت ایرانی در حفظ قلمرو و حراست از مرزهای کشور چه راهکاری را در پیش گرفته و چه شواهدی از تلاش آنان در این عرصه موجود است؟ همچنین با توج...

در جستجوی زمانی از دست رفته ودر سخن گفتن با زبان گذشته به آن گونه که به زبان مردمان همه روزگاران شنیدنی آید دشوار است. توس محوطه ای باستانی در شمال مشهد است که امروز بیشتر بقایای باستانشناسی است. این محوطه دوره ها و حوادث زیادی را پشت سر گذاشته است. این تاریخ و بزرگان فرهنگی آن و ارزش های باستانی اش منظری فرهنگی است. حفظ این منظر در طراحی امروزی می بایست لحاظ گردد. مطالعات تطبیقی با دیگر شهرهای...

اطلاعات بدست آمده از منابع مکتوب، حفریات و بررسیهای سطحی محدود باستانشناسانه و مطالعات محیطی در شهرهای ساسانیان تا حدودی ویژگیهای فضایی آنها را روشن و در تعیین هویت کالبدی و بصری این شهرها موثر گشته‌اند. با این همه، هنوز شهر‌های فراوانی از این دوران وجود دارند که نام آنها در منابع مکتوب آمده، لیکن تا کنون کشف نگشته‌اند. هچنین هستند شهر‌هایی که، علیرغم نقش منحصر به فردشان در تاریخ این سرزمین، جز...

علی رغم پژوهش های گسترده ای که در بخش های مختلف نیمه شرقی زاگرس مرکزی انجام گرفته، شواهدی اندک و پراکنده ای از دوره نوسنگی و پیش از آن در این بخش به دست آمده است. این درحالی است که استقرارهای این دوره ها - نوسنگی، آغازنوسنگی و پیش از آن- در نیمه غربی و بخش های جنوبی زاگرس به مراتب بیشتر بوده و با بررسی ها و کاوش های صورت گرفته، چارچوب منظم گاهنگاری منطقه ای کامل تری را فراهم ساخته است. کاوش های...

امروزه شاهد گسترش روزافزون سیستم های اطلاعاتی در سطح جهان می باشیم، از جمله این سیستم ها، سیستم های اطلاعات جغرافیایی است که در دهه های اخیر با افزایش قابلیت های کاربردی خود، توسعه چشمگیری در همه علوم که به نحوی مرتبط با عنصر زمین هستند، علی الخصوص باستانشناسی ، داشته است . با بکارگیری این فن آوری ، امکان صرفه جویی در زمان ، هزینه ها و انرژی انسان و امکان نمایش اطلاعات به صورت بهنگام ، فراهم گش...

زاگرس مرکزی و نواحی شرقی آن به‌­لحاظ زیست‌محیطی شرایط به‌نسبت مناسبی برای شکل‌گیری استقرارهای باستانی دارند. از جمله نواحی شرقی آن می­توان به دشت میان‌کوهی ملایر اشاره کرد که در مجاورت دشت‌های همدان، نهاوند و بروجرد قرار گرفته است. طبق شواهد باستان‌شناختی، شروع استقرار در این دشت از دوره مس­و‌سنگ قدیم است؛ هرچند با بررسی‌های سال‌های اخیر، چندین محوطه از دوران نوسنگی نیز در منطقه شناسایی شده است...