با بهره‌گیری از نظریه تحلیل گفتمان فرکلاف، سعی شده اندیشه و نظام اندیشگانی فرح انطون، مورد بازشناسی قرار گیرد. مدعای پژوهش بر این قرار است: متن کتاب ابن‌رشد و فلسفه‌ی او، تحت تأثیر اندیشه‌ی مولف آن فرح انطون قرار دارد. این متن بازتاب‌دهنده‌ی ایدئولوژی یک روشنفکر سکولار است که تلاش دارد برای ترویج اندیشه‌ی غربی در جهان اسلام، فیلسوفی با اندیشه‌های نو و مورد تأیید تمدن جدید غرب را به عنوان شاهد م...

صفحات فهرست در هر نوع مدرک (کتاب، مجله، پایان نامه، ...)، به نحو مختصر و فشرد ه، ساختار منطقی آن مدرک را بیان می کنند و به کمک آن ها می توان به راحتی ساختار مدرک را مشاهده نمود و مستقیماً به مطالب مورد نظر دست یافت. در این مقاله برای اولین بار روشی به منظور شناسایی خودکار صفحات فهرست در پایان نامه های فارسی، عربی و لاتین ارائه می شود. در این روش، شناسایی صفحات فهرست با توجه به الگوی آن ها بدون ا...

بازشناسی متون، در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ارائه الگوریتم های بازشناسی برگرفته از ساختار گرامری و معنایی این زبان می تواند روش موثری در پردازش های دیگر مربوط به خط و زبان فارسی باشد. در این مقاله با استفاده از شاخه علمی پردازش زبان-های طبیعی، یک الگوریتم سه مرحله ای به منظور بازشناسی متون فارسی بر مبنای بازشناسی جملات فارسی ارائه می شود. این روش شامل مراحل ترکیب زیرکلمات به ...

فیضی فیّاضی یکی از عالمان و نویسندگان و شاعران توانای سدة دهم و به‌یقین از استادان زبان و ادب فارسی در شبه‌قارّة هند و از پیشگامان سبک هندی است. در سال 1967، ادارة تحقیقات پاکستان، دیوان این شاعر توانا را از روی چند چاپ سنگی ناقص، چاپ حروفی کرد و انتشارات فروغی همین چاپ را در سال 1362 با دست‌کاری‌هایی ناروا در ایران به‌صورت افست در اختیار همگان قرار داد. بررسی و نقد این دو چاپ، موضوع این مقاله اس...

در دانش تصحیح متون، هرچه اقدم نسخ به زمان زندگی مؤلف نزدیک تر باشد، به شرط رعایت قواعد تصحیح علمی، استواری متن تصحیحی بیش تر است. متأسفانه از بسیاری از متون ارزش مند زبان فارسی نسخه ای کهن باقی نمانده است. در چنین حالی، متون واسطه ای (تذکره ها، جنگ ها، مجموعه ها، و سایر متون نظم و نثر)، که بخشی از متن مورد نظر را تضمین کرده باشند، نقش مهمی در یافتن صورت درست ضبط کلمات ایفا می کنند. در پژوهش حاض...

کتاب فیه­مافیه بارها در ایران و خارج از کشور به چاپ رسیده است؛ مشهورترین چاپ آن، با تصحیح و تعلیقات استاد بدیع­الزّمان فروزانفر است که ابتدا در سال 1330 شمسی در دانشگاه تهران به چاپ رسید و چاپ دهم آن را در سال 1384 انتشارات امیرکبیر منتشر کرده است. نگارنده، چندی پیش به چاپ دیگری از تصحیح این کتاب (نوبت دوم: 1386) آگاهی یافت و به مطالعة آن تحریض شد و در لابه­لای غور در این اثر سترگ ادب پارسی در ...

قرینه ‏پردازی، تکرار متوازن الگوی واحدهای زبانی در متن و از فنون مهم صورتگرایانه است که در شکل‌گیری فرم نثر و نظم پارسی، به‌ویژه نثر فنی و مصنوع روایی، داشته است. مشخص کردن وزن و جایگاه قرینه‏ پردازی، نه تنها در بازشناسی بوطیقای متن، بلکه در شناخت سازمان ذهنی مؤلف نیز اهمیت زیادی دارد؛ چراکه قرینه‏ پردازی، متن منثور را به متن منظوم شاعرانه مانند می‌کند. هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی که مبتنی ...

کتاب الحروف فاربی از مهم‌ترین آثار متافیزیکی در تاریخ فلسفۀ اسلامی است که نشان می‌دهد تفکّر فلسفی در عالم اسلام در ابتدای راه خود چه نسبتی با اندیشۀ ارسطویی دارد. در این اثر ضمن توضیح اصطلاحات مختلف فلسفی و اقتضائات مختلف این اصطلاحات در زبان و جامعۀ عربی مباحث فلسفی مهم و بدیعی طرح شده‌ است. الحروف علاوه بر این حاوی مباحث مختلفی در باب پیدایش زبان، فلسفه، دین، سیاست و اجتماع است که باعث شده مور...

امروزه حجم زیادی از اسناد کاغذی موجود، توسط جاروب گر ها یا دوربین ها به اسناد تصویری دیجیتالی تبدیل می شوند. ذخیره سازی، بازیابی و مدیریت کارآمد این شیوه های تصویری، در بسیاری از برنامه ها نظیر اتوماسیون اداری و کتابخانه های دیجیتالی اهمیت فراوانی دارند. برای تبدیل اسناد تصویری به اسناد متنی از سیستم های تشخیص اپتیکی حروف، ocr، استفاده می شود. سیستم های ocr تابع زبان متن بوده و با توجه به زبان ...

متون تاریخی و ادبی از لحظۀ گردآوری دست‏نویس‏ها تا انتشار اثر مراحل گوناگونی را پشت سر می‏گذارند. در این فرایند، مهم‏ترین و تأثیرگذارترین مرحله تصحیح متن است. در تصحیح، نخست دست‏نویس یا دست‏نویس‏های متن موردنظر ارزیابی می‏شود. این ارزیابی پایۀ اصلی فن تصحیح متن است و به میزانی که با روش‏های علمی و دقت‏نظر بیش‏تری توأم باشد، متن تصحیح‏شدۀ دقیق‏تر و اصیل‏تری عرضه خواهد شد. در این نوشته معیارهای سن...