در فضای ژئواکونومیک فعلی جهان که انرژی، محور سیاست و استراتژی کشورهای بزرگ و صنعتی است، اصلی ترین فشار برای تصاحب آسان منابع آن روی کشورهای اطراف حوزه خلیج فارس و سپس خزر می باشد. نکته حائز اهمیت و مثبت اینکه، ایران به دلیل قرارگرفتن میان این دو حوزه و داشتن رتبه دوم ذخایر نفت و گاز جهان به عنوان بازیگر تأثیرگذار نقش با اهمیتی دراستراتژی جهانی ژئوپلیتیک انرژی پیدا کرده است. اما در چهار دهه اخیر...

تعریف مشخص از امنیت و ترسیم مرزهای مفهومی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است، این امر بدون در نظر گرفتن آموزه ‏های دینی و فرهنگ بومی امکان‏پذیر نیست. به عبارت دیگر، باید ضمن نگرش مجدد به میراث اسلامی، روایت نوینی از مفهوم و مؤلفه ‏های امنیت تدارک نمود. و فراتر از آن، تبیین مرزهای متداخل مفهومی ‏امنیت ملی با سایر مفاهیم، شناسایی امکانات و محدودیت های محیطی و دست یابی...

خاورمیانه، منطقه مهمی است که دارای اهمیت ویژه ای بوده و امنیت و ثبات در آن، ارتباط مستقیمی با امنیت جمهوری اسلامی ایران دارد. تحولات جدیدی که در این منطقه رخ داده است- تحولاتی که با فروپاشی شوروی آغاز و با حوادث پس از یازده سپتامبر از جمله حمله آمریکا به افغانستان و عراق، گسترش ناتو به شرق، طرح خاورمیانه بزرگ و هلال شیعی، گسترش سلفی گری و انقلاب های عربی، به اوج خود رسید- باعث تغییر در ساختار ...

جمهوری اسلامی ایران در مقام یک نظام سیاسی تجربه جدیدی از دولت در تاریخ معاصرایران محسوب می شود. اگر امنیت را مهمترین کارکرد و خدمت دولت جدید بدانیم ، امنیت ملی بزرگترین دغدغه هر نظام سیاسی است که با عناصر ایدئولوژیک و فرهنگی ، اجتماعی و نظامی پیوند خورده است . ایدئولوژی رسمی و قانونی در جمهوری اسلامی ایران ، برآمده از فرهنگ وارزشهای اسلامی است که بطور طبیعی بیش از هر جایی ، در قانون اساسی در حک...

ایده‏پردازی و سیاست‏گذاری در خصوص منبع و شیوه برقراری امنیت و تأمین آن، از جمله عناصر هر نظریه امنیتی و یا راهبرد امنیت ملی است و راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.مقاله حاضر در این چارچوب، به درک منابع و شیوه‏های تأمین امنیت در اندیشه امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب و جمهوری اسلامی ایران می‏پردازد و سعی در تبیین رویکرد ایشان در این حوزه دارد. بر...

نظام جمهوری اسلامی¬ ایران از نخستین روزهای حیاتش، بدلیل پیگیری راهبرد استقلال¬طلبانه در عرصه بین¬المللی، با خوی برتری¬طلبانه دولت ایالات متحده آمریکا مواجه شده است. درجریان این رویارویی، اقتصاد نفت¬محور و وابستگی صنعت نفت همچون نقاط ¬ضعف بزرگی، سبب تحریک دولتمردان آمریکا به اعمال تحریم نفت علیه جمهوری اسلامی شده است. اکنون یکی از مهمترین چالش¬های پیش¬روی امنیت ملی نظام جمهوری اسلامی، تحریمهای ن...

امنیت مداری در رویکرد سیاست خارجی امام خمینی(ره) دکتر مجتبی عطارزاده تاریخ دریافت: 04/10/1387 تاریخ پذیرش: 10/12/1387 چکیده سیاست خارجی از بزرگ ترین ابزارهای تأمین یکپارچگی ارضی، امنیتِ سرزمینی، وجهه و اعتبار بین المللی و پیشبرد اهداف و برنامه های ملی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. آنچه در سیاست خارجی کارآمد مورد نیاز است، صرفاً مجموعه ای از ویژگی ها نیست بلکه به جای آن، ...

در این نوشتار تلاش بر آن بوده تا به تحلیل و بررسی دو گفتمان امنیتی موجود و سیر تکوینی آن در نظام سیاسی ایران پرداخته شود. گفتمان نخست که مایه های تئوریک خویش را از اندیشة سیاسی اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اخذ نموده، به نام گفتمان انقلابی تفسیری فرا ملّی امّت محور و حتی جهانی (مستضعفین جهان) از امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌نماید. این گفتمان تا پایان جنگ عراق علیه ای...

چکیده امنیت هستی‌شناختی، منازعات و مناقشات پایدار در روابط بین‌الملل را تحلیل[Z1]  می‌کند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر بیاندازد. اما امنیت هویتی آن‌ها را از طریق حفظ شرافت فردی و ملی، نگاه غرورآمیز به مسائل داخلی و بین‌المللی و پرهیز از شرم تضمین کند. در این راستا یکی از محورهای چالش‌برانگیز در روابط میان ایران و غرب به طور کلی و ایر...

در یک نظام سیاسی دموکراتیک، وظیفه دولت، تأمین امنیت ملی است. در واقع، برآیند تمامی وظایف و کارکردهای دولت در یک نظام دموکراتیک، تأمین امنیت ملی به مفهوم امنیت تمامی افراد جامعه است. بنابراین می ‏توان گفت که دولت، کارخانه‏ای است که محصول آن، امنیت است و همه ابزارها، اختیارات و قدرتی که در اختیار نهاد دولت قرار دارد، به منظور حصول این هدف اصلی است. دولت‏های مختلف برای تأمین امنیت ملی بر اساس بردا...