جمهوری اسلامی ایران از دهه ی دوم پس از انقلاب تاکنون، همواره کوشیده است که در قالب قوانینی همچون برنامه های پنج ساله ی توسعه و یا سند چشم انداز 20 ساله به اهداف توسعه ای مورد نظرش دست یابد. با این همه در اکثر اوقات این تلاش ها با ناکامی هایی مواجه شده است که منشاء بسیاری از آن ها چالش های ساختاری جمهوری اسلامی ایران در تعامل با اقتصاد سیاسی جهانی بوده است. رویکرد نوگرامشینیستی اقتصاد سیاسی، با ...

تاریخ الوس­جغتای را از لحاظ اقتصاد سیاسی می­توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره نخست که با آغاز حکومت خاندان جغتای شروع و تا پایان حکومت دوا ادامه می­یابد، در این دوره اقتصاد الوس­جغتای که مبتنی بر اقتصاد شبانی بود، ادامه حیات اقتصادی خود را در گرو یافتن چراگاه­های جدید از طریق تصرف مناطقی از ایران می­دانست که در کنار آن غارت خراسان و مازندان و شمال هند روشی برای تقویت اقتصاد ضعیف الوس­جغتای بود. ...

این مقاله به بررسی فرایند رانت‌جویی در نظام بودجه‌ریزی دولتی ایران می‌پردازد با این هدف که چهارچوبی تحلیلی برای درک بهتر فرایند رانت‌جویی در بودجه‌ریزی دولتی کشور، به دست دهد. در واقع، تمرکز مقاله بر اقتصاد سیاسی و جنبه کلان سیاست‌گذاری دولت و به‌طور مشخص بر فرایند بودجه‌ریزی دولتی در ایران است. در این مقاله، ابتدا مسئله مورد مطالعه، با رویکرد نظریه «انتخاب عمومی» تبیین می‌شود، سپس الگوهای تعام...

به‌رغم اجرای چند دهه برنامه‌های توسعه در ایران، شاهد افول در شاخص‌های اقتصادی مثبت، تنزل شدید در شاخص‌های انسانی، اجتماعی و پایان الگوی تک‌خطی توسعه هستیم. مکتب نهادی توسعه با تمرکز بر نیازهای بومی و ویژگی‌های مردم‌شناختی، ضمن تأکید بر واقع‌بینی و چندوجهی‌بودن تحلیل، درون‌زا‌بودن تغییرات نهادی و روش تحلیل تاریخی، بیش از سایر مکاتب و مدل‌های متعارف علم اقتصاد در دانش توسعه مورد توجه قرار گرفته ا...

در ادبیات ایران شناسی مفهوم شهر و اقتصاد شهریِ پیشاسرمایه داری به صور مختلف تعریف شده است. آن یا به مثابه تبعات ثانویه اقتصاد فئودالی و محل استقرار اربابانِ غایب از ده (رویکرد مارکسیست های روسی)، و یا به عنوان مکان استقرار بوروکراسیِ حکومتی برای مدیریت منابعِ ارضی (رویکرد مارکسیست های آسیاگرا) مفهوم یابی شده است. رویکرد سومی نیز وجود دارد که شهر را محل تولد طبقه تجار ایرانی می داند، لیکن تجاری که ب...

رویداد بحران اقتصادی جهان در 2009-2008 در شرایطی رخ داد که کشورهای منطقه خلیج فارس پس از 2002 و حمله امریکا به عراق رشد بی سابقه ای را از لحاظ قیمت نفت و درآمدهای نفتی تجربه کرده بودند. این درآمدهای نفت که اوج آن به 150 دلار در هر بشکه رسید، بلافاصله و در زمان آغاز بحران و رودررویی دنیا با رکود اقتصادی با افت فاحشی مواجه گردید تا آنجا که به زیر 50 دلار در هر بشکه رسید. ایران نیز از این افت درآم...

هژمونی آموزه های علمی سیاسی مدرنیستی وفرامدرنیستی غربی پارادایم غالب علمی وآموزشی سیاسی دانشگاه ها وحتی تدریجاً مراکز علمی، آموزشی وپژوهشی حوزوی را در می نوردد. بحرانی بودن وبحران زایی دانش سیاسی جدید، از سویی، پیشینه وپشتوانه مدنی ایرانی واسلامی، از سوی دیگر ونیز هوشمندی، نوگرایی وباورمندی نیروها ونهادهای ایران اسلامی، تجدید یا تأسیس دانش سیاسی را ایجاب می کنند. اصلاح ساختار سیاسی وعلمی کشور هم...

یکی از ویژگی های کلیدی زندگی در سده بیست ویک اهمیت روابط سیاسی و اقتصادی، هم در درون دولت ها و هم میان دولت هاست. رابطه میان دولت و اقتصاد بازار در عرصه های کلان و جهانی محورِ مطالعه اقتصاد سیاسی بین الملل است. از عناصر کلیدی اقتصاد سیاسی بین الملل رابطه میان امور اقتصادی و امور سیاسی است. بر اساس رهیافت اقتصادسیاسی بین الملل، آنچه در این رساله مورد تأکید قرارگرفته است نقش پایگاه اجتماعی دولت بر...