مقالۀ حاضر درباره معنی و مفهوم خاصی است که "حریّت، قرآن، عبد و حّر" را در اشعار و افکار اقبال لاهوری برای خوانندگان گرامی شرح می­دهد. کلمات ظاهراً به شکل واژه­هایی هستند و لیکن هر کدام، جای خودش موضوعی است و دارای "پیام اقبال"، این پیام اقبال در زمان خودش پیامی بود که برای به دست آوردن استقلال و آزاد کردن کشور از چنگال حکمران انگلیس برای هندیان، به ویژه مسلمانان هند و تشکیل یک کشور جداگانۀ جدید، ب...

میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی و محمد اقبال لاهوری دو شاعر مشهور ادبیات فارسی تاجیکی هستند که اولی، نمایندة اوج شعر و شاعری در قلمروی شبه‌قارة هند تاریخی و دومی، تمثال موجودیت شعر و شاعری به زبان فارسی پس از تغییر مرزهای تاریخی در آن سرزمین کهن است. میان این دو شاعر توانا مشترکات زیادی را جست‌وجو کردن ممکن است که ازجملة آن‌ها یکی «غم شریکی» است. بعد از تأمل در اشعار میرزا بیدل- برای مثال قسمت‌های آ...

  علّامه اقبال عقیده و اندیشه ی خویش درباره ی زندگی و رمز و راز آن را در اشعارش بازتابی روشن داده‏است. مضامین بلند عشق، ایمان، امید و آرزو، تلاش و کوشش، حرکت و پویایی، آینده‏نگری و خودشناسی در آثار اقبال جایگاه روشن و گسترده ای دارد وآنگاه که این مضمون را با مفهوم زندگی پیوند می‏دهد، درخشش و جلوه ی دیگری پیدا می‏کند. اقبال آرزو و امید را سرمایه ی اصلی زندگی، و زندگی را گنجینه دار این سرمایه ی ار...

گوینده یا نویسنده هنگام تولید یک متن، با توجه به معرفت زمینه‌‌‌‌ای و اطلاعاتی که ظاهراً بین او و خواننده مشترک است، از قالب خاصی برای ارائۀ مطلب استفاده می‌‌‌‌کند. علامه اقبال لاهوری (1938-1877م) در مجموعۀ شعر ارمغان حجاز برای بیان دیدگاه‌‌‌‌های سیاسی و اجتماعی و دینی خویش از قالب دوبیتی بهره برده که جلوه‌‌‌‌گاهی از اندیشه و احساس لطیف شاعر است؛ بنابراین در این نوشتار به‌‌منظور دست‌‌‌‌یابی به بر...

د ر این مقاله سعی بر تفسیرد یدگاه اقبال د ر مورد"زن " شده است. با مطالعهء کلیات فارسی و اردو سخنرانی ها و بیانات علامه اقبال، در مجموع مشاهده می شود زن در موضوعات مختلف اعم از "خودشناسی "، "تعلیم "، "حجاب "، "آزا دی " و "عرب " مطرح شده است. از آنجا که اقبال یابند مذهب اسلامی و قرآن بود، طبق عقاید دینی خود، به زن مسلمان بهایی اعلی می بخشید. زن، در مقام "ما در"، در نظر وی حساس ترین مسئولیت در ...

علّامه اقبال عقیده و اندیشه ی خویش درباره ی زندگی و رمز و راز آن را در اشعارش بازتابی روشن داده‏است. مضامین بلند عشق، ایمان، امید و آرزو، تلاش و کوشش، حرکت و پویایی، آینده‏نگری و خودشناسی در آثار اقبال جایگاه روشن و گسترده ای دارد وآنگاه که این مضمون را با مفهوم زندگی پیوند می‏دهد، درخشش و جلوه ی دیگری پیدا می‏کند. اقبال آرزو و امید را سرمایه ی اصلی زندگی، و زندگی را گنجینه دار این سرمایه ی ارزش...

تجلی عرفان اسلامی در ادبیات فارسی به درجه­یی است که همچون طاووس در آثار مختلف زبان فارسی جلوه­های گوناگون و متنوع دارد.این چشم اندازهای دل­فریب وقتی با  سایر نحله­ها از قبیل عرفان هندی-بودایی همجوار می­گردد دلبری صد چندان پیدا می­کند. اقبال شاعر جامع­الاطراف شبه قاره که از زیور علم و دین و نظر و عمل توامان بهره­مند است، در خصوص مبانی و اصول تصوف و عرفان نیز، با عنایت به همجواری با مکتب غنی عرفا...

گلشن راز شبستری در سطح زبانی اثر نسبتاً منسجم و تا حدی موفقیت آمیز است و شاعر در آن از زبانی ساده و قابل فهم بهره برده است. اما در سطح ادبی و صور خیال اثری بسیار ساده است و نسبت به آثار بزرگ عرفانی و تعلیمی چندان قوی نیست. در سطح فکری از انسجام خوبی برخوردار است. این کتاب در زمینه ی شعر تعلیمی صوفیه سروده شده است و غالباً تأثیر حکمت ابن عربی و شارحان او را نشان می دهد. اقبال گلشن راز جدید را دره...

جریان شرق شناسی و اسلام شناسی در حوزه های دانشگاهی جهان،  پیوسته با واکنش های مختلفی از سوی شرق مواجه بوده است. برخی، محققین در این رشته ها را همکاران سیاسی دولت متبوع می دانند و در فعالیت های آنها به دنبال مقاصد استعماری و... هستند. عده ای شرق شناسان را معاند اسلام می دانند. در مقابل این آراء، بعضی شرق و غرب را از یکدیگر جدایی ناپذیر می دانند؛ آنه ماری شیمل در زمرة این دسته محسوب می شود. این م...