یکی از جریان های مهم و پربسامد نوع غنایی شعر فارسی، شعر عاشورایی است که در دیوان شاعران شیعی از آغاز بروز حادثه حماسی عاشورا و شهادت حضرت اباعبداله الحسین (ع) و یارانش تاکنون به منصه ی ظهور رسیده است. با توجه به مقتضیات زمانی و حوادث سیاسی و اجتماعی هر عصر، شعر عاشورایی هم از نظر فرم و قالب و هم از نظر موضوع و محتوا، تطور و دگرگونی هایی داشته است . دوره ی بازگشت ادبی و عصر انقلاب اسلامی، دو...

یکی از غنی ترین و ارزشمند ترین انواع اشعار فارسی شعر عاشورایی با موضوع حماسه عظیم عاشورا است که در زبان فارسی جزو ادبیات آیینی قرار می گیرد. شعر و ادب آیینی به لحاظ محتوایی از چنان گستره دامنه داری برخودار است که کمتر اثر منثور و یا منظومی را می توان در عرصه زبان فارسی نشان داد که از نظر موضوعی در حیطه این نوع ادبیات قرار نداشته باشد. ادبیات آیینی از نظر ساختار لفظی و نمای بیرونی و به کارگر...

شعر عاشورایی بخش بزرگی از ادبیّات و فرهنگ ما مسلمانان را تشکیل می دهد. هر چند حادثه ی عاشورا در زمان و مکان خاصّی اتّفاق افتاده است. این حادثه ی غمبار، در گذر زمان به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه ی اسلامی در آمده است. واقعه ی عاشورا چنان عواطف و احساسات مسلمانان، مخصوصاً شیعیان را تحت تأثیر قرار داده، که در طول تاریخ آثار متنوع و متعدّد هنری از خود به یادگار گذاشته اند. در منطقه ی سیستان این حادثه ی، ج...

جوهر هنر از جمله شعر ، زیبایی است و علمای بلاغت ،بدیع را علم آرایش کلام می دانند . مقاله ی حاضر، اشعار فدایی مازندرانی(از برجسته ترین سوگ سرایان عاشورایی) را از منظر علم بدیع ،آرایه های ایهام و لفّ و نشر ( بدیع سنتّی ) و حسّامیزی و پارادوکس ( بدیع نو ) مورد تحلیل و بررسی قرار داده است . آرایه ی ایهام در اشعارفدایی، دارای بیشترین بسامد است وبه دنبال آن ایهام تناسب دربرخی ازابیات مشاهده می شود . فدا...

مثنوی گنجینه الاسرار، اثر ماندگار عمّان سامانی یکی از شاهکارهای ادب عرفانی در حوزه ادبیات عاشورایی است. این مثنوی گران سنگ، در بیش از 800 بیت و در بحر رمل مسدّس محذوف با نگاهی عرفانی به حوادث کربلا به رشته نظم کشیده شده است که در این زمینه از شهرت و اعتبار خاصّی برخوردار شده است. از طرفی دیگر، مثنوی زبده الاسرار صفی علی شاه اصفهانی نیز با همین درون مایه و در همین وزن در بیش از 4500 بیت، اندکی پیش ...

چکیده تأثیر شگفت حادثه عاشورا در طول تاریخ در قالب آثار متعدد ادبی و هنری از جمله شعر معاصر بازتاب فراوانی داشته است. تلمیح از جمله شگردهایی است که به بازتاب این واقعه مهم در آثار شاعران کمک بسیاری نموده است. این ترفند بدیعی به عنوان عنصری خیال انگیز و تصویرساز، ابزاری موثر و مهم در هنر شاعری محسوب می شود. در تحقیق حاضر به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی شیوه کاربرد تلمیح در اشعار عاشورایی پنج ...

مثنوی گنجینة‌الاسرار، اثر ماندگار عمّان سامانی یکی از شاهکارهای ادب عرفانی در حوزة ادبیات عاشورایی است. این مثنوی گران‌سنگ، در بیش از 800 بیت و در بحر رمل مسدّس محذوف با نگاهی عرفانی به حوادث کربلا به رشتة نظم کشیده شده است که در این زمینه از شهرت و اعتبار خاصّی برخوردار شده است. از طرفی دیگر، مثنوی زبدة‌الاسرار صفی‌علی‌شاه اصفهانی نیز با همین درون‌مایه و در همین وزن در بیش از 4500 بیت، اندکی پیش ...

شعر شیعی، شاخه‌ای پربار از درخت تنومند شعر آیینی و شعری است حماسه‌ور، ملتهب، درد‌انگیز و مبارز که بارزترین نمود آن را در اشعار عاشورایی مشاهده می‌کنیم. یغما جندقی، از مشهورترین شاعران دورة بازگشت ادبی به شمار می‌آید که شهرت خود را مرهون سرایش اشعار عاشورایی و ابتکار قالب نوحه است. که با تغییراتی در ساختمان قصیده، پدید آورده است. ساختار نوحه‌های وی را در چهار دسته می‌توان تقسیم‌بندی نمود. اگرچه ...

میان ایران و سرزمین لبنان پیوندها و اشتراکات فرهنگی و مذهبی عمیقی وجود دارد که سرچشمۀ اصلی آن شیعه بودن بخشی از ساکنان دو منطقه و ریشه‌دار بودن اندیشه‌های شیعی در آن‌ها است. یکی از موضوعاتی که می‌توان در ادبیات دو منطقه به‌صورت تطبیقی بررسی نمود عاشورا و مضامین عاشورایی است در دوره معاصر جنگ‌های جنوب لبنان و مقاومت حزب‌الله در آن و نیز انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی در ایران باعث شد که در ادبیات مق...