هجو که در تاریخ ادبیات فارسی میان اکثر شاعران رواج داشته، گاه متوجه شعر آن‌ها می‌شده است. از معروف‌ترین رساله‌های اعتراضیه یا هجو شعرها، رسالۀ سهواللسان شریف تبریزی (شاعر قرن دهم هجری) در خرده گیری از شعر استادش لسانی شیرازی است. حیدری تبریزی نیز در پاسخ و ردّ آن، در رسالۀ لسان‌الغیب، به شریف اعتراض کرد؛ اما صادقی‌بیک افشار، نقاش و شاعر عصر صفوی (940ـ 1018 یا 1022ق) در رساله‌ای...

طنز نوعی ادبی‌است که، جنبه‌های بد رفتارهای بشری، ضعف‌های اخلاقی و فسادهای اجتماعی و یا اشتباهات انسان را به شیوه‌ای تمسخر‌آمیز و اغلب غیر‌مستقیم بازگو‌می‌کند و هدف آن اصلاح‌است. گاهی اغلب جوامع دچار مشکلات و رنج‌های اجتماعی، سیاسی و... شده و یا حاکم و مردم آن جامعه دچار مفاسد اخلاقی می‌شوند؛ در چنین شرایطی طنز با کارکرد‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و... در قالب‌های مختلف از جمله شعر به رسالت خود می...

غزل در هردوره از ادوار شعر و ادب فارسی به عنوان تنها قالبی که بیان کننده ی احساسات و عواطف شاعرانه باشد همواره مورد توجه شاعران قرار داشت. در دوره ی انقلاب اسلامی، غزل به تأثیر از نوآوری ها و ابداعات جریان های ادبی پیش از انقلاب اسلامی تکامل یافت و به حیات ادبی خود ادامه داد. فضای حماسی انقلاب که ریشه در باورهای مذهبی و عرفانی شاعران این دوره داشت با فضای غنایی غزل عجین شد و غزل لعابی از حماسه ...

چکیده جنگ تحمیلی به عنوان واقعه ای بزرگ ، تحوّلات عظیم اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به همراه داشت. تاثیر این تحوّلات را به وضوح می توان در ادبیات جنگ و پس از آن، به ویژه در شعر شاعران مشاهده کرد. تا آن جا که شعر پس از جنگ و دوران دفاع مقدّس با سروده های پیش از انقلاب بسیار متفاوت است. ادبیاتی که از دردها و سختی ها ی مردم سخن می گوید. یکی از بارزترین ویژگی های این گونه ی ادبی، تحوّل و دگرگونی در عر...

آثار ادبی بطور نامحسوس و غیرمستقیم، آرمان ها، تفکرات و شیوه زندگی هر ملّت را در طول تاریخ نشان می دهد و تصاویری هنرمندانه از واقعیات اجتماعی عرضه می دارد. نگاه جامعه شناختی به ادبیات می تواند وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دوره را تا حدودی نمایان سازد. یکی از مهم ترین ویژگی های ادبیات و شعر مشروطه، تأثیرپذیری آن از جریانات اجتماعی و سیاسی است که تحت تأثیر اوضاع و شرایط حاکم بر جامعه، شعر وارد ...

انقلاب سال 57 بزرگ­ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می­رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می­شود. هر چند عده­ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) حرکت کرده است اما قالب­های سنتی در هم نشینی با قالب های نوین شعر ایران از لحاظ آرمان، عواطف و رویکرد به دگرآفرینی­های ساختار صو...

امروزه مطالعه مبانی اندیشه ای، عملکرد و رفتار نخبگان و رهبران سیاسی و زندگی آنان از اهمیت خاصی برخوردار است. به ویژه رهبرانی که اندیشه و عملکرد آنان، در حال ایجاد تحول و تغییر بنیادین در عرصه نظام و روابط بین الملل می باشد که در مسیر ناعادلانه، ظالمانه و سلطه گرایانه، قرار دارد. نقش رهبران فکری انقلاب اسلامی در بیداری جهانی - اسلامی، نقشی اساسی است. مطالعه و بررسی خیزش و بیداری جهانی- اسلامی عل...

جریانهای ادبی در طول تاریخ، تحت تاثیر پدیده های اجتماعی شکل گرفته اند. جنگ ایران و عراق به عنوان یک پدیده عظیم اجتماعی، با حضوری هشت ساله، به خوبی در شعر این مرز و بوم تاثیر گذاشته است. واژگان، اصطلاحات، و تعبیرات خاص جنگ و بازتاب مضامینی همچون شهید، شهادت، جانباز، آزاده و نیز انگیزشهای عاطفی فرزندان، همسران و خانواده ی شهدا، در شعر این عصر، نوع ادبی خاصی را پدید آورده است که از آن می توان به ؛...

با وزیدن نخستین نسیم انقلاب‌های جهانی از جمله انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب صنعتی انگلستان، انقلاب 1917 روسیه و... روشنفکران و دوستداران ایران در داخل و خارج کشور به فکر جهانی‌سازی ایران و همگام کردن این مرز و بوم پرگهر با تحولات جهانی در همه‌ی زمینه‌ها از جمله اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، ادبی و... افتادند. در این مقاله دلایل جهانی‌شدن ادبیات (شعر) کلاسیک ایران مورد کنکاش قرار گرفته است. در ا...

با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی باشکوه ایران و رشد و بالندگی شعر انقلاب اسلامی، تاکنون این نوع شعر به شکل همه‌جانبه و علمی بررسی نشده است و پژوهش‌ها بیشتر جنبة معناگرایانه و محتوامحور داشته است؛ اما نگارندگان این مقاله می‌کوشند ساختار زبانی شعر انقلاب اسلامی و چگونگی پیوند قالب‌های شعری با موضوع انقلاب اسلامی را بررسی کنند. روش این پژوهش، کتابخانه‌ای و سندکاوی است و داده‌ها به صورت توصیفی‌تحل...