قرآن، کتاب هدایتی است که به‌دلیل جاودانگی، محدودۀ خطابش منحصر به مردمان عصر نزول نیست. احادیث معصومان علیه‌السلام با جایگاهی که در تفسیر قرآن دارند، اصطیاد پیام‌های ماندگار این کتاب را هموار می‌سازند. این مهم در تفسیر فرازهایی همانند «وَ أتُوا البُیُوتَ مِن أَبوابِها» که مستقل از بستر تاریخی زمانۀ نزول، بر معنای دیگری هم دلالت دارند، بروز نموده و زمینۀ توجه بسیاری از مفسران نسبت به قاعدۀ «حجیت مفاد فرا...

تفسیر المیزان، با استفاده از«تفسیر قرآن به قرآن» و استخراج مقاصد الهی با استناد به آیات همگون، توانسته است مبهمات بسیاری از آیات الهی را تبیین کند و یکی از بی نظیرترین تفاسیر را به جهان اسلام تقدیم کند. یکی از ویژگی های برجسته «المیزان»، شیوه های نقد علامه طباطبایی، بر آرای تفسیری دیگر مفسران است، که در این مقاله نگارنده کوشیده است تا با مطالعه بیش از نیمی از تفسیر المیزان،  گونه های نقد را در ...

مبنای کلامیِ تفسیر، آن دسته باورهای دینی است که بر اساس آنها منابع، قواعد و یا محتوای تفسیر آیات قرآن شکل می گیرد و بدین نحوه در تفسیر قرآن تاثیرگذارند. مبانی کلامی تفسیر، در چهار بخش جای دارند: اول، مبانی کلامی مربوط به پدیدآورنده قرآن: خداوند. به عنوان نمونه: خدا عادل و حکیم است. این صفت با توجه با اصل حسن و قبح عقلی بدین معنا می انجامد که خدا از هر قبیح عقلی به دور است. بر اساس این آموزه،...

ملا محسن فیض کاشانی(ره) از علماء قرن11هجری قمری است که اثر جاودان «تفسیر الصافی» را از خود به جای گذاشته است. از دیگر مفسران معاصر عالم تشیع علامه طباطبایی است که صاحب تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن » است. تفسیرفیض یک تفسیر مشهور روایی یا مأثور است که برنقل روایات مبتنی است ؛ گر چه درکنار این روش ازاصول عقلانی ,عرفانی و تا حدی اجتهادی بهره جسته است.بر خلاف این خاستگاه , تفسیر المیزان برشیوه قرآ...

این نوشتار در پی بیان ارزش تعدد و اختلافات قرائات در قرآن است. نویسنده در آغاز به تعریف واژه هایی چون قرائت، علم قرائت، حجیت قرائات می پردازد سپس از اهمیت دانش قرائت سخن می گوید. آنگاه تاریخچه قرائات را به بحث می گیرد و راز اختلاف قرائات را توضیح می دهد در ادامه نسبت میان قرآن و قرائات را بیان کرده، ضوابط حجیت قرائات را بررسی می کند. نویسنده در این بخش از دیدگاه های گوناگون نسبت به حجیت قرائات ...

«صبحی منصور»، در کتاب «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلام»، سعی دارد با استناد به قرآن، کتاب خدا را به عنوان تنها منبع تشریع اسلام معرفی و عدم حجیت «سنت» را نیز اثبات کند. به ادعای او از آیات قرآن استفاده می شود قرآن کتابی کامل و جامع حقایق بوده که در امر هدایت، خود را کافی اعلام کرده و مردم را از مراجعه به غیر خود بازداشته است. به نظر صبحی منصور، ظنی الصدوربودن احادیث و سیاست نهی از کتابت حدیث...

تناسب معجزه ی هر پیامبر با حرفه و هنر رایج در عصرش، مبحثی شناخته شده میان دانشمندان است. این مضمون به طور مسند، اولین بار از امام هادی(ع) نقل شده است. اما به دلایلی که در متن خواهد آمد، به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سند این خبر ضعیف است؛ در نتیجه، بررسی مضمون آن ضروری است. در این خبر، راوی ابتدا از دلیل تفاوت معجزات پیامبران می پرسد و امام(ع) تناسب معجزه ی هر پیامبر با فن رایج در عصر وی ر...

بررسی مبانی، روشها و اسلوب بیانی تفسیر اهل بیت(ع) است.  میراث تفسیری اهل بیت (ع)، گنجینه نهفته و ناپیراسته ای است که می باید آن را کشف کرد و پالود اما با ابزار و معیارهای کلی نه فحص و تحقیق موردی که کاری بس دشوار و یا ناممکن است.  نگارنده از پیوند میان قرآن و عترت و از مهجور ماندن و ضرورت پیراستن سره از ناسره میراث تفسیری اهل بیت(ع) سخن می گوید. نخست دیدگاه های دانشیان در اعتبار و حجیت اخبار وا...

وجود آیات به‌ظاهر متفاوت در قرآن کریم پیرامون مسأله هدایت و ضلالت، و آیاتی که بیانگر عمومیت مشیت و اراده الهی و حاکمیت آن بر نظام آفرینش می‌باشد، آن را به یک دل‌مشغولی فکری و دینی میان متکلمان، و مفسران اسلامی تبدیل نموده و موجب پیدایش آرای متفاوتی در این خصوص شده است و این امر در تفاسیری که با صبغه کلامی به نگارش در آمده‌اند از نمود بیشتری برخوردار بوده است و در این میان، فخر رازی و علامه طباط...

البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ) است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است : مقدمه ای در علوم قرآن و تفسیر سوره حمد . با وجود توجه گسترده به بخش علوم قرآنی این اثر، متأسفانه بخش تفسیری آن چندان مورد توجه و ژرفکاوی های پژوهشی واقع نشده است . این در حالی است که به نظر می رسد در این بخش، مباحث ارزشمندی از جهت محتوا و روش شناسی تفسیر قرآن ارائه شده...