چکیده: واژه «شخصیت» در ادبیات داستانی معادل واژه «character» در زبان لاتین و در روانشناسی معادل واژه «persona» است، که در تحلیل شخصیت های داستان این اصطلاح در هر دو معنا و کاربرد خود مورد توجه است؛ زیرا شخصیت ها استعاره ای برای ذات و طبیعت بشر هستند و همان طور که هرکدام از اشخاص واقعی دارای ویژگی های روحی و روانی هستند، انسان های غیر واقعی داستان نیز می توانند دارای همین ویژگی ها باشند؛ ضمن ا...

یکی از شاعران بزرگ قرن هفتم هجری که در عین سکونت در شبه قاره هند، بر زبان و ادب فارسی تا حد رسیدن به شأن یک شاعر توانای کلاسیک احاطه یافته و آثار پر باری بر جای گذاشته امیر خسرو دهلوی(هـ ق 725 -651 هـ ق) است. آشنایی این شاعر با میراث کهن شعر فارسی و مثنویات بزرگا نی همچون نظامی او را بر آن داشته تا به داستان سرایی منظوم روی آورد؛ و خمسه و منظومه هایی بسراید که همگی از شهرت ومقبولیت نسبتاٌ خوبی ب...

چکیده: داستان اساس همه ی انواع ادبیات داستانی و مصداقی کلی تر برای قصه، داستان کوتاه، داستان بلند و رمان است. داستان یک معنای عام دارد و یک معنای خاص. در معنای عامش تقریباً معادل ادبیات است اما در معنای خاص آن مترادف و هم معنای ادبیاتِ داستانی است؛ زیرا در عرف نقد ادبی امروز به قصه، داستان کوتاه و رمان، ادبیات داستانی می گویند. هر داستان از اجزا و عناصر سازنده ای تشکیل شده که عبارتند از: موضوع...

شخصیت به هم‌راه پیرنگ محوری‌ترین و مهم‌ترین عناصر داستانی بشمار می‌آید. عنصر شخصیت در ادبیات داستانی قدیم و جدید عنصری ثابت و با اهمیت بوده، و سنگ بنای اثر ادبی را تشکیل می‌دهد. در بیان اهمیت شخصیت داستانی همین بس که اگر در داستان، شخصیت وجود نداشته باشد، ماجرایی اتفّاق نخواهد افتاد. شخصیت‌ها در متون داستانی به دو روش مستقیم و غیر مستقیم پردازش می‌شوند. شاهنامۀ فردوسی را نیز می‌توان اثری داستانی...

ادبیات داستانی بخش مهمی از آثار ادبی است که تاکنون در کشور ما کمتر بررسی شده است. از میان این آثار، داستان‌های برجسته‌ای هستند که رنگ و بوی بومی و محلی دارند؛ یکی از این آثار رمان بلند سال های ابری اثر علی اشرف درویشیان است. این مقاله به بررسی عناصر داستانی رمان «سال‌های ابری» پرداخته است. در این اثر قواعد پرداخت شخصیّت ها، ارائة طرح، حوادث، درونمایه و سایر عناصر، بدون در نظر گرفتن پاره‌ای سستی‌...

پیوند انسان با خداوند از طریق دعا و مناجات و رازگویی‌های انسان با خداوند، از مهم‌ترین و زیباترین حادثه‌های زندگانی بشر است که در دین، عرفان، ادبیات و بسیاری از دیگر شاخه‌های دانش و معرفت بشری از آن سخن رفته‌است. اهمیت دعا چندان است که لفظ «دعا» و مشتقاتش 200 بار در قرآن کریم به کاررفته‌است و خداوند، خود امر صریح فرموده که دعا کنید تا پاسختان دهم. پدیدۀ بسیار مهم و بنیادین دعا و نیایش در ادب دیر...

درباره ی نظامی، اگرچه بسیار سخن گفته شده است و اثر گران قدر وی، هفت پیکر، بارها از دیدگاه های متعدد و گوناگون اعم از محتوایی و غنایی و ساختاری کاویده شده است؛ اما، این اثر ارزشمند به ویژه بخش هفت گنبد آن کمتر بر اساس ساختار داستانی آن تحلیل شده و عناصر داستانی این اثر شناسانده شده است. از این رو بررسی این اثر با شیوه ای توصیفی ـ تحلیلی می تواند ساختار اندیشگانی نظامی را در پردازش قصه های زیبای ...

با رواج داستان‌نویسی نوین و تغییر زبان و سبک نوشتار و ورود درون­مایه­های جدید به عرصة ادبیات داستانی، داستان و رمان نیز پذیرای فرهنگ عامه شد. این مسائل در کنار یکدیگر باعث توجه پژوهشگران و نویسندگان به فرهنگ تودة مردم گشت. یکی از این رویکردها بررسی تأثیر فرهنگ بومی و عامه شامل گویش، آداب و رسوم محلی، اصطلاحات و ضرب‌المثل­های بومی و.... است. ادبیات داستانی امروز به دلیل الهام گرفتن از زندگی مردم...

الگوی روایی ژنت یکی از مؤثرترین نظریه‌ها در روایت‌شناسی است. در بخشی از این نظریه ژرارد ژنت زمان داستان را در سه مبحث عمدۀ نظم، تداوم و بسامد بررسی می‌کند. او نشان می‌دهد که هریک از مؤلفه‌هایی که در این سه مبحث تعریف می‌شود یکی از سه حالت شتاب: مثبت، منفی و یا ثابت را به روایت داستان می‌دهد. خسرو و شیرین نظامی گنجوی یکی از شاهکارهای بی‌نظیر در قلمرو ادبیات داستانی است. این اثر ماندگار ادب فارسی...