نوستالژی یا دلتنگی برای گذشته، حالتی است روانی که به صورت ناخودآگاه در فرد آشکار و تبدیل به یک اندیشه می­شود. در زمینه­ی ادبیات، این حالت برای شاعر یا نویسنده­ ای رخ می­دهد که پیرو انگیزش­های فردی و اوضاع اجتماعی - سیاسی، دچار احساس دلزدگی از زمان حاضر می­شود و اندیشه­ی بازگشت به گذشته­ و خاطرات شیرینش را در سر می­پروراند و سپس شعر و یا نوشته­ی خود را آمیخته با فضایی غم­انگیز می­نماید.     احم...

تلاش اصلی شاعر در ادبیات پایداری آن است که شعرش آینۀ دردها و رنج­های مردمی باشد که از ظلم حکومت خودکامه به ستوه آمده اند. امید به آینده، نوید پیروزی، دعوت به مبازره و ایستادگی در برابر ظلم وستم و ستایش آزادی و آزادگی، از موضوعات اصلی ادب پایداری است. از سوی دیگر مکتب سلافی «روسی» در ادبیات تطبیقی، مکتبی جامعه­گراست که براساس تشابهات ساختاری، ادبیات را مورد کاوش قرار می­دهد. «جیرمونسکی» به عنوان...

هنگامی که دانش ادبیات تطبیقی، مرزهای اروپا را درنوردید و به سرزمین­های عربی راه یافت، موضع گیری­های متفاوت و بعضاً متناقضی از سوی ناقدان عرب در برابر آن مطرح شد؛ برخی با استقبال از ادبیات تطبیقی، آن را روزنه­ای برای تقویت فرهنگ و ادبیات ملی و ابزاری برای گفت و گو، دوستی، فهمیدن و شناخت دیگران و ... دانسته و گروهی دیگر با نگاه تردید و اتهام به آن نگریسته و بر این باورند که «اروپا محوریِ» مکتب­های ...

داستان پیامبران، بیان معجزات و سرگذشتِ پر ماجرا و آموزندة آنان از دیر باز به عنوان عناصری مؤثر به صفحات شعر و ادب راه یافته و اسباب زیبایی اثر و توجه خواننده را موجب شده است. یکی از زیباترین، مؤثرترین و مورد توجه ترین این داستان ها، داستان عیسی مسیح (ع) است. در ادبیات گذشته، بیشتر برداشت های شاعرانه از ایشان، برگرفته از نگرش اسلامی به این شخصیت الهی بوده و نگرش مسیحی که در موارد مهمی با نگرش ا...

این مقاله قصد دارد با مطالعۀ توصیفی-تحلیلیِ شعر دو شاعر برجستۀ معاصر پارسی و عربی، بهار و شوقی و با استناد به مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به سنجش و بررسی چگونگی انعکاس پدیدۀ «جنگ»، به­ عنوان یک آسیب اجتماعی در شعر این دو شاعر بپردازد. چارچوب نظری بحث، تلفیقی از سؤالات اصلی، تبیین اهمیت موضوع، پیشینۀ پژوهش و شناخت­ نامه ­ای از دو شاعر مورد مطالعه است. هدف نیز آن است که جستار حاضر، به دریافت تازه...

یکی از موضوع­های مهمّی که در کانون توجه شاعران معاصر فارسی و عربی قرار داشته است، مسأله شرق و غرب است تا جایی که این دو اصطلاح در شعرهای بسیاری از آنها، بسآمد بالایی دارد. از جمله این شاعران، می توان به حافظ ابراهیم شاعر مصری و اقبال لاهوری پاکستانی که صاحب دیوانی به زبان فارسی است، اشاره نمود. دو شاعر یاد شده، نه تنها در کشور خود، بلکه در دیگر کشورها، به مبارزه با استعمار نامور هستند. در شعر ای...

بحث برانگیز ترین مکتب ادبی قرن بیستم، سوررئالیسم، در همه ی اندیشه ها و روش های حقیقت جویی خود پدیده ی تازه ای نیست، بلکه هزار سال پیش از سوررئالیسم عارفان اسلامی در تجربه های دینی و روحی خود به این شیوه ها دست یافته بودند سوررئالیسم نه تنها دنیای تاریخی قرن بیستم را در بر نمی-گیرد بلکه تحولی در اندیشه و تاریخ انسان از بدایت تا نهایت است، ما بر سر این موضوع دو فرهنگ تاریخی اسلامی و جدید سوررئالی...

مطالعه مکتب های ادبی جهان و مقایسه و تطابق آنها با ادبیات فارسی یکی از شیوه هایی است که محقق را به سوی وادی ادبیات تطبیقی رهنمون می گردد . در مقاله حاضر جلوه هایی از مکتب باروک در رباعیات خیام بررسی می گردند . درون مایه های اصلی هنر باروک مانند حرکت و پویایی ، بی ثباتی زندگی و دنیا ، بهره بردن از لحظات گذرای عمر ، عصیان و سرکشی و مضمون مرگ پیوند شگفت اوری با اندیشه و اشعار خیام دارند . تعداد بی...

مقایسۀ آثار سهراب سپهری، شاعر معاصر ایران و جبران خلیل جبران، شاعر و نویسندۀ معاصر عرب، در حوز‌ۀ ادبیّات تطبیقی مکتب آمریکا می‌گنجد، زیرا میان سپهری و جبران تأثیر و تأثّری نبوده است.                             یکی از وجوه مشترک میان نوشته‌های این دو هنرمند، طبیعت‌گرایی است که در آثارشان به مثابۀ آرمان‌شهر قرار گرفته است. این دو ادیب در این آرمان­شهر برای رسیدن به ملکوت، وحدت و دوری از شهر آراسته...

ادبیات مقاومت، به ویژه شعر پایداری گونه¬ای از ادبیات است که بازگوکننده¬ی مقاومت و ستیز ملت¬ها در برابر تجاوز بیگانگان به خاک و حقوق آن¬ها می¬باشد و آموزه¬های مبارزاتی یک نسل مقاوم و مبارز را که برای رهایی سرزمین، دین، فرهنگ و سنت¬های خود از چنگال متجاوزگران به حریم ارزش¬های ملی و انسانی به پا خاسته است، برای نسل¬های آینده با بیان فخیم شعری و ادبی، ترسیم و به تصویر می¬کشد. محمود درویش، از برجسته...