0

واژۀ صوفی، یکی از واژه­های کلیدی و قابل اهمّیّت در مثنوی است. مولانا در هر سخنی از دیدگاهِ صوفیانه برکنار نیست. گاه­گاه عرفان را با تصوف درمی­آمیزد. باید با ژرف­نگری، گفتارِ نابِ عارفانۀ او را پیدا کرد. مولانا در مثنوی «روان­شناسی صوفیانه» را طرح می­کند امّا نه برحسب طرح­های نظام­مند موجود در کتاب­های درسی کلاسیک؛ از این­رو، پژوهندۀ آثارش، خود، باید چارچوبی فراهم آورد که در درون آن، این تعالیم را بتو...

بررسی آثار صوفیه نشان می دهد که بسیاری از عقایدورسوم صوفیه از سوی بزرگان این طریفت مورد نقد قرار گرفته است.در موضوع نقد صوفیه درآثار صوفیه عوامل وشواهد نفد صوفیه از خویش بر مبنای آثار مهم نثر صوفیه فارسی تا قرن هفتم مورد بررسی قرار می گیرند.

مهدویت بیشتر به عنوان آموزه ای شیعی در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی، نقش و جایگاه مهمی دارد. در این مقاله، پس از مروری گذرا بر مفهوم موعودگرایی در ادیان ابراهیمی، جایگاه مهدویت در تصوف سده های نخستین (قرون دوم تا پنجم) را بررسی کرده ایم. در ادامه، مهدویت در سده های ششم و هفتم (نیمه اول) تاریخ تصوف (دوره ظهور مهدویت در تصوف) و آن گاه در قرون هفتم (نیمه دوم)، هشتم و نهم (آغاز جریان نزدیکی بیشتر تصوف و ت...

شناخت هر شخصیت و دامنه علم و اندیشه هر شخصی یا مکتبی، از راه مطالعه آثار آنان میسر است. هر چند آنچه را که عارف بیان می کند یا می نویسد، تنها رشحاتی از عالم درون اوست، نه همه آنچه که در درونش گذشته است، لیک از همین اندک رشحات درونی وی می توان به نتایجی دست یافت. در این جستار تلاش می کنیم تا با بررسی آثار عارفان و صوفیان، نشان دهیم که اساس وپایه نظام فکری اینان ـ چه سنی و چه شیعه ـ اعتقاد و باور ...

میرزا احمد وقار شیرازی (متخلص به وقار) از شاعران بزرگ قرن سیزدهم هجری است. اشعارش بسیار مشهور است و همچنین اشعار او بیشتر به لحاظ ویژگی های ادبی قابل تحقیق و بررسی است. از این رو سبک هندی در نیمه دوم قرن دوازدهم کاملا رو به انقراض نهاد و از نیمه دوم قرن دوازدهم یعنی از اواخر دوره سلطنت افشاریه شعر بازگشت به وجود آمد و در عهد کریم خان رواج کلی یافت. زمان اوج این نهضت از عهد قاجاریه است.مساله اصل...

شیخ مصلح الدین بدیع الدین نوری (۵۲۵-۶۱۹ق) از علمای صوفی و شاعر و متفکر برجستۀ منطقۀ خجند است. در منابع تاریخی، روایت های گوناگونی راجع به شخصیت برجستۀ این شاعر عارف ذکر شده که در این مقاله به یکی از این روایات اشاره شده است. هرچند امروز این روایت را با اندک تغییرات در بسیاری از تذکره ها می توان مشاهده کرد، صحیح بودن آن برای هیچ کس معلوم نیست. اما در عمق این روایت حقیقتی انکارناپذیر محفوظ است و ...

  چکیده: نوشتار حاضر به بررسی احوال سه صوفی همنام یعنی کمال‌الدین حسین‌بن‌حسن خوارزمی، کمال‌الدین حسین‌بن‌شهاب­الدین خوارزمی و تاج­الدین حسین خوارزمی تبادکانی که احوال آن­ها در منابع خلط شده، می­پردازد. اصلی­ترین مسئلۀ این مقاله بررسی قطبیت سلسلۀ کبرویه پس از حاجی محمد خبوشانی، براثر اختلاط احوال دو صوفی به نام کمال­الدین حسین خوارزمی و تاج‌الدین حسین تبادکانی است، که اولی قطب سلسله حسینیه...

بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایه های دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سروده های محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادی خان و شاهین خان، حاکمیت منطقه را برعهده داشتند که بخشی از حوادث سیاسی آنان در مر...