چکیده شورای حلّ اختلاف از نهادهای تازه تأسیس در ایران می باشد. اگرچه این نهاد سابقه ای طولانی ندارد ولی حلّ و فصل اختلافات و دعاوی به شیوه شورایی و با مصالحه و سازش سابقه ای دیرینه در سیستم دادرسی اسلامی دارد. حلّ و فصل اختلا فات از طریق مصالحه و سازش و ترغیب طرفین دعوی به صلح و سازش، همواره مورد تاکید دادرسی اسلامی بوده است. شورا، در کلیه دعاوی ابتدائاً سعی در ایجاد صلح وسازش دارد و در صورت عدم ح...

ازآن جا که رسیدگی به امرقضایی دریک جامعه ازضروریات است واین کارازخصوصیات معصوم – علیه السلام- می باشد ولی درزمان غیبت کبری این وظیفه به عهده اشخاصی که دارای شرایطی همچون عدل، علم و.... که پیرو امام معصوم – ع- هستند، سپرده شده است ونبودن گوهرعصمت سبب وقوع خطاها واشتباه هایی ازسوی قضات دراحکامی که صادرمی کنند می شود. طبق منطق اسلام که ضرروضراردرآن نفی شده ونباید ازسوی کسی به شخص دیگر، اعم ازحقی...

این پژوهش به تشریح تاریخچه اجتهاد در دوران پس از غیبت کبرا، مفهوم اجتهاد نزد شیعه امامیه و اهل سنت و روش های استدلال و استنباط حکم شرعی (اجتهاد) از منظر آنان می پردازد و ادله اجتهادی در مکتب امامیه و اهل سنت را شرح می دهد. نویسنده ضمن بیان کلیاتی درباره اجتهاد، به ادوار اجتهاد و فراز و نشیب های آن از صدر اسلام تا زمان غیبت و پس از آن اشاره کرده و شیوه های اجتهادی را از دیدگاه فریقین بررسی کرده ...

چکیده کلید واژه ها: اجتهاد، انقلاب، مکتب، رهبری، مردم. پژوهش حاضر، در پی پاسخگویی به این سوال است: اجتهاد شیعی چه نقشی در پیروزی انقلاب اسلامی داشته است؟ در پاسخ به این سوال این فرضیه مطرح گردید که انقلاب اسلامی که مانند همه انقلاب های دارای سه رکن اساسی (مکتب، رهبری، مردم) است در سایه اجتهاد شیعی بارورشده است. به عبارت دیگر اجتهاد شیعی تأمین کننده و رشد دهنده سه رکن انقلاب بوده است ویژگی ه...

چکیده: اجتهاد و تقلید از مفاهیم اساسی در فقه امامیه است که امروزه پژوهش در حوزه مباحث مربوط به آن در محافل علمی بسیار مورد توجه است. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی تاریخی، تطورات مفهومی و گفتمانی مربوط به اجتهاد و تقلید را در بستر تاریخیِ آغاز عصر غیبت تا دوره معاصر مورد بررسی قرار دهد. سئوالی که این تحقیق در پی پاسخگویی به آن برآمده، آن است که در هر دوره از ادوار فقه امامیه، گفتمان غالب فق...

حقی که در عالم ثبوت معنا و مفهوم یافته است در سایه ادله محکم در عالم اثبات متجلی می شود که این نیز مستلزم ارائه ادله ای است که ارزش اثباتی بیشتری در نزد قانون گذار یا دادگاه دارا می باشد. در این پژوهش ترتیب ادله اثبات دعوا از نظر ارزش اثباتی بررسی شده است و در پی پاسخ به این مساله است که آیا ادله اثبات دعوا از نظر ارزش اثباتی دارای ترتیب ، تقدم و یا تاخر می باشند یا خیر . با توجه به تفاوت مبنای...

تاریخ نشان از فهم پذیری متون و کاربرد ابزار و روشهای متفاوت در راستای فهم و تفسیر متون الهی و بشری دارد. تفسیر قرآن نیز با بیان نبوی آغاز شد و در سه سده نخست اسلام، روش غالب آن نقلی یا ماثور بوده است. سیر از نقلی به عقلی در تفسیر، همراه با تغییر رویکرد اجتماعی و فرهنگی، سیر تطور خود را بر اساس مبانی و دلایل متقن طی نمود و با گذشت زمان به ویژه در قرن چهار دهم اجتهاد و بهره وری از عقل در کنار نقل...

هدف مقاله تعریف، تفسیر و تبیین زیرساخت‌های «تفقه در مقیاس کلان» یا «اجتهاد نظام‌ساز و تمدن‌ساز» است. مسأله مقاله این است که قلمرو اجتهاد، عملاً منحصر به «احکام فعل مکلف» شده است، آیا ظرفیت فقه، واقعا به­همین مقدار است؟ فرضیه مؤلف چنین است: «اجتهاد، تلاش معرفتی روشمند برای دست‌یابی به نظر خداوند (اعم از توصیف‌ها و تجویزها) از منابع معتبر براساس مدارک معتبر است». براساس این فرضیه، «اجتهاد» اختصاص ...

اجتهاد به معنای نظر فقیه در مدارک و مقاصد شرع برای تحصیل ظن به حکم شرعی موضوعاتمسکوت الحکم، از جمله فروض کفایی امت به شمار آمده است. این وظیفهی تاریخی در مقاطعمختلف به گونه های متفاوت ایفا شده است. پیش از پیدایش مذاهب، اجتهاد آزاد و انفرادی و مستقلاز قواعد و روشهای دیگران و پس از آن اجتهاد فی المذهب با التزام به اصول و شروط و اسلوبمتقدمان مرسوم بوده است. مجتهدان فی المذهب که در سه رتبه ی منتسب،...

از میقات‌های پنج‌گانة حج و عمره، میقات ذات عرق است که به اهل عراق و مناطق شرق اختصاص دارد و مردم این مناطق در این میقات مُحرم می‌شوند؛ اما آنچه مطرح می‌شود این است که مشروعیت این میقات با نص (روایت نبوی) ثابت شده، یا این میقات پس از پیامبر9  و با اجتهاد برخی خلفا یا صحابه مشروعیت یافته؟ اهل سنت دربارة این قضیه دو قول نقل می‌کنند:  برخی به نص بودنش (به‌وسیلة پیامبر9 )  قائل‌اند و برخی به اجتهادی ...