هـیچ موهبتی به اندازه ی عقل و نیـروی فکر در وجود انسان، ارزش حیاتی و انسانی نـدارد، نقشی که عقل در زندگی و تکامل او بر عهده دارد، قابل مقایسه با هیچ نیروی دیگری نیست. گرچه در طول تاریخ دیدگاه های متفاوتی از سوی مکاتب گـوناگـون درباره ی عقل ابراز شده، اما تـقـریباً مورد پذیرش همگان واقع شده است. اسلام نیز در مقایسه با سایر ادیان بیشتـرین اهمیت و ارزش را برای عقل و اندیشه قائل شده و عقل و دین را م...

روش پژوهش در این پایان نامه روش فیش برداری کتابخانه ای و تحلیل، مقایسه و بررسی آماری آیات است. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدّمه و شرح و تفسیر حدود 100 آیه در دو متن مورد نظر است و سه فصل دارد. در فصل اوّل به مختصری از احوال و آثار قشیری و هجویری پرداخته شده و در فصل دوّم مباحثی در تفسیر و تأویل قرآن و تفسیر باطنی و عرفانی صوفیّه از این کتاب آسمانی ذکر گردیده است. در فصل سوّم به طبقه بندی موضوعی آیا...

در این مقاله نویسنده کوشیده است با بهره‌گیری از عرفات‌العاشقین گوشه‌هایی از روابط تجاری و مهاجرت بازرگانان ایرانی به هند و جنوب شرق آسیا و چین و نقش آنان در گسترش فرهنگ ایرانی و به‌ویژه زبان فارسی را روشن سازد. برای این منظور نخست کلیاتی در بارۀ دوره‌های روابط دریایی ایران با هند و چین آورده و سپس براساس متون تاریخی به معرفی واژۀ «آفاقی» یا «غربی» پرداخته و سرانجام اطلاعات افزودۀ ع...

چکیده مسیحیت از ادیان بزرگ ابراهیمی است که بیش از دو هزار سال سابقه دارد و هم اکنون از نظر شمار پیروان، بزرگ ترین دین جهان به شمار می رود. مسیحیت همانند اسلام ادعا دارد که دینی جهانی و جاودانه است. از این رو، مواجهه اسلام با مسیحیت امری اجتناب ناپذیر است. قرآن کریم در مواجهه با عقاید و ادعاهای مسیحیان، آیات فراوانی را به آنها اختصاص داده است. علاوه بر این، آیات فراوانی نیز در زمینه ی اهل کتاب-...

بر اساس آیات و روایات، مخاطبان قرآن، محدود به زمان و مکان خاصی نیستند؛ امّا چگونگی تعمیم مدلول آیات و نحوة استفاده از مضامین آن برای مخاطبان عام، کمتر بررسی شده است. این نوشتار، برخی از راهکارهای تعمیم مفاهیم آیات، مانند تفکیک بین شؤون و مناصب پیامبران، در نظر گرفتن درجات و مراتب طولی بعضی از مفاهیم قرآن، ایجاد توسعة معنایی با استفاده از خارج کردن عبارت از سیاق با حفظ ضوابط و نیز گسترش مصادیق آی...

مسأله ی کشف و شهود یکی از مسایلی است که عرفان های تمام ملل حول آن می چرخند. به طورکلی مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی را می توان به دو دسته ی کشف های صوری و کشف های معنوی تقسیم نمود و هر کدام از آن ها نیز انواعی دارد. این مکاشفات صوری و معنوی در برخی جهات با نظریه ی  و. ت. استیس (w. t. stace) در مورد مکاشفات، قابل انطباق است. در این پژوهش نیز مکاشفات مثنوی معنوی بر حسب احوال آفاقی (صوری) و انفسی ...

پیدایی تجربه های (شبه) عرفانی در پی مصرف داروهای روان نما (توهم زا) یکی از مستندات مهم کسانی است که اعتبار معرفتی (حجیت) تجربه های عرفانی (مکاشفات عرفانی) را  نفی کرده و با تمسک به آن مدعی شده اند که تجربه های عرفانی همواره ممکن است برخاسته از حالات نابهنجار فیزیولوژیک صاحبان این گونه تجربه ها باشد و از این رو، این تجربه ها اعتباری ندارند و نمی توان واقع نمایی آن ها را تضمین کرد. در این مقاله ...

سیر تاریخی »آیات الأحکام« در عصر پیامبر (ص) مورد بررسی قرار گرفته است. آیات الأحکام عمدتاً مدنی و پاسخ گوی حوادث و رخدادهایی هستند که در جامعه اسلامی آن روز، اتفاق افتاده است. با توجّه به عمق معانی آیات، پیامبر (ص) موظف بود پاره ای از حقایق و به ویژه جزئیّات احکام دینی را برای مردم تبیین و تفسیر کند. ممنوعیّت تدوین حدیث نبوی پس از رحلت پیامبر (ص) و عدم ظرفیّت یکسان اصحاب پیامبر (ص) در دریافت تفسیر ق...

سیر تاریخی »آیات الأحکام« در عصر تابعین مورد بررسی قرار گرفته است. عصر تابعین، عصر شکوفایی و گسترش فقه قرآنی به شمار می آید. در این برهه، دگرگونی هایی در پژوهشهای فقهی - قرآنی پدید آمد و در بستر آن، نهال مذهبهای فقهی شکوفه زد و رو به رشد نهاد. مهم ترین آموزگاران صاحب مکتب تابعین، امام علی(ع)، ابی بن کعب و ابن مسعود بوده اند.  در زمان تابعین، گرایشهای گوناگون کلامی سیاسی و فقهی شکل گرفت. فاصله م...