تمدن جیرفت، از تمدن‌های کهن فلات ایران در حوز‌ۀ‌ هلیل‌رود است. ظروف و اشیای به‌دست‌آمده از این منطقه نه‌تنها بیانگر فرهنگ و تمدن غنی این سرزمین است، بلکه به دلیل داشتن تصاویر زیبا و بدیع، از ظرفیت‌های درخور ملاحظه‌ برای پژوهش در مورد شیوۀ‌ زندگی و فرهنگ رایج در میان مردم این منطقه برخوردار است. هدف از این پژوهش، معرفی، شناخت و بیان نمادین موجودات تصویرشده روی ظروف سنگی جیرفت است. بنابراین، در ا...

برای پژوهشگرانی که در قلمرو تاریخ هنر فعالیت می‌کنند، مطالعه کیفیات پیدا و پنهان گورستان‌های تاریخی، به منظور درک بخشی از عوالم و روابط حاکم بر جوامع گذشته اهمیت ویژه‌ای دارد. زیرا از طریق تأمل در کیفیات محیطی این محوطه‌ها و همچنین تدقیق در مواد فرهنگی پراکنده در محیط‌شان، می‌توان نقبی به فهم برخی ناشناخته‌ها از پیشینه جوامع و درک زوایایی از ماهیت فکری غالب بر آنها زد. اما اگر ساختار معناییِ چنی...

دیوارنگاری در عصر قاجار، بسته به محل اجرا و مضمون آثار آن، شامل گونه های متعددی ازجمله انواع دیوارنگاری در ابنیۀ سلطنتی، خانه های شخصی، اماکن عمومی و اماکن مقدس و نیز عناوین دودمانی، حماسی، نفسانی و مذهبی است. همچنین دیوارنگاره های مذهبیِ آرامگاه ها و بقاع متبرکه، خاصه آن­هایی که موضوع معراج پیامبر(ص) را بازنمایی می کنند، در برخی بناهای این دوره مشاهده می­شود. مراحل و منازل معراج پیامبر(ص) اگرچه...

شیرهای سنگی، یادمان های نمادینی هستند که روزگاری به وفور در گورستان های استان چهارمحال و بختیاری یافت می شدند، اما مدت زمانی است که در مقابله با مسائلی چون عوامل آسیب رسان بیرونی، انحراف و یا خارج شدن از بستر زمین و عوامل آسیب رسان انسانی چون سرقت، دچار تخریب شده اند. در بدو امر تنها راه حل حفاظتی می تواند انتقال این آثار از مکان اصلی خود، گورستان تاریخی، و درنتیجه دوری از همه ی عوامل آسیب رسان...

در این تحقیق سازند زاگون به سن کامبرین پیشین در برش سربندان با ضخامت 192 متر جهت پتروگرافی، تحلیل رخساره های سنگی و تعیین محیط رسوبی مورد بررسی قرار گرفت. در برش اشاره شده سازند زاگون از دو واحد سنگی: پایینی (واحد سنگی a) شامل تناوبی از لیتولوژهای شیل و سیلتستون و بالایی (واحد سنگی b) شامل ماسه سنگ با میان لایه هایی از سیلتستون، شیل و در پاره ای از مناطق، کنگلومرا تشکیل شده است. ماسه سنگ های بر...

خاک­های دارای قطعات سنگی بخش مهمی از سطوح اراضی را تشکیل می­دهند. حضور بخش­های سنگی، تعیین کننده­ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک است و بر فرآیندهای هیدرولوژیکی و فرسایشی نیز اثر می­گذارد. تاکنون مطالعات فراوانی خاطرنشان کرده­اند که اثر قطعات سنگی سطحی در فرسایش خاک و تولید رواناب و رسوب پیچیده و مبهم است، لذا لازم است این اثرات بیشتر مورد توجه قرار گیرند. در این راستا، پژوهش حاضر با استفاده از کر...

نقشمایه­ی ترکیبی و افسانه­­ای عقرب- انسان، به دو صورت عقرب- مرد و عقرب- زن، بر اساس شواهد باستان­شناختی، در افق فرهنگ­های عصر مفرغ فلات ایران تا کنون صرفاً از محوطه­های باستانی ناحیه­ی جیرفت در حوزه­ی هلیل رود کشف و گزارش شده است. در بین­النهرین باستان عقرب- انسان هیولایی است که از دروازه­های جهان زیرین محافظت می­کند؛ که همین مفهوم و کارکرد مذهبی به اساطیر مصر باستان هم راه یافته است. اما با توج...

تل آتشی استقراری دارای آثار فرهنگ نوسنگی پیش از سفال در جنوب شرق ایران است. این استقرار در حدود 30 کیلومتری شرق شهر جدید بم و در کناره غربی لوت جنوبی واقع شده است. امروزه لوت جنوبی یکی از خشک ترین کویرهای کره زمین است اما وجود آثار گسترده در این ناحیه نشان می دهد که احتمالاً چشم انداز طبیعی منطقه در پیش از تاریخ با زمان معاصر تفاوت داشته است. پژوهش باستان شناختی در تل آتشی طی چند مرحله شامل بازد...

چکیده سرزمین ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی مناسب خود، در بین جوامع پیش از تاریخ شاهراه ارتباطی مهمی بوده است و برای شناخت جوامع انسانی در دورۀ پلیئستوسن ناحیه ای کلیدی به شمار می رود. تاکنون محوطه های پارینه سنگی بسیاری در ایران شناسایی شده اند، اما دانش ما در مورد محوطه های پارینه سنگی جدید به منطقۀ زاگرس محدود می شود. محوطه های منتسب به این دوران در بخش شمالی رشته کوه های البرز و...