«محمدبن ابی‏حذیفه»، از صحابه‏ی رسول اکرم صلی الله علیه وآله و فرزند ابوحذیفه بن عتبه بن ربیعه بن عبد شمس بن عبد مناف قریشی است که در مهاجرت پدر و مادرش به حبشه در آنجا به دنیا آمد. وی پسر دایی معاویه بن ابی‏سفیان و پرورش یافته‏ی دست عثمان بن عفان خلیفه‏ی سوم است؛ با این حال، نسبت به آن دو بغض داشت و حامی امیرالمؤمنین علی علیه السلام بود. وی در قیام مردم مصر بر ضد خلیفه‏ی سوم نقش مهمی داشت و بعد...

حدود سه سال پس از حادثة جانگداز عاشورا که در کربلا رخ داد، واقعة دردناک «حَرَّه» به فرمان یزید فرزند  معاویه، حاکم ستمگر اموی، در شهر مدینة منوره به وقوع پیوست و بدینوسیله دستگاه خلافتش در نظر مردم، به ویژه اهالی مدینه بیش از پیش اعتبار خود را از دست داد؛ چرا که این شهر، پایگاه نخستین ِحکومت اسلام بود و در نگاه مسلمانان، پس از مکه ـ سرزمین وحی و رسالت و زادگاه توحید ـ  قداست و ارجی ویژه داشت. بناب...

ملاقات امام زین‌العابدین(ع) با مسلم بن عقبه در قیام حرّه به صورت‌های مختلف نقل شده است. بررسی اخبار این ملاقات می‌تواند ابهام موجود پیرامون یکی از حوادث بحث برانگیز زندگانی سیاسی حضرت زین‌العابدین(ع) را برطرف سازد و بخشی از سیره سیاسی مکتب تشیّع در دوره تقیّه را تبیین کند. امّا بررسی‌هایی که پیش‌تر در خصوص این اخبار صورت گرفته کافی به نظر نمی‌رسد. به همین دلیل مقاله حاضر دو مسأله را در جریان این مل...

شیخ کلینی برای تألیف کتاب الکافی از منابع و مکتوبات پیش از خود استفاده کرده و طریقی به آن کتاب ها داشته است، اما مطالب برخی از این منابع هم با واسطه کتاب های نسل های بعد به دست شیخ کلینی رسیده است. در این نوشتار، به معرفی برخی از منابع تاریخی مورد استفاده شیخ کلینی می پردازیم. شیخ کلینی از کتاب سلیم بن قیس، کتاب های جابر بن یزید جعفی، ابان بن تغلب، ابو محمد جعفری، ابو اسحاق احمری نهاوندی، اخبار...

غارتگری های سرداران معاویه در قلمرو حکومتی حضرت علی (ع) با تهاجم ضحاک بن قیس آغاز شد و با کشتارهای بسر بن ارطاه پایان یافت. شواهد و قرائن و تحلیل مباحث نامه 36 نهج البلاغه حاکی از آن است که این نامه نمی تواند مربوط به ماجرای غارت بسر بن ارطاه در یمن در سال 40 هجری باشد. با تجزیه و تحلیل سخنان امیر مؤمنان (ع) در این نامه و مراجعه به منابع متقدم می توان دریافت که این نامه در جواب نامه عقیل و دربا...

نقش کوفه در جریان‏های سیاسی جهان اسلام و فراز و فرودهایی که در طیّ آن، برای آن شهر ایجاد شد، حائز اهمیت زیادی است. شناخت چگونگی شکل‏گیری شهر کوفه و اوضاع اجتماعی آن در یک دوره پر هیجان از تاریخ اسلام (از سال 17ه تا پایان خلافت حسن بن علی‏علیه السلام) تأثیر فراوانی در فهم شرایط سیاسی، اجتماعی حاکم بر کوفه در دوره انتقال خلافت از حسن بن علی‏علیه السلام به معاویه دارد. در این مقاله تحولات تاریخ صدر...

نقش کوفه در جریان‏های سیاسی جهان اسلام و فراز و فرودهایی که در طیّ آن، برای آن شهر ایجاد شد، حائز اهمیت زیادی است. شناخت چگونگی شکل‏گیری شهر کوفه و اوضاع اجتماعی آن در یک دوره پر هیجان از تاریخ اسلام (از سال 17ه تا پایان خلافت حسن بن علی‏علیه السلام) تأثیر فراوانی در فهم شرایط سیاسی، اجتماعی حاکم بر کوفه در دوره انتقال خلافت از حسن بن علی‏علیه السلام به معاویه دارد. در این مقاله تحولات تاریخ صدر...

در جنگ جمل بنی‏ امیّه در کنار ام المؤمنین عایشه، طلحه بن عبیداللّه‏ و زبیر بن عوام رو در روی سپاه خلیفه‏ ی وقت، علی علیه‏السلام ایستادند. گرچه در منابع تاریخی و روایی تصریح شده است که عایشه، طلحه و زبیر در شورش بر ضد عثمان نقش مهمی ایفاء کردند، ولی کمتر کسی درصدد برآمده است تا نحوه‏ ی پیوستن بنی ‏امیّه به اصحاب جمل را بررسی نماید. این پژوهش بر آن است که چگونگی در کنار هم قرار گرفتن بنی‏ امیّه و اصح...

شیخ کلینی برای تألیف کتاب الکافی از منابع و مکتوبات پیش از خود استفاده کرده و طریقی به آن کتاب‌ها داشته است، اما مطالب برخی از این منابع هم با واسطه کتاب‌های نسل‌های بعد به دست شیخ کلینی رسیده است. در این نوشتار، به معرفی برخی از منابع تاریخی مورد استفاده شیخ کلینی می‌پردازیم. شیخ کلینی از کتاب سلیم بن قیس، کتاب‌های جابر بن یزید جعفی، ابان بن تغلب، ابو محمد جعفری، ابو اسحاق احمری نهاوندی، اخبار...

چکیده بنی امیه یکی از تیره های بزرگ قبیله قریش؛ ساکن مکه ، بود. رهبری این طایفه را بعدازاسلام ابو سفیان بر عهده داشت. او از همان آغاز رسالت ، دشمنی و کار شکنی اش را با پیامبر (ص) و نو مسلمانان آغاز،وجنگ های(بدر،احد ، احزاب) را برای نابودی اسلام راه اندازی کرد. در روند این نبرد ها نیرو های مشرکین شکست خوردند . در سال هشتم هجرت ، مکه به تصرف سپاه اسلام در آمد و ابو سقیان با فرزندانش به ظاهر مسل...