هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه ساخت­های اجتماعی عصر صفویه با توجه ویژه به موضوع طبقات اجتماعی در ظرفیت و فرایند تمدّنی آن روزگار است. اهمیت این موضوع ناشی از آن است که از نظام طبقاتی صفویه می­توان به عنوان نظامی باز با ویژگی تمرکز فرصت­ها و پیوند متقابل یاد کرد. به هنگام ظهور صفویان (907-1135هجری) همواره مفصل‌بندی (همزیستیِ) طبقاتی پویایی مابین اجتماعات عشایری (ایلی)، دهقانی و شهری (خرده­‌کالایی شهر...

سبک به طور کلی به معنی نحوۀ بیان است. به عقیدۀ فرمالیست ها، وقتی اثر آفرین به دنبال ادبی کردن متن باشد، باید از یکسری قواعد و هنجارهایی که در زبان معیار و غیر ادبی وجود دارد، فراتر رود و با آشنایی زدایی و بیگانه سازی به اثر خود جلوۀ هنری ببخشد. آشنایی زدایی از دو طریق فراهنجاری و قاعده افزایی صورت می گیرد. «جفری لیچ» برای اولین بار فراهنجاری را به هشت بخش تقسیم کرد که شامل فراهنجاری واژگانی، آو...

در باب وجوه گوناگون تاریخ اجتماعی ایران پژوهش‌­های اندکی انجام شده است؛ شاید یکی از دلایل آن، کم بودن منابع است که موجب شده پژوهش در این حوزه خواستاران کمتری پیدا کند. هرچند منابع دربارۀ موضوع تاریخ اجتماعی ایران بسیار کم است، اما این مانعی برای پژوهش نبوده است، زیرا پس از استخراج رخدادهای اجتماعی از خلال وقایع‌­نامه‌های سیاسی، با بهره‌گیری از منابع مکمل هم­عصر (مانند کتاب‌های لغت، و متون ادبی،...

گیلان در دورة صفویه شاهد جنبش‌های اجتماعی بسیاری بوده است. این امر معلول عواملی چون شرایط اقلیمی خاص این ناحیه مانند نزدیکی به دریا و وجود جنگل­ها و بیشه­های انبوه، خاندان‌های ریشه­دار محلی، تولید گستردة ابریشم، درآمدزایی بالای این ایالت به دلیل تجارت این محصول و رویکرد متمایز دولت صفویه به این منطقه بود. به­خطرافتادن امتیازهای موروثی حکام محلی، افزایش مالیات­ها و ستم مالیاتی علیه طبقات مختلف ج...

This article has no abstract.

در این پژوهش مدل انرژی تاریک هولوگرافیک را در اینکه پارامترc2 مدل به آرامی با زمان تغییر می کند، به صورت تابعی از زمان کیهانی لحاظ شده و نتایج این تصحیح مورد مطالعه قرار گرفت. ابتدا تحول پارامتر معادله حالت و پارامتر کند شوندگی را در تابعی از انتقال به سرخ در این مدل تعمیم یافته از انرژی تاریک هولوگرافیک (ghde) محاسبه کرده ایم. بسته به پارامترc2، در مقایسه با مدل اصلی انرژی تاریک هولوگرافیک، رژ...

تاریخ­نگاری نمی­تواند فارغ از تأثیرات علوم دیگر یا حوزه­های اجتماعی و سیاسی به­درستی مطالعه و فهمیده شود. بر همین اساس، نویسنده کوشیده است در این جستار و در بازه زمانی عصر صفویه، رابطه کیهان­شناسی و در زمینه­ای محدودتر، تنجیم را با تاریخ­نگاری، با اتخاذ رویکردی توصیفی- تحلیلی بررسی کند. نویسنده ابتدا مقدماتی در باب «قِران»به عنوان یکی از مبادی ستاره­شناختیِ مرتبط با بحث اصلی این نوشتار به­دست داد...

فضای حاکم بر معماری و شهرسازی صفویه فضایی شیعی- ایرانی است و اندیشمندان این دوره به وجود مستقل صورتهای عقلی و مثل افلاطونی معتقدند. گرایش به اشراق نوری، رویاهای مثالی، تجرد خیال و عالم ارواح و فرشتگان در تفکر اشراقی عصر صفوی، مبانی نظری حکمت هنر اسلامی- شیعی را متحقق کرده بود. عالم مثال، قرابت نزدیکی با عالم برزخ از دیدگاه مذهب شیعه دارد؛ لذا در اندیشه فلاسفه ای مانند ملاصدرا در عصر صفوی به عنو...

مذهب تشیع در زندگی ایرانیان عصر صفویه از اهمیت خاصی برخوردار بود. از این رو بررسی رویکرد متون مذهبی این دوران به نوروز، به عنوان بزرگ ترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است. در روزگار صفویه، بحث های مذهبی دربارة نوروز سبب نگارش رساله های متعددی با عنوان «نوروزیه» شد. از سیزده نوروزیه در منابع مختلف نام برده شده که امروز نه رساله در دسترس است. در این پژوهش، برپایۀ نسخ خطی موج...

روابط نزدیک و تنگاتنگ ایران و هند در طول تاریخ، زمینه ساز تعاملات بسیاری میان این دو ملّت بوده است و مسافرت ها و مهاجرت های فراوانی را بین ساکنان این دو سرزمین موجب شده است.  از مهمترین این مهاجرت ها، مهاجرت گسترده ی دانشمندان، هنرمندان، ادیبان و سایر اقشار ایرانی عصر صفویه است.  در باب چرایی این مهاجرت، بحث های بسیاری شده و نظرات گوناگونی مطرح گردیده است: تعصّبات مذهبی    شاهان صفویه، توجّه گورکا...