زن در دو نمایش‎نامۀ راز شهرزاد و تراژدی زینب اثر نویسندۀ یمنی، علی احمد باکثیر، نقشی تأثیرگذار در پیشبرد نمایش‎نامه و جریان حوادث آن بر‎عهده‎دارد. به باور باکثیر، زنان توانایی‎های شگفت‎انگیزی دارند؛ شهرزاد در راز شهرزاد در کسوت یک روان‎پزشک به یک بحران همه‎گیرِ انسانی خاتمه می‎دهد. در این اثر، باکثیر شهرزاد را تا حد یک اَبَر‎قهرمان بالا می‎برد. همچنین، وی در نمایش‎نامۀ تراژدی زینب زن را به صورت یک...

تراژدی به عنوان یکی از دیرینه ترین ژانرهای ادبی، اکنون در آستانه سدۀ بیست و یکم، قرن اصالت تصاویر، از سوی برخی از منتقدان رد و انکار می گردد؛ اما در مقابل، عده ای نیز بر این باورند که گرچه جهان مدرن بسیاری از قابلیت های خلق و پرورش تراژدی اصیل و کلاسیک را از دست داده است، اکنون این نوع ادبی در لباسی تازه به حیات خویش ادامه می دهد. رمان سمفونی مردگان یکی از آثار برجسته داستانی فارسی از ابتدا تاک...

یکی از مفاهیم اجتماعی و فلسفی رایج در عصر جدید، مفهوم عقلانیت ابزاری است که تفاوت های مهمی با انواع عقل دارد و رواج آن به پیدایش سازمان های عقلانی یا همان نهادهای بوروکراتیک معاصر انجامیده است. مزایا و معایب غلبه ی عقلانیت ابزاری در جهان معاصر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و هنرمندان معاصر بوده است و هریک کوشیده اند نسبت به این نوع از عقلانیت موضع گیری کنند. این تلاش ها به واکاوی بیشترِ زیستن د...

از روزگار باستان تاکنون، نمایشنامه نویسان اسطوره مده آ را دستمایه آفرینش نمایشنامه های خود قرار داده اند. پی رفت زنجیره کنش ها در اغلب نمایشنامه ها همسان است، اما نمایشنامه نویسان توانسته اند در بیان مضمون و آفرینش تفاوتی تاثیرگذار، رهیافت هایی متفاوت داشته باشند. چگونگی به کارگیری عنصر شخصیت، به لحاظ کمی و کیفی، و مقایسه شبکه ارتباطی میان شخصیت ها پرسش اصلی این پژوهش است. بررسی ابعاد گوناگون ع...

مفهوم تراژدی مدرن، در قالب مضمونی نو، در قلب ادبیات معاصر جای گرفته است. بی شک، به دنبال مرگ تراژدی است که این مفهوم استقلال خود را به دست آورده و مجال این را یافته است تا پهنه ی خود را گسترده تر سازد. از این نقطه نظر، مارگریت دوراس، در مقام یک رمان نویس نو، به لطف آثارش، نقش برجسته ای را در بازگشت مفهوم تراژدی به بطن جامعه ی ادبی ایفا می کند. وی، با ارائه ی دیدی تراژیک از هستی بشری، بر اشکال ن...

زن در دو نمایش‎نامۀ راز شهرزاد و تراژدی زینب اثر نویسندۀ یمنی، علی احمد باکثیر، نقشی تأثیرگذار در پیشبرد نمایش‎نامه و جریان حوادث آن بر‎عهده‎دارد. به باور باکثیر، زنان توانایی‎های شگفت‎انگیزی دارند؛ شهرزاد در راز شهرزاد در کسوت یک روان‎پزشک به یک بحران همه‎گیرِ انسانی خاتمه می‎دهد. در این اثر، باکثیر شهرزاد را تا حد یک اَبَر‎قهرمان بالا می‎برد. همچنین، وی در نمایش‎نامۀ تراژدی زینب زن را به صورت یک...

مسیح و سیاوش به عنوان انسان‏هایی که معصومیّت و پاکدامنی آنان در تضادِّ با واقعیّت زمانۀ آنهاست، زندگی خویش را زیر فشار جبری ویران‏گر می فرسایند و با همۀ تفاوت‏هایی که در شیوۀ زندگی دارند در مرگی معصومانه با یکدیگر این‏همانی می یابند. کشمکش بین دو بُعد تن و جان، عنصر مشترک حیات و هستی آن دو است و از آن‏جا که شیوه و فلسفۀ مرگ آنان زندگی را معنا و مفهوم می بخشد، پژوهش حاضر از منظری اسطوره ای و حماسی، ب...

در طی چند دهه ی اخیر، مفهوم «تراژدی» و «قهرمان تراژدی» توجهی روزافرون را تقریباً در تمام حوزه های نقد ادبی به خود معطوف کرده است. برخی نظیر ارسطو، نیچه، و آرتور میلر به بازخوانی آن پرداخته و برخی دیگر نظیر سارتر، استریندبرگ، یوجین اُنیل، برتولت برشت، و آنتونین آرتود به افزودن ابعاد نوینی به این مبحث همت گماشته اند. آنچه قهرمان تراژدی مدرن را از مفهوم کلاسیک آن متمایز می کند نه لغزش تراژیک متداول ...

تراژدی، جان های عریان را در برابر ما می نمایاند و تک تک افراد را نسبت به واقعیت و منطق دردناکِ جهان، آگاه می سازد. گویی «روابط قدرت» با منطقی تراژیک، خود را بازسازی ایی مُدام می کنند و کلِ جهان را در بر می گیرند. آنچه فرد را در برابر هستی خود قرار می دهد، گذر از «آگاهی» به «خودآگاهی» است که او را با واقعیت انضمامی اش درگیر می سازد. تراژدی، تلاش جان گداز قهرمانی است برای تحقق خود، و نائل آمدن به «س...