از نیمه ی دوم قرن 19 میلادی جریان های فکری و مکتب های ادبی متعددی در کشورهای عربی ظهور پیدا کردند. شاعران و ادیبان هر مکتب سعی داشتند با شیوه های بیانی مناسب، تجربیات عصر نوین را به مردم و جامعه منتقل سازند. لذا بسیاری از شاعران در اندیشه ی زبان و قالبی نو بودند که بتواند وقایع و تجربیات عصر نوین را منتقل سازد و آنها را از عواقب بیان صریح نیز محفوظ دارد. این زبان، زبان نمادین بود که شاعران برای...

بدون شک شعر نو در پی تغییر در ساختار، درون مایه اش نیز دگرگون شد. مضامین و محتوای پویای ارزنده ای جایگزین موضوعات سنتی شعر گشت. شعر نوین جهان عرب از این قاعده مستثنی نیست، چنانچه در قرن بیستم با توجه به زمینه های موجود، شاعرانی از سرزمین عراق درفش انقلاب شعری را به دست گرفته و ساختار و مضامینش را دگرگون ساختند. این پرچم داران و پیشاهنگان در بامداد این قرن به صحنه آمدند و گوی سبقت را از دیگر بلا...

نیمایوشیج و بدر شاکرسیاب، دو شاعر پرآوازة شعر نو در ایران و عراق، با بهره گیری از مفاهیمی که رنگ ها القا می کند، به تصویرسازی از زندگی شخصی و اجتماعی خود در شعر پرداخته اند. بی-شک تجارب شخصی هر شاعر و حیات ادبی و محیط اجتماعی و سیاسی پیرامون او از عوامل زمینه-ساز حضور رنگ ها در اشعار او است.حوادث تلخ و شیرین مشابهی که در زندگی خصوصی و اجتماعی نیما و سیاب رخ داده است، حیات ادبی مشابهی را برایشان...

رنگ از دیر باز نقش مهمی درآفرینش آثار ادبی ایفا نموده است. شاعر گاه برای عینیت بخشیدن به تصاویر هنری و کشف روابط میان اجزای آن، جلوه های واقعی و محسوس رنگ را به کار گرفته و گاه برای تبیین افکار بیان ناشدنی از فضای نمادین آن بهره جسته است. ریشه ی بکارگیری نمادین این عنصر را می بایست در پرتو تجارب ذاتی، احوال سیاسی و اجتماعی، گرایش های فلسفی خاص شاعر به ویژه پیچیدگی و ابهام موجود در شعر، جستجو نم...

سید قطب، ادیب، شاعر و اندیشمند معاصر مصری، از جمله شاعران رمانتیکی است که در شعر خود، متأثر از اندیشه­های عرفانی است. توجّه بسیار وی به کشف و شهود روحانی، و نیز مطالعه اشعار و آثار عرفانی، به ویژه غزلیات حافظ، سبب گردیده تا مضامین و اصطلاحات عرفانی در شعر او نمودی پررنگ داشته باشد. بسیاری از رموز عرفانی مانند حیرت، غربت، وحدت وجود، مناجات عارفانه با شب، طیف، سماع، جمع و تفرقه و پرنده روح و ... ب...

حماسه حسینی، حماسه ای جاویدان و بی همتاست که آثار آن در دنیا انتشار یافته و به عرصه گاه تحلیل و نکته سنجی ها مبدّل شده است. این واقعه از هنگام ظهورش تا عصر کنونی تأثیری شگرف در حفظ و پیش برد تعالیم دینی داشته است. این حماسه از نگاه صاحب ذوقان ادبیّات عربی و فارسی به دور نبوده تا جایی که گستردگی این سروده ها، شاخه ای مستقل به عنوان شعر عاشورایی یا شعر حسینی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر تلاش دارد با...

ابراهیم ناجی، شاعر سرشناس معاصر مصر و حسین منزوی، پدر غزل معاصر ایران، ­از جمله شاعرانی هستند که با جادوی عشق، آثار جاودانی بر تارک ادبیّات حک نموده­ و پیوسته از عشق، درد، تنهایی و احساسات صادقانه خود سروده­اند. پژوهش حاضر بر آن است عاشقانه­های این دو شاعر معاصر را با رویکرد تطبیقی بررسی نماید و به ماهیت عشق و چگونگی بازتاب آن، در کنار مفاهیمی همچون دین، وصال، انتظار، زن، خیال، عفّت، رهایی، طبیعت...

چکیده یکی از موضوعات اساسی شعر معاصر فارسی و عربی توجه به مسائل اجتماعی، سیاسی و ... است. زن به عنوان یکی از عناصر تأثیرگذار در اجتماع، پس از دوره ی بیداری در شعر معاصر مورد توجه ویژه قرار گرفت. در حالی که تا قبل از آن، چندان برای موقعیت و حقوق او اهمیتی قائل نمی شدند. از جمله ی شاعرانی که موضوع زن و جایگاه او در شعرشان انعکاس یافته است، می توان از احمد شاملو شاعر معاصر فارسی و نزار قبانی شاعر...

ادبیات از دیرباز به مثابۀ یکی از انواع هنری به شکل های گوناگون در زندگی بشر ایفای نقش کرده و از این حیث مانند همۀ فعالیت های فکری و معنوی انسان دارای هدف و منظور اجتماعی است. به همین علت است که ادبیات هر ملت، همواره به موازات تحولات جامعه، دستخوش دگرگونی گشته و به فراخور چنین رویکردی به آینۀ تمام نمای جامعۀ خویش مبدل می گردد. با مروری بر ادبیات ملل گوناگون می توان نحوۀ تأثیرپذیری آن از بسترهای ...

  بینامتنی یکی از رویکرد­های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می­دهد. این نظریه را که ژولیا کریستوا بین سالهای 1966 تا 1967در ضمن مباحث نقدی خود مطرح نمود، امروزه در ادب عربی به نام «تناص» شناخته می­شود. بر اساس این نظریه، متن پایدار وجود ندارد و هر متنی حاصل تعامل با متون قدیم یا معاصر خود است و یا به عبارتی دیگر، هر متنی، بینامتنی است. محمود سامی بارودی پیشوای شعر معاصر ...