به اعتقاد بیشتر صاحب‌نظران حوزۀ حمل و نقل، جنوب شرق ایران به ویژه سیستان و بلوچستان و بندر چابهار نزدیک‌ترین و بهینه‌ترین مسیر انتقال انرژی و کالا است. مسیری که از اتصال دریای عمان و اقیانوس هند به افغانستان و کشورهای حوزۀ CIS، هند، چین و حتی کریدور شمال- جنوب روسیه و سن پترزبورگ ایجاد شده است. همان‌طور که ناحیۀ پارس جنوبی منطقۀ ویـژۀ اقتصادی انرژی بـرای کشور محسوب می‌شود چابهـار نیز دارای پتان...

یکی از مهم­ترین وظایف نیروی دریایی هر کشور، برقراری امنیت تجارت دریایی در حوزه آب­های سرزمینی و فراسرمینی آن کشور است. بطورکلی شناسایی تهدیدات پیش‌روی تجارت دریایی علاوه بر تضمین حضور مؤثر در دریا و پایش مناطق دریایی، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و افزایش آگاهی محیطی را در پی خواهد داشت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد که با هدف بررسی تهدیدات امنیتی شمال اق...

نقش اساسی اقلیم در حیات جانداران به طور عام و در زندگی و بقای انسان به طور خاص امری مسلم و بدیهی است. این امر زمانی آشکارتر می شود که آب و هوای یک منطقه یا یک کشور هر از چند گاهی با نوسانات و افت وخیزهای دوره ای و فصلی، شرایط حیات را تا آستانه خطر در معرض تهدید قرار دهد. چنین ویژگی در آب و هواهای مناطق خشک و نیمه-خشک قابل حصول تر و شایع تر است. الگوهای ارتباط از دور به وقوع و تداوم الگوهای بزرگ...

تغییرات شگرف در حوزههای گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و زیست‌محیطی، عدم قطعیت و افزایش سطح خطرپذیری از مهم‌ترین موانع پیش روی تصمیم گیرندگان در سطوح سازمانی و ملّی برای اتخاذ تصمیم-های مناسب در حوزه‌های گوناگون راهبردی و عملیاتی است. از سوی دیگر، سواحل مکران به‌عنوان راه اتصال ایران و حتی تمامی کشورهای مشترک‌المنافع حوزه آسیای مرکزی، قفقاز و شرق اروپا به دریاهای آزاد ژئوپلیتیک و قرار گرفتن در...

شاخص نوسان جنوبی (southern oscillation index, soi) و الگوهای دمای سطح آب اقیانوس (sea surface temperature, sst) بر بارش بسیاری از مناطق جهان تأثیرگذار است. در این پژوهش، روابط میان بارش ماهانه و فصلی ایران با soi و sst اقیانوس های آرام و هند بررسی شد. برای این منظور، از داده های ماهانه بارش 50 ایستگاه سینوپتیک در ایران استفاده شد. به کمک نرم افزار rainman سری فصلی و ماهانه بارش هر ایستگاه با چه...

النینو- نوسان­های جنوبی (ENSO) و نوسان­های مادن‌- جولیان (MJO) دو پدیده بزرگ­مقیاس جوی‌- اقیانوسی در پهنه­های استوایی اقیانوس آرام و هند هستند که بر نوسان­های اقلیمی گستره­های استوایی تا جنب حاره­ای تأثیر قابل توجهی می­گذارند. در این پژوهش، پس از تعریف فازهای مثبت و منفی MJO، برهم‌کنش این فازها با فازهای ENSO ارزیابی و تأثیر این برهم‌کنش بر ابرناکی و روانش رطوبت در سطح خاورمیانه و اقیانوس­های آ...

بارش های سیل آسای (زمستان 2015 و بهار 2016) در کشور خسارات مالی و گاهی جانی جبران ناپذیری را به همراه داشته است. بررسی داده های دیدبانی نشان می دهند که مقدار مجموع بارش در برخی از ایستگاه های واقع در غرب کشور در ماه آوریل 2016 بیش از 3 برابر میانگین بلندمدت آن ها می باشد. افزایش دمای آب سطح دریاها می تواند نقش مهمّی در این رخداد داشته باشد. از این رو، در این پژوهش ارتباط وقوع این بارش ها با تغیی...

بندر سیراف با هدف گسترش بازرگانی و امنیت خلیج فارس در دورۀ ساسانی پدید آمدو به زودی چون اُبُلّه اهمیت بسیار یافت . پس از اسلام، خصوصا در قرون سوم و چهارمهجری، زمینه ها و عواملی باعث شدند تا سیراف به بندری طراز اول در خلیج فا رسمبدل شود و دوره ای از رونق و شکوفایی را تجربه کند . از این عوامل ، تنزّل بصره بهسبب آشوب های سیاسی، موقعیت مساعد جغرافیایی سیراف و عمق مناسب سواحل آن،تجارب و تلاش های دریانور...

به دنبال تلاش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به‌منظور بی‌اعتمادسازی کشورهای حوزه خلیج فارس به ایران و در نتیجه سردی روابط میان طرفین، جمهوری اسلامی تلاش کرده تا با اتخاذ سیاست نگاه به شرق، منافع ملی خود را در ارتباط با کشورهای حوزه اقیانوس هند، آسیای میانه و قفقاز جستجو کند. اگرچه مشابهت‌های فرهنگی، زبانی و مذهبی موجب افزایش توانائی‌ها و ظرفیت‌های این حوزه (حوزه اکو) می‌شود، اما جمهوری اسلامی در این...

ب با شناسایی جریان‌های سطحی به‌صورت ماهانه در یک حوزۀ اقیانوسی می‌توان به شناسایی نحوۀ تجمع آلاینده‌ها، جبهه‌های دریایی و نیز پیچک‌های دریایی دست یافت. جریان‌های سطحی از ترکیب دو مؤلفۀ جریان اکمن (جریان ناشی از باد) و جریان زمینگرد (جریان ناشی از تغییر ارتفاع سطح آب)، به‌دست می‌آید. از آن‌جا که روش‌های اندازه‌گیری میدانی جریان‌های اقیانوسی مشکل و زمان‌بر است، در این مقاله از داده‌ه...