کشف اتفاقی چند تکه از یک کتیبۀ متعلق به سدۀ هفتم هجری در منطقۀ فورگ شهر داراب، در نزدیکی قلعۀ مشهور به بهمن، بابی تازه برای جستجو و ردیابی بازماندگان آل ­بویه پس از انقراض رسمی آنان گشود. شناسایی عناوین و القاب و نام متوفی، که آشکارا شهریار دیلمی دانسته شده است، این موضوع را تقویت کرد. جستجوی مجدد منجر به کشف کامل اجزای گم‌شدۀ کتیبه شد. از سوی دیگر، متن تاریخ منظوم دفتر دلگشا، که در زمرۀ منابع ...

مدرسة خان از معدود بناهای موجود از دوران صفویه در شیراز است. این مدرسه، که به همت الله وردی خان و برای فراهم ساختن زمینۀ تدریس ملاصدرا بنا شده بود، از زمان ساخت تاکنون بارها و به علل مختلف آسیب دیده و در نوبت های متوالی نوسازی و مرمت شده است. اقدامات حاج میرزا علی اکبرخان قوام الملک در فاصلۀ تاریخی 1276-1279ق ازجمله مهم ترین تعمیرات این مدرسه در دورة قاجار بوده است و کتیبة سردر غربی به نوعی گزا...

مقالة حاضر در خصوص کتیبه‌ای از دورة پارتی است که در شهرستان سرپل ذهاب در استان کرمانشاه قرار دارد. این نقش برجستة پارتی دونفر را تصویر کرده است که در دو گوشة این نقش برجسته دو کتیبه نوشته شده است. کتیبة سمت راست به سبب فرسایش چندان قابل قرائت تازه‌ای نیست؛ اما کتیبة سمت چپ پیش از این قرائت دیگری، یعنی گودرز پسر گیو، شده بود. نگارنده بر اساس مشاهدة نزدیک و قالب‌گیری به قرائت دیگری، یعنی گودرز پ...

مقالة حاضر در خصوص کتیبه ای از دورة پارتی است که در شهرستان سرپل ذهاب در استان کرمانشاه قرار دارد. این نقش برجستة پارتی دونفر را تصویر کرده است که در دو گوشة این نقش برجسته دو کتیبه نوشته شده است. کتیبة سمت راست به سبب فرسایش چندان قابل قرائت تازه ای نیست؛ اما کتیبة سمت چپ پیش از این قرائت دیگری، یعنی گودرز پسر گیو، شده بود. نگارنده بر اساس مشاهدة نزدیک و قالب گیری به قرائت دیگری، یعنی گودرز پس...

هنر سفالگری ایران، از دیرباز به‌عنوان قدیمی‌ترین نمونۀ آثار تولیدی، مهم‌ترین شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری ایران را بازنمود ساخته است. در این میان، شیوۀ سفالگری زرین‌فام، نقطۀ اوج سفالگری اسلامی در ایران است. در اوج دوران تولید سفالینه‌های زرین‌فام در سدۀ هفتم هجری قمری، هنرمندان ایرانی به‌خصوص خاندان‌های صنعتگر و هنرمند مانند خاندان طاهر کاشانی، با توسعۀ روش‌های ساخت آثار زرین‌فام به چنان تو...

آثار تاریخی- ادبی که از قرون گذشته برجای مانده اند، توانسته اند تا اندازه ای شرایط و اوضاع سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی دورۀ خویش را بیان کنند. ظفرنامه شرف الدین علی یزدی نیز نمونه ای از بهترین اثرهای تاریخی به شمار می رود که بین سال های 1419-1424م براساس اسناد رسمی درباری و نقل هم صفان تیمور لنگ نگاشته شده و در آن به وقایع سیاسی، حاکمان و واحد های معموری و جغرافی ختلان که یکی از ولایت های مهم و ...

اغلب نقشمایه های سنتی ریشه در فرهنگ ها، باورهای مذهبی و یا داستان های اساطیری دارند که با گذر از صافی ذهن طراحان، بر روی انواع هنرهای صناعی اجرا می شوند. درخت سخنگو نقشی است که از ترکیب صور انسانی و جانوری با نقوش گیاهی شکل یافته است. در اغلب کتاب هایی که جغرافیدانان مسلمان تالیف کرده اند، به درخت یا جزیره واق در نواحی شرقی همچون چین و هند اشاره شده است. با اینحال برخی از محققین بر این اعتقادند...

داستانهای پر رمز و راز شاهنامه نشان می دهند که از دیرباز سرزمین یمن در پیوند سیاسی و اقتصادی با امپراتوری بزرگ ایران بوده است. اگرچه در بخشی «هاماوران» و در بخشهای دیگر «یمن» نامیده شده است؛ امّا سرزمین واحدی مراد است که از شرق دجله تا کناره های عربستان و عمّان و یمن و گاه شام امتداد دارد. ضحّاک را برخاسته از یمن و دیوی سیاه‏چشم به نام زنگیاب، پدربزرگ او دانسته اند که سالها بر ایرانشهر ستم می راند...

ابراهیم سلطان، نوادۀ تیمور، خوشنویس و کتیبه نگاری توانا بود و ازکتیبه هایش در بناهای شیراز بسیار یاد کرده اند. برخی از این کتیبه ها در بناهایی چون دارالصفا و دارالایتام و بقعۀ ظهیری بوده است که اکنون آگاهی چندانی از آنها در دست نیست. گویا او کتیبه ای هم برصفۀ آرامگاه سعدی نگاشته است. سه یادگاری رقم داراز این شاهزاده در کاخ تچر به جا مانده وکمال الدین ایناق نیز یادبودی به نام او بر طاقچۀ اول ایو...

  هنر هخامنشی، هنری ترکیبی است که در نهایت ظرافت و زیبایی جلوه­گری­ می­کند. یکی از ظریف‌ترین مصنوعات هنرمندان قلمرو هخامنشی، ظروف فلزی به­ویژه کاسه­ها هستند. کاسه­های هخامنشی یکی از مدارک مهمی است که از مناطق مختلف شاهنشاهی به­دست­­آمده­­است. برخی از این کاسه­ها دارای کتیبۀ سلطنتی می­باشند که حاکی از اهمیّت این­گونه از ظروفدر دربار هخامنشی است. این کاسه‌ها اطلاعات ارزشمندی در زمینۀ فلزکاری، شیوۀ...