در تزیین نمای آثار معماری اسلامی علاوه بر نمادی سنتی بصری، کتیبه ها نقش آرایشی مهمی ایفا می کنند. خوشنویسی در ایران همانند خاور دور یک هنر مهم و البته بنیادی شمرده می شود. شاهکارهای درخشان و پر جاذبه هنر گچ بری چه از نظر تکنیک، نحوه کاربرد و اجرا و چه از نظر نگاره ها و نقش ها در زمان حکومت سلجوقیان که در اوج زیبایی است، دارای ارزش فنی بسیار مهمی است، کتیبه های عظیم نیز به خط و حروف کوفی و دیگر ...

بررسی کتیبه های تاریخی هر دوره خاص هنری، علاوه بر اینکه نوع خط و میزان پیشرفت یا عدم رشد هنر خوشنویسی رادر آن دروه خاص مشخص می نماید جز یکی از اسناد معتبر در زمینه بازشناسی های باستانشناسی است و علاوه بر آن می توان دریافت که در آن دوره مورد بررسی چه حوادثی روی داده است. با بررسی کتیبه های موجود در حرم امام رضا (ع) از دوره قاجاریه به نظر می رسد که هنر خوشنویسی در این دوره با توجه به طولانی بودن ...

خوشنویسی اسلامی تجلی‌گاهی است که رسالتش بیان مادی و زمینی مفاهیم آسمانی برگرفته از کلام وحی است؛ آنچنان که اصول و قواعد حاکم بر صورت آن حقیقت معنوی وحدت در کثرت را متعین ساخته و کلمات و عبارات روحانی برخاسته از کتاب و سنت حکایت از حقایق ازلی و ابدی دارد. این چنین هنری که واسط تجلی امر قدسی است واجد خصیصه تقدس نیز هست. به نظر می‌رسد کتیبه نگاری نیز به واسطه تلاقی با خوشنویسی و بستر ظهور مفاهیم ا...

مسجد در اسلام، دارای جایگاه قدسی و اهمیت معنوی است. «تزیین» در هنر معماری مساجد ایرانی و اسلامی، یک بخش مهم و جدایی ناپذیر و همواره از جایگاهی والا برخوردار بوده است. هنرمند ایرانی همواره مشتاق بوده تا آثارش را در قالب طرح و شکل های زیبایی ارائه دهد. در سده های نخست دوره اسلامی با جانشین شدن الفبای عربی به جای حروف پهلوی، خوشنویسی و کتیبه نگاری از جایگاهی مهم برخوردار شد. در این دوران انواع بسی...

خمسه سرایی و خمسه نگاری از سنت‌های دیرپای ادب و هنر فارسی است، چنانچه می‌توان از آن بعد از شاهنامه نگاری به عنوان پراقبال ترین کتاب مورد توجه هنرمندان و حامیان نام برد. یک نسخه از خمسه مصور به تاریخ 904 ه.ق، زمان فرمانروایی ترکمانان بر ایران اکنون متعلق به مجموعه نسخ محفوظ در موزه هنر های اسلامی کوالالامپور، مالزی به شماره 5/25/2012 است؛ که تاکنون بررسی نشده است . این نسخه دارای 68 تک نگاره و 5...

باغ‌عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، ملقب به ظل‌السلطان در سال ۱۲۹۵ ه.ق‌. و به سرکاری رضاقلی‌خان و سایر هنرمندان طراز اول دوران، بنا شده است‌. کتیبه‌های این مجموعه که تماماً به خط نستعلیق نگارش شده‌اند، علاوه بر کیفیت بالای هنری، بازنمودی از تاریخچه بنا و جایگاه بانی آن از طریق محتوای متون‌ است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش کتیبه‌ها به عنوان عناصر تزیینی، محل نصب کتیبه‌ها، شیوه نگارش خطوط نستع...

در اوایل دوره قاجار، با بازگشت هنرمندان به سن تهای گذشته خوشنویسی، ب هویژه شیوه و سبک میرعماد، خط نستعلیق احیا شد وکیفیت خط نسبت به دوره صفوی ارتقا یافت. فتحعلی شاه قاجار که خود و فرزندانش خوشنویس بودند، خط نستعلیق را ب هعنوان خطملی ایران اعلام نمود. حمایت و علاق همندی وی به خوشنویسی در احیای آن تأثیر بسزایی داشت، پس از وی محمدشاه و ناصرالدی نشاهنیز به سنت حمایت از خوشنویسی ادامه دادند. م یتوان...

هنر کتیبه نویسی بر روی دَرهای چوبی دوره صفوی با اوضاع فرهنگی و مذهبی آن دوره رشد داشته است. این رشد در زمینه اجرایی و طراحی این رشته هنری قابل مشاهده است. درهای چوبی ابنیه و آرامگاه های مذهبی در این دوران همواره بستری مناسب برای ظهور خلاقیت هنرمندان بوده است. لذا هدف از این پایان نامه بررسی ویژگی کتیب? درها، تکنیک اجرا، مضامین و تأثیر فرهنگ و مذهب برخصوصیت تزیینی، کاربردی کتیبه های درهای مورد مط...

خط نستعلیق از حدود قرن دهم هجری قمری تا به امروز مرسوم ترین خط خوش در میان ایرانیان است. روایات سنتی، واضع نستعلیق را میرعلی تبریزی از خوشنویسان زمان امیر تیمور دانسته اند. اما مطالعات بیشتر نشان می دهد که این خط چندین دهه قبل از زمان حیات میرعلی تبریزی شکل گرفته است. خط نستعلیق از بدو تکوین، یعنی نیمة دوم قرن هشتم هجری، مکاتب متعدّد و مختلفی را در ایران و سایر ملل اسلامی چون هند، پاکستان، افغان...