چکیده:برش‌های درون مصراعی یکی از تجلیات کمتر شناخته‌شده‌ی موسیقی شعر است که در صورت استفاده بجا از طریق ایجاد وقفه‌ها و درنگ‌های موسیقایی در لابه‌لای مصراع‌های شعری علاوه بر برجسته‌سازی زبان و نیز دیداری کردن شعر، طنین و آهنگ موسیقایی آن را نیز افزایش می‌دهد.شفیعی کدکنی به‌خصوص در آخرین دفترهای شعری‌اش از این شیوه به شکل گسترد ه ای استفاده کرده است.در این پژوهش که باهدف بررسی برش‌های درون مصراع...

رمز از ابزارهای اصلی زیبایی آفرینی در شعر معاصر است و ویژگی هایی چون چندمعنایی، ابهام هنری و عدم صراحت در شعر معاصر فارسی تا حد بسیار زیادی مرهون رمزگرایی شاعران آن است. رویکرد رمزگرایانه در شعر معاصر ایران از یک سو محصول آشنایی با مکتب سمبولیسم و تأثیرپذیری از آن و از سوی دیگر حاصل شرایط اجتماعی و سیاسی خاصی است که شاعران در آن زیسته اند. شفیعی کدکنی از شاعران برجستۀ رمزگرای معاصر محسوب می شود...

نماد در اصطلاح ادبی یک پدیده ی زبانی است که بر معنایی مشخّص دلالت نمی کند بلکه زمینه ی خلق مفهومی را در ذهن خواننده ایجاد می‎کند. نمادپردازی هر چند در ادبیات کلاسیک فارسی بویژه ادب عرفانی رایج بوده است امّا شاعران نوپرداز معاصر توجّه بیشتر و جدّی تری به آن داشته اند به گونه ای که جریان سمبولیسم غنی ترین شاخه ی شعر معاصر شناخته می شود. علّت این امر یکی اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه است و دیگر خاصیت چند م...

«تکرار» در زیبایی­شناسی شعر معاصر نقش بسزایی دارد و این آرایه بلاغی موجب پیوند نا­گسستنی شعر معاصر با موسیقی و اندیشه شده‌است. هدف این مقاله بررسی نقش تکرار و کارکردهای آن در تبیین و تعلیم اندیشه­های اخلاقی شعر شفیعی کدکنی در دو مجموعه «شبخوانی» و «در کوچه­باغ­های نشابور» است و این که عنصر تکرار و کارکردهای آن تا چه اندازه در القای مضامین تعلیمی کلام شفیعی کدکنی نقش دارد. تکرار در این اشعار بیش...

در دهه های اخیر، بررسی رابطه ی ما بین ذهن، تفکر و زبان از اهمیتی بیش از گذشته برخوردار گشته و پژوهشگران در سرتاسر جهان به این حوزه علاقه ی فراوانی نشان داده اند. روان شناسی زبان یکی از گرایش های رشته ی زبان شناسی است که به بررسی چگونگی این رابطه می پردازد. غالب پژوهش هایی که تا به امروز در این خصوص انجام گرفته، حول فراگیری زبان توسط کودکان و بررسی عملکرد ذهن در این رابطه بوده، اما مدتی است این ...

عبد الوهاب البیاتی و محمد رضا شفیعی کدکنی (م.سرشک) دو تن از شاعران نوپرداز معاصر هستند که با تکیه بر میراث سنتی زبان و ادبیات خویش و بهره گیری از تجربه های شعریِ شاعرانِ پیشگامِ جهان، قلمروهای تازه ای را در برابر آن گشوده اند. گرسنگی، ظلم، غربت، اندوه، فریب، سیاست به طور خاص، حصار، فقرِ مادّی از جمله درون مایه های مشترک در شعرِ دو شاعر است؛ اما با توجه به نگاه متفاوت دو شاعر، بسامد این درون مایه ها د...

پدیده شهر، در بیان رنج­های جامعه و همچنین در نمود آرزوی آفرینش ناکجاآباد، نگاه شاعران زیادی را به یکدیگر پیوند داده است. نیشابور، شهری است که در آثار عبد الوهّاب البیاتی و محمّدرضا شفیعی کدکنی، جایگاه ویژه‏ای دارد. بیاتی به ویژه در مجموعه شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و شفیعی در دفتر شعر «در کوچه باغ های نشابور» سیمایی متفاوت از نیشابور را ترسیم نموده‏اند. این پژوهش، با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با ن...

پدیده شهر، در بیان رنج­های جامعه و همچنین در نمود آرزوی آفرینش ناکجاآباد، نگاه شاعران زیادی را به یکدیگر پیوند داده است. نیشابور، شهری است که در آثار عبد الوهّاب البیاتی و محمّدرضا شفیعی کدکنی، جایگاه ویژه‏ای دارد. بیاتی به‌ویژه در مجموعة شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و شفیعی در دفتر شعر «در کوچه‌باغ‌های نشابور» سیمایی متفاوت از نیشابور را ترسیم نموده‏اند. این پژوهش، با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با ن...

نقد شاعران بر شاعران که از روش ها و رویکردهای نقد ذوقی به شمار می آید، در پهنه ی شعر فارسی رواج نسبی داشته است. شاعران از دیرباز تاکنون با شیوه ها و انگیزه های مثبت و منفی به نقد و نظر درباب شاعر یا شعر او پرداخته اند. با مروری در سروده های شفیعی کدکنی درمی یابیم که وی در اشعارش به این شیوه ی نقد اهتمام ورزیده است. در این مقاله، کوشیده ایم تا افزون بر تبیین وجوه تشابه و تفاوت شعر – نقدهای شفیعی...