ابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از سوی دیگر مولانا، خداوندگار عشق و عرفان در ادبیات فارسی است که زیباترین و مهمترین مضامین عرفانی در اشعار آن دو یافت می شود. جهان بینی و نگرش آن دو عارفِ بزرگ، با یکدیگر شباهت های قابل توجهی دارد و در بسیاری از موضوعات عرفانی مشابهت و مطابقت تام دارد. زیر بنا و شالودۀ اعتقادشان بر "وحدت وجود" و ادراک آن است. نظریۀ "وحدت وجود" از مهمت...

یکی از استعارات پرکاربرد و کلیدی در مکتب ابن عربی که برای نشان دادن کثرت در عین وحدت و تبیین مفهوم وحدت وجود استفاده شده، استعارة آب و اشکال گوناگون آن است. در نگاه ابن عربی و پیروان او، آب رمزی از وجود است که در صورت‌های گوناگون مثل قطره، دریا، موج، رود، بخار، نم، ابر، برف و حتی گوهر، گلاب، جانداران و... متکثّر می‌شود. شکل‌پذیری، پاک‌کنندگی، زلالی، حیات‌بخشی، سیالیّت، حرکت‌پذیری، عظمت، پوشانندگی...

رواج عرفان ابن عربی در سرزمین های شرقی جهان اسلام، با ممالک عربی و غربی قابل مقایسه نیست. مخصوصاً جوهر فکر او که اندیشة وحدت وجود و مبحث انسان کامل است را فقط اندیشه وران شرق مخصوصاً ایرانیان شیعی به درستی توضیح داده اند. فیض کاشانی، متکلم و محدث شیعی، از بزرگانی است که با وجود نقدهای معدودی که بر محی الدین دارد، با پذیرش اصول عرفان وی، تبیین معارف شیعی را بر اساس آموزه های وی وجهه همت خود قرار د...

بنیانگذار عرفان نظری شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی است . وی در عرفان از اصول ابن حزم پیروی نموده و از بزرگانی چون محمد غزالی ‘ احمد غزالی و عین القضاة همدانی متأثر بوده است . اساس نظریه ابن عربی بر اصل وحدت وجود مبتنی است و اهم مباحث عرفانی وی عبارتند از : فیض‘اعیان ثابته‘تشبیه و تنزیه‘جبرو اختیار‘خلق و فعل‘تجدد اکوان‘ انسان کامل ‘ ولایت‘ رسالت‘ نبوت و حضرات خمس. عراقی ‘ شبستری و جامی از پیروا...

تصحیح متون به منزل? پلی است که نسخ? اساس را به نسخ? اصلی که خط مولف است پیوند می دهد، و موجب می شود تا محقّقان و دوستداران ادبیات هرچه آسان تر به این میراث ارزشمند دست یابند. با تأکید براین سخن و با تورّقی در مثنوی هفت اورنگ جامی از مرتضی مدرس گیلانی، برآن شدیم که با انتخاب مثنوی تحفـهالاحرار از میان این منظومه، مجدداً به تصحیح آن اقدام نماییم(تصحیح انتقادی) تا کار تمام استاد را کامل تر کنیم، و با...

یافتن ادبیاتی برای طرح سوال از خیال با توجه به نقش واسطگی اش، دو صورت مسئله سنتی داشت، یکی مسئله تشبیه و تنزیه که ادبیات فربهی در سنت ما داشت و دیگری مسئله حلول و تعالی که متقابلاً در سنت غربی به آن توجه شده بود. پیش فرض این پایان نامه آن بود که مسئله اول وجه معرفت شناختی مسئله دوم است، در حالی که مسئله دوم وجه وجودشناختی مسئله اول است. در فصول دوم و سوم سعی شد با چنین پیش فرضی، پاسخ ابن عربی و ...

اندیشه وحدت وجود، از اندیشه‌های اساسی عرفان نظری اسلامی بوده و ابن‌عربی و مولانا از قلل رفیع آن هستند. موضوع این مقاله ربط و نسبت میان این سه است. این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است: در بخش اول که در این شماره عرضه می‌گردد و قسمت اعظم مقاله را تشکیل می‌دهد،  چیتیک (نویسنده مقاله) پس از اشاره به معنا و ساختار لغوی وحدت وجود، اجمالی از تاریخچه آن را در میان صوفیه از قرن دوم تا زمان ابن‌عربی ذکر م...

این جستار در بررسی وجوه همسانی و ناهمسانی‌ دیدگاه های عرفانی ابن عربی و مولوی، تلاش کرده است بر مقوله بنیادی «وحدت وجودی» تأکید نماید. مسئلة خدا محوری، استناد همه امور به خدا، فقر و احتیاج همه اشیا به او، سیطره او بر کل هستی و «فعال ما یشاء» بودن او و پیش کشیدن مبحث انسان کامل زمینه مناسبی برای بحث «وحدت وجود» که اساس همه مکاتب عرفانی است؛ فراهم می‌آورد. طبق اصول ابن‌عربی هر گونه تفارقی بین خدا...

مفهوم کلی وحدت شخصی وجود ابن عربی این است که وجود دارای واقعیت عینی و خارجی است و مصداق عینی آن فقط حق یا خداست و همه موجودات دیگر در واقع تجلیات و مظاهر او هستند. این دیدگاه لوازم مخصوص به خود را دارد که در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

انسان کامل از جمله مباحث ریشه دار است که همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. موضوعی که به همراه توحید در عرفان، هسته ی اصلی را تشکیل می دهد. ابن عربی که با رویکرد علم الاسمائی خود در این باب به نحو مطولی سخن رانده بر جنبه ی شهودی و عرفانی و در مرحله ی بعد براساس آموزه های وحیانی بحث کرده است. ملاصدرا را نیز که می توان از پیروان ابن عربی به شمار آورد اصول فلسفی خود را با آموزه های وحیانی و عرف...