آموزش اسلامی با آموختن قرآن آغاز شد پس بدیهی است که آموزش و پرورش اسلامی ارتباط محکمی با مسائل دینی داشته است. پیدایش فرق و مذاهب پس از رحلت رسول خدا (ص) رقابت­های مذهبی، سیاسی و اجتماعی را در پی داشت. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی به چگونگی تأثیرگذاری رقابت­های مذهبی و پیدایش فرق و مذاهب و تلاش ارباب مذاهب برای گسترش نفوذ سیاسی اجتماعی در پیدایش مدارس به تبیین موضوع بپر...

صفویان نخستین سلسلهی حکومتی ایران بودند که توانستند ترکیبی پررنگ و نتیجهبخش بین تصوف و تشیع ایجاد نموده و شالودهی حکومت خود را بر آن قرار دهند. ایندو عنصر مهم نقش تعیین کنندهای در سیاستهای مختلف نظامی، اقتصادی، مذهبی و درمجموع رفتارهای حکومتی آنان داشت. تشیع به عنوان اصلیترین اندیشهی حکومتیصفویان دگرگونیهای گستردهای را در جامعهی ایران به وجود آورد. با این وجودرفتارهای مذهبی شاهان صفوی در برخورد...

رساله حاضر به بررسی واکنش علمای امامیه در برابر ترجمه و بومی شدن فلسفه ی یونان در طی قرن سوم تا پنجم می پردازد. ازآن جهت که فلسفه نیز مانند دین ادعای جهان شناسی و هستی شناسی و واقعیت گویی دارد و همچنین با عقاید و باورهای مسلمانان سروکار داشته است؛ از شروع ترجمهی فلسفه به زبان مسلمانان، واکنش های مثبت و منفی توسط علما در قبال فلسفه آغاز گردیده و در طول تاریخ نیز ادامه یافته است. این مواجهه ها، ت...

نوشتاری که برگردان آن در پی میآید, در زمره یکی از نخستین پژوهش هایی است که در زمینه موضوع جهادیه در دوره قاجاریه انتشار یافته است. مولف بعد از اشاره ای مختصر به مسإله جهاد در صدر اسلام به جایگاه جهاد در فقه و کلام شیعه در چهار دوره اصلی از تاریخ تشیع; یعنی آل بویه, ایلخانیان, صفویان و موکدا دوره قاجاریان پرداخته است. وی در هر یک از این چهار دوره به دیدگاه یکی از برجسته ترین فقیهان استناد کرده و...

تأسیس و اسقرار دولت صفوی در ایران به عنوان نخستین حکومت مستقّل شیعی مقتدر درتاریخ اسلام، موجب گشت بحث تأیید این دولت و همکاری یا عدم همراهی با آن بدل به یکیاز مباحث مهم جدید در حوزة تفکر و اندیشة سیاسی و حتی نظرات فقهی علمای بزرگ ایندوران شود.از آنجا که تقریبا از بدو پیدایی این دولت – بویژه از عصر شاه طهماسب – تا اواخر سلطنتشاه عباس اول، تولیت امور شرعی و بالاترین مقام دینی و قضایی در اختیار مج...

مهاجرتهای متفاوت در طول تاریخ امری شایع و شناخته شده است که همواره به دنبال عوامل مختلف صورت می گرفته است. مهاجرت علما ی دین نیز از این امر مستثنی نیست و نیاز به عوامل متعددی دارد. در پایان دوره صفویه این عوامل برای یک مهاجرت – هرچند محدود – فراهم آمد و علمای دینی به سمت عتبات عالیات و سایر شهرهای عراق حرکت کردند و در آنجا توانستند به دور از هیاهوهای سیاسی و نظامی به آموزش و تحقیق در حوزه علوم ...

     ظهور مدرنیته غربی و دول اروپایی به عنوان منادیان ترقی و پیشرفت در سده هجدهم و حضور افکار نوگرایانه غربی در کشورهای اسلامی به ویژه ایران، سبب واکنش جامعه ایرانی و رهبران آن گردید. مباحث نوین در حوزه سیاست و به تبع آن مفاهیمی نظیر آزادی، برابری و مشروطیت از مهمترین نمودهای پیشرفت و مدرنیته غربی بود که جدال­های نظری را به ویژه در نزد روشنفکران و علما در پی داشت. بحث آزادی که در غرب نوعی برون­...

انقلاب مشروطه به عنوان یکی از بزرگترین و مهم ترین وقایع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران به شمار می آید. در شکل گیری و پیروزی انقلاب مشروطه، اقشار مختلف جامعه نقش ایفا کردند که در این میان، علما به عنوان یکی از اقشار مهم جامعه نقش اساسی داشتند. علمای مقیم مشهد نیز به موازات علمای سایر نقاط کشور در این رویداد مهم نقش به سزایی داشتند. نقش و مواضع علمای مشهد در انقلاب مشروطه چگونه بوده است؟ در انقلاب...

در دو سده اخیر ما شاهد حضور جدی علما و مجتهدین در رویداد های سیاسی ایران بوده ایم هم زمان با تشکیل حکومت شیعه ی قاجاریه، امنیت سیاسی و اجتماعی به ایران بازگشت. علمای اصولی ساکن عتبات در عراق به منظور پایان بخشیدن سلطه ی علمای اخباری و جلب حمایت حکومت قاجاریه به ایران بازگشتند. ضعف قاجارها در مقابله با تهاجم روسیه در جنگ های ایران و روسیه توانمندی علما در بسیج و تشویق مردم به شرکت در جنگ،دلبستگی...