افعال متعدی در زبان فارسی به لحاظ تظاهر « را » همراه مفعول آنها عملکرد متفاوتی دارند ( طبیب‌زاده ،1385 ). در این نوشتار نگارنده در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا این تفاوت عملکرد افعال متعدی، ارتباطی به مشخصه معنایی نمود فعل دارد یا خیر. به این منظور پیکره‌ای متشکل از 40 فعل متعدی زبان فارسی با پیروی ازطبقه‌بندی وندلر( 1967؛ 1957 ) و با استفاده از مشخصه‌های روستین( 2004 ) بر اساس نمود طبق...

چکیده قابوس نامه یکی از متون دور? نخستین است که در قرن پنجم هجری به قلم یکی از امیران زیاری، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن وشمگیر زیاری، به رشت? تحریر درآمده و از همان بدو نگارش، مورد توجّه فارسی زبانان قرار گرفته است؛ لیکن از نظر نکات زبانی و دستوری آن گونه که درخور و شایست? چنین متنی باشد به آن توجّهی نشده است و کمتر کتاب دستوری ( به جز تاریخ زبان فارسی خانلری) می یابیم که از این کتاب ارزش...

افعال متعدی در زبان فارسی به لحاظ تظاهر « را » همراه مفعول آنها عملکرد متفاوتی دارند ( طبیب زاده ،1385 ). در این نوشتار نگارنده در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا این تفاوت عملکرد افعال متعدی، ارتباطی به مشخصه معنایی نمود فعل دارد یا خیر. به این منظور پیکره ای متشکل از 40 فعل متعدی زبان فارسی با پیروی ازطبقه بندی وندلر( 1967؛ 1957 ) و با استفاده از مشخصه های روستین( 2004 ) بر اساس نمود طبق...

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه‌های واژه‌سازی در زبان‌ها، به‌ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می‌گیرد و  برون‌داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی‌اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون‌داد، خود می‌تواند پایه‌ای برای اشتقاق‌های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...

نمود واژگانی و نقش آن در وجهیت در نامۀ 53 نهج‌البلاغه   مرتضی قائمی[1] اکرم ذوالفقاری[2]   تاریخ دریافت:30/8/94 تاریخ تصویب: 15/4/95   چکیده از جمله عناصر وجهی، «نمود واژگانی» است که به‌عنوان مشخصۀ معنایی در فعل موجود است و روند و چگونگی انجام فعل را نشان می­دهد. مهم­ترین مفاهیمی که در نمود واژگانی مد نظر قرار می­گیرند، ایستایی، پویایی، قوت، ضعف، تکرار، استمرار، امتداد، لحظه­، و سرعت ...

چکیده:  پژوهش حاضر اساساً دو سویه است . بدان معنی که از یک سو به سبک های شناختی وابستگی و عدم وابستگی به زمینه و از سوی دیگر به دانش واژگان مربوط می شود. به عبارت دیگر ، پژوهش فوق عمدتاً به منظور بررسی ماهیت دانش واژگان دانشجویان در زمینه دانش غیرفعال) درکی) و فعال( کلامی) واژگان در زبان خارجی با در نظر گرفتن سبک  شناختی ارجح آنها در وابستگی و عدم وابستگی به زمینه صورت گرفت. روش آزمایش چنین بود ک...

در کتاب­های دستور زبان فارسی و مطالعات زبانی ساختمان فعل فارسی را در زمان‌های کامل مرکب از صفت مفعولی (یا اسم مفعول) بعلاوة فعل کمکی و یا فعل ربطی معرفی‌ می‌کنند که این نظر به دلایل متعدد غیرقابل پذیرش است. در این پژوهش با ذکر دلایل متعددِ زبانی به تجزیه و تحلیل ساختمان صرفی فعل فارسی در زمان‌های کامل ‌پرداخته‌ایم. در فارسی معاصر شناسه جزء لاینفک فعل است و نیز در زمان‌های کامل یک عنصر دستوری لاز...

در این مقاله پس از بررسی فعل های معینِ زبان فارسی به عنوان واژه هایی که دستخوش فرایند دستورشدگی شده اند، آنها را با توجه به مختصه های دستوری چون نمود، وجه، جهت و زمان به فعل های معین نمود نما، وجه نما، جهت نما و زمان نما تقسیم می کنیم.همچنین گروه فعل معین را ضمن معرفی مقوله های نمود و جهت و با توجه به فرضیه فعل معین دو جزئی به دو گره نمود و جهت شکسته و برای این مقوله های نقشی گره ای مجزا در سلسل...

در مقاله حاضر به بررسی واژه «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینه انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشه این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

در مقالة حاضر به بررسی واژة «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینة انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشة این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...