استفاده از تشبیه و تمثیل، از دیر زمان یکی از ساده ترین و موثرترین راه های تربیتی بوده است. لذا نویسندگان و گویندگان، برای آسان ساختن درک مطالب پیچیده و یا زیبایی کلام از تشبیه و تمثیل بهره برده و از این طریق، مقصود خویش را به مخاطب منتقل نموده، او را به اندیشه وا می دارند. بی گمان، قرآن برای گروه خاصی نازل نشده، بلکه کتابی جهانی است. بنابراین باید مراد خود را به نحوی عرضه دارد که همه انسان ها ت...

دوفصلنامه ی پژوهش های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات  19- 39 بینامتنیت قرآنی در اسلوب، واژگان و موسیقی کتاب «الایام» طه حسین علی سلیمی[1] پژمان ظفری[2] چکیده طه حسین نویسنده معاصر مصری، در احیای نثر عربی قدیم و پیوند دادن آن با ادب معاصر عربی نقشی برجسته ایفا نموده است. آگاهی گسترده او از میراث قدیم و به ویژه حفظ قرآن کریم ...

این پژوهش، با عنوان «راه کارهای کارآمدسازی آموزه های قرآن برای تعلیم و تربیت قرآنی کودکان» در سه فصل به شرح ذیل، نکات را تدوین و ارایه نموده است. فصل اول این پژوهش، به شناخت واژگان مرتبط با موضوع، مانند تربیت، کودک، اصل و روش و نیز بیان اهمیت و ویژگی های دوران کودکی اختصاص یافته است. در فصل دوم، به مجموعه اصول و روش های تربیتی متناسب با آن ها اشاره شده است که عبارتند از: اصل تمکّن و رعایت تفاو...

نگاهی اجمالی به قرآن‌کریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایت‌بخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درس‌های خلاّقیّت و نوآوری‌های تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوری‌های تربیتی در قرآن در سه محور مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه است و هدف متفرّع از آ...

مطالعه لغات اضداد در قلمرو آیات قرآن و بررسی کاربرد آنها در معانی ناهمساز است. نویسنده، پس از بحث مختصری در مورد وجود مشترک لفظی در قرآن، لغات اضداد را از این دست دانسته و »ضدّ« را در اصطلاح به معنای لغتی تعریف کرده که دو معنی دارد و هر یک مخالف دیگری است. سپس به معرفی آثاری پرداخته که با موضوع »الأضداد« در طول تاریخ توسط لغویان به رشته تحریر درآمده و از »الاضداد« محمد بن قاسم انباری، ابن سکّیت، ...

قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان، است این کتاب دارای شبکه‌ای از واژگان است که در دو محور هم‌نشینی و جانشینی باهم در ارتباط هستند. می‌توان این نظام واژگانی را به میدان‌های معنی شناختی متشکل از چندین اصطلاح کلیدی تقسیم کرد که هر یک از آن میدان‌ها، دارای یک کانون معنایی باشد. در این مقاله سعی شده است معنای عبارت صراط مستقیم ارائه گردد و رابطه این‌همانی این عبارت به‌عنوان یک عبارت کلیدی و کانون معنای...

واژه تقوا در نهج البلاغه پس از قرآن، از جمله واژه‌های کلیدی است که می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در سازندگی انسان داشته باشد. از ویژگی های مهم واژه تقوا در طرح معنایی، طرح شبکه‌های معنایی آن است که در هر متن با تحلیل زبان‌شناسی آن شبکه‌ها می‌توان به افق‌های تازه‌ای در لایه‌های معنایی تقوا رسید. مقایسه میان مختصات معناشناختی قرآن و نهج‌البلاغه پنجره‌های جدیدتری را بر روی پژوهشگران باز می‌کند. در ا...

بررسی دیدگاه های گوناگون درباره واژگان بیگانه در قرآن و معرّفی آثار مربوطه است. در این نوشتار این پرسش مطرح شده است که آیا در قرآن واژه های دخیل )وارداتی از زبانهای دیگر غیر عربی( نیز به کار رفته یا همه واژگان آن عربی ناب است؟ در صورت مثبت بودن این پاسخ، آیا این نوعی کاستی برای قرآن شمرده نمی شود؟ نویسنده با پذیرش راه یابی واژگان غیر عربی به قرآن و نقد ادله مخالفان آن و نیز پاسخ شبهه کاستی قرآن ...

واژه ها به عنوان عنصر اصلی کتاب قرآن، از جایگاه والایی در آن برخوردارند و گام نخست در فهم متن قرآن را به معناشناسی خودشان اختصاص می دهند. این نوشتار با پیش فرض امکان، ضرورت و فوریت معناشناسی واژگان قرآن، بر آن است که روشی جامع در معناشناسی واژه های قرآن ارائه کند. روش معناشناسی قرآن در این نوشته چنین ترسیم شده است که انواع منابع اعم از منابع نقلی، علمی و عقلی جهت معناشناسی شناسایی می شوند و سپس...