اصولاً برقراری روابط تجاری ـ اقتصادی عمیق بین کشورها، مستلزم وجود بسترها و زمینه­های هم­تکمیلی است. بسترهای و زمینه­های هم­تکمیلی در برقراری روابط اقتصادی، همچون ظرف اصلی و بستر پویای روابط تجاری ـ اقتصادی بین کشورها عمل می­کنند. روابط تجاری ـ اقتصادی ایران با جمهوری آذربایجان نیز از این امر مستثنا نیست. در روابط اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان، تعلقات ژئوپلیتیکی گوناگونی، از جمله اشتراکات ...

تصویرسازی ژئوپلیتیکی عبارت است از رقابت قدرت¬ها بر سر شکل¬دهی به ادراک و ذهنیت اشخاص، نهادها و بازیگران سیاسی از موقعیت، ویژگی¬ها و محتوای فضای جغرافیایی بر اساس منافع مورد نظر خود. بر این اساس، پژوهش حاضر در صدد شناخت فرایند تصویرسازی ژئوپلیتیکی است. استدلال تحقیق حاضر بر این است که تصویر ژئوپلیتیکی در چارچوب گفتمان قدرت/دانش شکل گرفته و عمل می¬کند؛ به این معنا که کارگزاران قدرت، معناها و تصور...

منطقة آسیای مرکزی و قفقاز در طول تاریخ، مبدأ تحولات مهمی در سطح منطقه­ای و جهانی بوده است. نظریه های مهم ژئوپلیتیکی در قرون 20 و 21 همگی به این منطقه توجه خاصی داشته­اند. جایگاه ویژة ژئوپلیتیکی این منطقه سبب ظهور چالش­هایی برای ساکنان آن و حتی کشورهای همسایۀ آن شده است. این چالش­ها را می­توان در زیر عنوان عوامل واگرایی این منطقه به حساب آورد. در این راستا، این نوشتار تلاش کرده است تا به بررسی ش...

دستیابی ایران به فناوری هستهای‌و در پی آن تحریم‌های‌چندجانبهای‌‌که ‌توسط شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا ‌و ‌ایالات متحده امریکا علیه ایران اعمال شد، قدرت ملی را هدف قرار داده ‌و ‌باعث کاهش وزن ژئوپلیتیکی ایران شده بود. پس از 12 سال مذاکره و ‌با ‌تغییر ‌در ‌مکانیسم ‌و ‌ابزارهای‌سیاست خارجی ‌و ‌اتخاذ راهبرد تنش‌زدایی، مفاهمه ‌و‌ اعتمادسازی ‌در ‌دولت یازدهم، ایران‌ با ‌بیست ‌و ‌سه ماه مذاکر...

منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس محصول کنش نظام های متعدد در مقیاس های فضایی مختلفی است که از آن به عنوان یکی از شش دروازۀ حیاتی ایران برای هم پیوندی اقتصاد لمحلی و ملی با اقتصاد جهانی نام می برند. به عبارتی، مسیر تحول این واحد تجاری ـ صنعتی به عنوان یک ساخت جغرافیایی توسط نظام­هایی در حال هدایت است که آن را از درون (در مقیاس محلی) و بیرون (به واسطۀ اثرات سایر مقیاس­های فضایی) سازمان می دهند، اگر چ...

تحولات سیاسی در هر فضای جغرافیایی از یکسری متغیرهای مستقل یا وابسته نشأت می گیرد و همیشه وجود یکسری عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی ساختار تحولات سیاسی در یک واحد جغرافیایی را شکل می دهد. با توجه به تحولات سیاسی که در فضای جغرافیایی کشور افغانستان اتفاق افتاده است، چشم اندازهای گوناگون سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در استراتژی قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای که به افغانستان چشم طمع داشته اند ت...

بندرت می­توان منطقه­ای مانند خلیج فارس یافت که بتوان دیدگاه­های سیاسی را به عرصه آزمایش گذارد. و هیچ منطقه­ای همانند خلیج فارس نتوانسته است توجه ودر عین حال علاقه جهانیان را به خود معطوف نماید. تا آنجا که تاریخ نشان می­دهد، خلیج فارس پیوسته بخش پراهمیتی از جهان بوده­است. درنیم قرن اخیر، خلیج فارس یکی از مهمترین و حساس­ترین مناطق جهان در نگرشهای ژئوپلیتیکی ومحاسبات استراتژیک بوده است و با توجه ...

از نظر راهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسی ه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد . با وجود این، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی در پیش گرفته که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین باشد؛...

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دهه‎ی 1990 و استقلال کشورهای تحت سیطره‎ی آن، ایران در مرزهای شمال و شمال‎شرقی خود؛ یعنی آسیای مرکزی و قفقاز با کشورهای نوظهوری همسایه شد. یکی از این کشورها جمهوری آذربایجان است که روابط بین ایران و این کشور به‎دلایل بسیاری اهمّیّت دارد و انتظار می‎رود در آینده، بین دو کشور روابط بیشتری را مشاهده کنیم. اما با وجود فرصت‎ها و مزیت‎های فراوان برای افزایش...

در طول 8 سال جنگ ایران و عراق، هر یک از این دو کشور استراتژی های گوناگونی را برای دست یابی به پیروزی و شکست طرف مقابل در پیش گرفتند. در این میان، یکی از استراتژی های مهم عراق کاربرد تسلیحات شیمیایی بود که به ویژه پس از آزادسازی خرمشهر و اقدام ایران برای ورود به خاک عراق به طور گسترده یی از آن استفاده کرد. به عبارت دیگر با تغییر موازنه ی قوا به نفع ایران، عراق برای جلوگیری از شکست و اضمحلال سازم...