نامۀ خسروان، اثر جلال‌الدین میرزا ، فرزند فتحعلی‌شاه قاجار است که در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار تألیف شده است. نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان با توجه به نحوۀ تفکر این دوره، دارای ویژگی‌هایی همچون نحوۀ نگارش به فارسی با حذف لغات و واژگان عربی و تصویرسازی از پادشاهان ایران باستان با توجه به داستان‌های شاهنامه است. این نسخه در چند دهه پس از تألیف از نمونه‌هایی است که سیاست‌های باستانگرایی در دورۀ...

هنر دورة قاجار از لحاظ محتوا و ماده، همچنین موضوع و نحوة اجرا دارای ویژگی‌های متمایز و منحصر به فردی است. یکی از محصولات هنری در خور تأمل عصر قاجار، کاشی‌نگاره‌های فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی کاخ‌ها و خانه‌های اعیان و اشراف است که استفاده از آن به‌ویژه در دورة ناصری اوج گرفت. این کاشی‌نگاره‌ها نمایانگر علایق و سلایق دوران خود هستند و از لحاظ نحوة پرداخت به مضامین و شیوة اجرا و بیان در نقشمایه‌ها ...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

قالیهای تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالیهای دوره قاجار را تشکیل میدهند که تعداد قابل توجهی از آنها در موزه فرش ایران نگهداری میشوند. مطالعه و بررسی چنین مجموعه وسیع و گستردهای که در دوره قاجار، خلق شده و رواج یافت، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به تاریخ قالیبافی به ویژه در زمینه طرح و نقش قالیها است. پدیده تصویرگری در قالیهای قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره بهشدت هم ...

هنر دورۀ قاجار به لحاظ محتوا و ماده، موضوع، و نحوۀ اجرا ویژگی های متمایز و منحصر به فردی دارد. وفور نقش مایه های زنانه در محصولات هنری عصر قاجار، از جمله در کاشی نگاره ها، در فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی کاخ ها، و خانه های اعیان و اشراف از ویژگی های شاخص آن است. زنان قاجاریِ نقش بسته بر این کاشی نگاره ها در تعامل هویتی با هویت زن فرنگی، چهرۀ نوینی از زن ایرانی را به نمایش گذاشته اند. با این حال، در...

چکیده: این مقاله کندوکاوی است برای یافتن و باز نمودن جنبه های گوناگون نظام آموزشی استاد_شاگردی در نقاشی دوره قاجار و تبدیل آن به نظام آموزشی آکادمیک یا مدرسه ای و همگانی شدن این نظام. فرضیه اصلی این مقاله هم بر این محور استوار است که تبدیل این دو نظام به یکدیگر و جایگزینی دومی به جای اولی، بر اثر فراهم آمدن اسباب و امکاناتی میسر شد که از ارتباط ایران با غرب فراز آمد و در حقیقت این تحول بازتا...

دوران قاجار به واسطه ویژگی های منحصربه فردش یکی از مهم ترین  ادوار تاریخ هنر ایران محسوب می شود. از مهم ترین تحولات هنری این دوران تکثیر مکانیکی تصویر به مدد دو ابزار تکنولوژیکی جدید یعنی عکاسی و چاپ سنگی است که بواسطه ارتباط با غرب به ایران وارد شدند. این امر تغییرات شگرفی در هنر ایرانی ایجاد کرد و باعث شکل گیری جنبشی جدید در هنر ایران شد که گرایش بسیار به سوی یک هنر تصویری داشت. هدف این مقاله...

چکیده    کاشی­های نقش برجسته تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از کاشی­های دوره قاجار را تشکیل می­دهد که تعدادی بسیاری از این کاشی­ها در سرسرای تالار اصلی کاخ موزه گلستان به کار رفته است. مطالعه و بررسی این آثار، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به هنر دوره قاجار می­باشد. همچنین پدیده تصویرگری در کاشی­های نقش برجسته قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره وابسته است. در این مقاله، به ت...

در دورة صفوی و قاجار، به سبب ارتباط با غرب، تمایل دربار به تجربة دنیای مدرن و اشتیاق جهان غرب به شناخت دنیای شرق نوعی دوگانگی سنتی و مدرن در بسیاری از مناسبات اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه نمایان شد که این روند بر وضعیت زنان و حضور آن‏ها در عرصه‏های اجتماعی نیز تأثیرگذار بود. چهره‏نگاری در نقاشی ایرانی براساس الگوی مشخصی بوده است. آنچه در این پژوهش مطالعه ‌شده، چهرة زن در نگارگری‏های این دو دوره...