چکیده با رسمی شدن مذهب تشیع اثناعشری در دورة صفویه، رویه‌ای دوسویه در قبال قدرت در دستگاه دینی نمودار شد. هم‌زمان با آنکه مشروعیت‌بخشی به حکومت در زمرة اختیارات علما قرار گرفت، با گسترش مناسک و شعایر، نقد و نفی قدرت در زمرة نماد‌های محوری شعایر اصلی شیعه، یعنی عاشورا و محرم درآمد. نویسندگان مقالة حاضر بر اساس رهیافت کارکردگرایی دینی، این ادعا را مطرح می‌سازند که به‌نظر می‌رسد...

نماد، از نظر لغوی به معنای اظهار و بیان نمودن غرض و ابزاری دارای ارزش های فرهنگی است و شاعر آن را به خدمت می گیرد تا منظور خویش را از طریق آن بهتر بیان کند. نمادها امروزه، در ادبیات اهمیت ویژه ای یافته اند . آن ها انواع گوناگونی دارند و بکارگیری آن نزد شاعران مختلف، متفاوت است. استفاده از نماد در شعر به شاعر فرصت می دهد تا آن چه را که از دیده ی دیگران نهان مانده، هوشمندانه از درون پدیده ها بیرو...

شعر دفاع مقدس در ذات و اصالت خود، دارای کارکردهای نمادین و اسطوره­ای است. این کارکردها به لحاظ ماهیت، ماندگار و پایدار و از ویژگی­های «فرامکانی» و «فرازمانی» برخوردارند. نمادها و مفاهیم وابسته به آن مانند؛ نقاب و اسطوره، همواره در دو حوزة معناگرایی و تصویرآفرینی شعر دفاع مقدّس نقشی عمیق داشته‌اند و همین دو خصلت ادبی، سبب شده است تا در سازوکار سرایندگی، به شکلی کارآمد مورد توجه قرار گیرند. قیصر ا...

رمزپردازی یا نمادگرایی یکی از قدیمی ترین روش های بیان مفاهیم است. نماد گرایی در طی زمان ها و قرون تکامل یافته و در تفکرات و رویاهای نژادهای مختلف جا گرفته است و در فراسوی مرزهای ارتباطی قرار دارد. نماد اندیشه را برمی انگیزد و انسان را به گستره تفکر بدون گفتار رهنمون می سازد. در نمادگرایی عین و ذهن دارای همگونی و پویایی از پیش انگاشته ای است؛ برخلاف علامت(sign)، که یک نشان قراردادی است و عین و ذ...

اشعار ناصرخسرو از جنبه­های گوناگون قابل بررسی است و هدف در این پژوهش،  بررسی نماد در شعر این شاعر است.  ابتدا نمادهای به کار رفته در دیوان وی، از جهت خاستگاه  بررسی و سپس انسانی یا فرارونده بودن آ­­­­ن­ها مشخص شده است. نمادهای به کار رفته در دیوان ناصرخسرو، از نوع نمادهای انسانی هستند و خاستگاه آن­ها طبیعت (درختان) و جاندارانی مانند  پرندگان و حیوانات، شخصیت­های تاریخی و مذهبی، موجودات افسانه­ا...

این مقاله میزان تغییرات صورت گرفته در حوزه دینی و مراسم و رفتار دینی را در دوره جدید و با تاکید بر نقش و اثرگذاری تکنولوژی چون اتومبیل مورد تحلیل قرار می‏دهد. افراد جامعه ایرانی تجربه خاص دینی به لحاظ ذهنی و عینی در سطح مناسک و مراسم دینی دارند که حاصل اموخته ها و رفتار انها می باشد. تغییرات ایجاد شده در این تجربه طی یک دوره تاریخی بیشتر نشان داده می شود. در اینکه تغییرات چه ماهیتی دارند و چگون...

مراسم و موسم های اجتماعی جلوه ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم دینی می شود واکاوی اصالت و بدعت گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته های عمومی دلایل،...

چکیده: "مناظره شمشیر و قلم" یکی از انواع مناظرات خیالی محسوب می شود که توجه صاحبنظران را به خود جلب کرده است." شمشیر و قلم" هرکدام، نماد یکی از عناصر بسیار مهم و حیاتی در تشکیل تمامی حکومت ها به شمار می آیند. "شمشیر" نماد جنگ آوران و نظامیان و "قلم" نماد اندیشمندان و فرهیختگان. در این مقاله به بررسی ساختاری و مضمونی مناظره های شمشیر و قلم در دو زبان فارسی و عربی، نحوه ورود و خروج نویسندگان به ...