یکی از مباحث بسیار مهم و جالب در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه یابی (etymology) نام شهرها و آبادی های ایران است. چون ایرانیان به ویژه در دورهباستان به این مسأله بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش می کردند مظاهر دینیف فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی، و قومی را به نشانه تقدیس و احترام در نامگذاری شهرها و آبادی های سرزمین خود جلوه گر سازند. از این رو نامهایی که بر روی شهرها و آبادی های ایران زمی...

تفرجگاه ساحلی، فضاهای جمعی مرتبط با سواحل دریا و رودخانه است که به دلیل بهره گیری از موقعیت طبیعی خود در جذب مخاطبان موفق عمل می­ کند. این فضاها از چند نظر در شهرها و محیط ­زیست انسان نقش آفرینی می ­کنند. در حالی که کاربری های رایج شهری همچون فضاهای خدماتی و فرهنگی، ارتباط های یک سویه­ را تعریف می­ کنند که به تعامل و شناخت متقابل منجر نمی ­شود، فضاهای جمعی برای پرکردن خلاء ناشی از آن پدید می آی...

گسترش سریع شهرها باعث بروز معضلاتی چون رشد ابعاد کالبدی شهرها، پدیدار شدن اشکال متنوعی از سکونتگاه های بزرگ حاصل از پراکنده رویی شهری و تداوم ساخت و ساز در زمین های آسیب پذیر یا مستعد توسعه پیرامون شهرها شده است. به همین دلیل تعیین محدوده های شهری به عنوان یکی از سیاست های مهار شهری، معمولاً بخشی از راهبردهای برنامه ریزی کاربری زمین و منطقه بندی در مدیریت رشد را تشکیل می دهد که به منظور جلوگیری ...

حضور طبیعت در شهر موهبتی است که شهرها با شناخت و نقش­دهی به مؤلفه ­های طبیعی بستر خود می توانند به پایداری برسند. طبیعت شهرها گاه چنان تأثیر مستقیمی بر ساختار، منظر و موقعیت استقرار شهرها دارد که ارتقای کیفی و تبیین آن می تواند راهگشای بخشی از مشکلات عدیده این شهرها باشد. این موضوع در مورد رودخانه های فصلی یا دائمی شهر و به ویژه رودخانه خشک تبریز صادق است به طوری که مدیریت صحیح آن، نقش مهمی در ...

گردشگری شهری به‌عنوان یکی از عوامل مهم توسعۀ پایدار شهرها به‌حساب می‌آید؛ زیرا با تأکید بر منابع و قابلیت‌های داخلی شهرها، توسعۀ شهر را فراهم می‌کند. توسعۀ گردشگری شهری با ارتقای ابعاد کمی و کیفی با حداکثر بازده، یکی از مهم­ترین فعالیت‌های عمدۀ مدیریت اجرایی شهرها در عصر حاضر است. در همین راستا، پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی مفهوم گردشگری شهری و نقش و اهمیت آن در توسعۀ شهرها، به ارائۀ الگویی پای...

اصطلاح "توسعه پایدار" از اواسط دهه 1980 و به دنبال گزارش برانت لند در مجامع مختلف به عنوان رویکرد جدید توسعه مطرح شد و امروزه به عنوان مفهومی بسط یافته و نهادینه شده، به چارچوب کلی و جامعی برای تحلیل وضعیت سکونتگاهها تبدیل شده است. بررسی مطالعات مختلف نشان می دهد که این رویکرد از توانمندیهای زیادی در زمینه شناخت وضعیت و مسائل سکونتگاههای انسانی به طور اعم و سکونتگاههای شهری به طور اخص برخوردار ...

هدف این پژوهش تحلیل توان¬های تبینی نظریه دولت و شهرنشینی در ایران در چارچوب مفاهیم فضا و دولت است. روش پژوهش تحلیلی- نظری و داده¬های مورد استفاده نیز شامل پژوهش¬هایی هستند که در فاصله زمانی 1373-1393 در این زمینه نگارش شده است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که نظریه دولت و شهرنشینی تمایل به پذیرش این پیش¬فرض دارد که سطوح مختلف فضایی به دلیل تسلط دولت، همگون هستند. این پیش¬فرض تحلیل شهرنشینی را در...

فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین - که بهره ای از فقه نداشت - برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعد ها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیث...