شاید مهم ترین مسألۀ زبان دین، موضوع «معناداری، ارجاع، و شأن معرفت شناختی گزاره های دینی» است؛ به این معنی که آیا گزاره های دینی، به ویژه گزاره های مربوط به خداوند و ویژگی هایش، معنادار، ارجاع دهنده، و حکایت گر امور واقع هستند یا خیر؛ و آیا زبان دین، معرفت زاست یا غیرمعرفت زا؟ در پاسخ، می توان گفت با یک تقسیم بندی کلی، فیلسوفان دین به دو دیدگاه معتقدند: بنا به دیدگاه نخست، برگرفته از دیدگاه ویتگ...

نظریه دانش ولایی، یکی از دیدگاه های موافقان علم دینی است که از سوی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی ارائه شده است. این دفتر با بیان خاصی از چیستی علم و دین، به سه رویکرد روش شناختی، جامعه شناختی و هستی شناختی در باب علم دینی پرداخته است. در این منظر، علم دینی بدین معناست که ولایت الهی بر فرایند پیدایش علم در همه مراتبش حاکم شود. علم دینی در این جریان، مبتنی بر مبانی همچون فلسفة شدن و روش شناسی است. ...

این مقاله، نگارنده می کوشد منشا خداپرستی و خداشناسی را فطرت دل بیان کند. به این معنی که در نهاد آدمی گرایشی خاص نهفته است که او را به شنیدن پیام حق دعوت می کند و از درون او را متوجه مبدا خویش می گرداند. با این نگرش فطرت یکی از ارکان انسان شناسی دینی است که در تشریح دیدگاه های دین در باب خداگرایی، خداپرستی، دین شناسی، انسان شناسی و ... به کار می رود. تبیین واژه فطرت، ویژگی ها و گرایش های فطری در...

این مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست با اشاره به تعریف ها و مفاهیم اصلی مانند تمدن و طبقه بندی دانشی مطلوب، جایگاه دانش کلام در این طبقه بندی و ظرفیت های دانش کلام در مطالعات تمدنی نشان داده می شود. ظرفیت کلام در دو قلمروِ تبیین رویکرد تمدنی از دین و نیز ارائه دستگاه مند و جامع از آموزه های دینی خلاصه شده است. در این مورد به صورت استقرایی می توان به مباحث هستی شناسی، معرفت شناسی، ...

مطالعه تجربی دین یکی از اضلاع دین پژوهی است که دین را در قالب رفتار بررسی و به دام تجربه می اندازد روش شناسی محیط ایدئولوژیک یکی از روشهای مطالعه تجربی دین مبتنی بر مبادی ای فراپست مدرنیستی است این روش شناسی در واکنش به حصر گرایی مدرنیسم و تکثر بدون رجحان (نسبی گرایی افراطی) دیدگاه های در پست مدرنیسم متولد شده است و هر نوع مفهوم سازی در خصوص رفتار دینی را بر اساس درکی دگر سان از مشاهده گر و مشا...

ﻫــﺪف اﯾــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺗﻄﺒﯿﻘــﯽ «عوامل موثر بر رفتار اخلاقی» در« نظریه های روان شناسی»و «ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ» می باشد. روش ﭘﮋوﻫﺶ، این مقاله از نوع نظری بنیادی است. ﺑﺪﯾ ﻦﻣﻨﻈﻮر ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎ لﻫﺎی اﺧﯿﺮ در نظریه های روان شناسی ﺑﺮرﺳﯽ و پنج نظریه ی طبیعت گرایی،نظریه ها ی یادگیری و شرطی سازی،نظریه های شناختی،نظریه های اجتماعی-فرهنگی و نظریه های هویت-شخصیت اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪند و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ با ﻧﻈﺮات اﻣﺎم ﻋﻠـﯽ (ع )د...

شناخت چیستی و هویت دین در دین پژوهی معاصر اهمیتی شگرف دارد زیرا بسیاری از نزاع های پژوهشگران این عرصه با نوع تعریف آنها از دین پیوندی وثیق دارد و بدون ابهام زدایی از هویت دین ورود به بسیاری از چالش های دین شناسی نزاعی بی حاصل و عقیم است . این امر در جای جای عناوین دین پژوهی معاصر چون زبان دین ، عقل و دین ، کثرت گرایی دینی ، رابطه دین و آزادی ، دین و هنر ، دین و توسعه و سایر مباحث چالش زای موجود...

مرتن در سال 1910 در امریکا متولد شد.پس از گرفتن دکترای جامعه شناسی از دانشگاه هاروارد دعوت به کار دانشگاه کلمبیا را پذیرفت.او در زمینه بینش ها،روش ها و حوزه های جامعه شناسی،به ویژه جامعه شناسی علم و مسائل و انحرافات اجتماعی، صاحب آثار عدیده ای است.مرتن بیشتر به جامغه شناسی نظم،دیدگاه کارکدگرایی ساختاری و روش تحلیل کارکردی علاقمند بوده است.او با باز نگری اصول و قواعد فونکسیونالیسم کلاسیک سعی در ...

اخیراً روش شناسی بازخوداندیشی مورد توجه نظریه پردازان علوم اجتماعی قرار گرفته است هواداران این رویگرد می کوشند باارایه ترکیبی از برخی مولفه های تجربه گرایی تفسیر گرایی و نظریه انتقادی به درک نوینی از روش شناسی برسند که از کاستی های نظریه های بالا مبری باشد درضمن این رویکرد برخی دو انگاریهای موجود دراندیشه سیاسی اجتماعی را از جمله دو انگاری عاملیت /ساختارعینی /ذهنی خودآگاه /ناخودآگاه رابه چالش گ...

از زمانی که جامعه ­شناسی به‫عنوان دانش شناخت اجتماعات بشری بسط و گسترش یافت، موضوع دین یکی از مهم‫ترین مباحث علوم اجتماعی و بالاخص جامعه­شناسی بوده است. آن‫چه که در تاریخ جامعه­شناسی و به‫خصوص جامعه­شناسی دین وجود دارد، توجه به­ نقش دین در جوامع است. از همان دورۀ پیدایی جامعه‫شناسی، جامعه­ شناسان دین را به‫مثابه یک پدیده و یا نهاد، مبنای نظریه ­پردازی­های خود قرار داده­اند. در کنار جامعه ­شناسی...